Laureatkę literackiego Nobla została francuska pisarka Annie Ernaux za odwagę i chirurgiczną precyzję, z jaką odkrywa korzenie wyobcowania oraz społecznych ograniczeń, jakim podlega jednostkowa pamięć” – podała Szwedzka Akademia.
Szwedzka Akademia nagrodziła urodzoną w 1940 roku Annie Ernaux za „odwagę i chirurgiczną precyzję, z jaką odkrywa korzenie wyobcowania oraz społecznych ograniczeń, jakim podlega jednostkowa pamięć”. „W swojej twórczości bezustannie i pod różnymi kątami przygląda się życiu naznaczonemu licznymi problemami związanymi z płcią, językiem i klasą społeczną” – napisała Szwedzka Akademia.
Annie Ernaux, „prozaiczka, feministka, jedna z najważniejszych współczesnych pisarek francuskich. Wychowała się w robotniczej dzielnicy normandzkiego miasteczka Yvetot, co znacząco wpłynęło na jej twórczość. Absolwentka wydziału literatury współczesnej na uniwersytetach w Rouen oraz w Bordeaux. Przez całe dorosłe życie po ukończeniu studiów pracowała jako nauczycielka języka francuskiego. Uczyła w gimnazjach i liceach, a potem w Narodowym Centrum Nauczania na Odległość” – podaje wydawnictwo Czarne, które w tym roku opublikowało przekład powieści Ernaux pt. „Lata”.
Zadebiutowała w 1974 roku powieścią „Les Armoires vides”. Jest autorką ponad dwudziestu książek. Laureatka wielu międzynarodowych nagród literackich, w tym Nagrody Renaudot (właśnie za „Miejsce”) oraz Nagrody im. Marguerite Yourcenar (za całokształt twórczości).
Jej autobiograficzna, a zarazem pokoleniowa opowieść „Lata” zdobyła Nagrodę Uniwersytetu Warwick, nagrodę przyznawaną przez Association Marguerite Duras, Nagrodę im. François Mauriaca, włoską Premio Strega Europeo, a także znalazła się na krótkiej liście nominowanych do Nagrody Bookera. Jest pierwszą kobietą, której dzieła ukazały się za życia w serii Quarto prestiżowego wydawnictwa Éditions Gallimard. Jest również doktorem honoris causa uniwersytetu Cergy-Pontoise – przypomina Czarne.
Na język polski zostały przetłumaczone jej dwa teksty – na początku 2022 r. nakładem wydawnictwa Czarne ukazały się lata „Lata”, natomiast wcześniej Państwowy Instytut Wydawniczy wydał jej krótki tekst z 1983 r. „Miejsce”, które traktuje o śmierci ojca. Obie te pozycje są wyjątkowe na tle pozostałych, niemal trzydziestu dzieł Ernaux. „Miejsce”, uhonorowane Nagrodą Renaudot, przyniosło jej szeroki rozgłos, „Lata” uznawane są za najlepsza książkę tej pisarki, swoistą kronikę zbiorowej pamięci jej pokolenia, które dorastało w powojennym niedostatku, doświadczyło rozkwitu kapitalizmu i rewolucji obyczajowej końca lat 60.
Akademii Szwedzkiej nie udało się skontaktować z Annie Ernaux przed ogłoszeniem werdyktu, jak to jest w zwyczaju. O otrzymaniu literackiego Nobla pisarka dowiedziała się odbierając telefon od reportera szwedzkiej agencji TT. „Nie! Naprawdę?” – zareagowała Ernaux.
„Pracowałam dziś rano, telefon dzwonił cały czas, ale nie odbierałam” – dodała nowa noblistka.
Szef działu kultury największego szwedzkiego dziennika „Dagens Nyheter” Bjoern Wiman ocenił, że tegoroczny werdykt można określić jako „klasyczny” oraz „oczekiwany”. „Dzięki Nagrodzie Nobla pisarka stanie się bardzo popularna. Wybór Annie Ernaux pokazuje, że Akademia Szwedzka bierze pod uwagę nie tylko jakość, której niezaprzeczalną reprezentantką jest noblistka, ale również rozkład płci oraz oczekiwania publiczności” – podkreślił Wiman.
Tegoroczna noblistka w rozmowie ze szwedzką telewizją SVT zapowiedziała, że przyjedzie do Sztokholmu 10 grudnia, aby odebrać Nagrodę Nobla oraz wygłosić noblowski wykład. Odczyt jest obowiązkiem noblisty.
„To dla mnie wielki zaszczyt, ale też odpowiedzialność. Odpowiedzialność, aby świat był sprawiedliwy” – powiedziała Annie Ernaux.
Cytując Business Insider Polska: „zainteresowanie twórczością Ernaux wzrosło tak gwałtownie, że w zaledwie 20 min. od ogłoszenia jej zwycięstwa, na empik.com wyprzedał się cały nakład jej autobiograficznej książki”.
BN
