Konsumenci w trzecim wieku stanowią grupę, która najczęściej – i przeważnie bezkarnie – pada ofiarą najrozmaitszych oszustów finansowych.
Ludzie starsi nie mają w Polsce lekko. Jak wynika z ocen Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, są oni w naszym kraju orzynani na potęgę.
Dnia 20 października przypadał Europejski Dzień Seniora. Z tej okazji UOKiK przygotował zestawienie najpopularniejszych sytuacji, w których starsi konsumenci nakłaniani są (z reguły bardzo skutecznie) do podejmowania decyzji niekorzystnych dla swych portfeli.
Żeby nie zobaczył
Okazuje się, że agresywne nagabywanie przez akwizytora, oferowanie seniorom usług, z których nigdy nie będą korzystać, podsuwanie trudnych do zrozumienia umów, specjalne stosowanie małej nieczytelnej czcionki w najważniejszych zapisach – to główne problemy, z którymi zgłaszają się do UOKiK osoby starsze.
– Ze skarg, które otrzymujemy wynika, że często seniorom sprzedaje się produkty i usługi niedopasowane do ich potrzeb. Przykładem jest chociażby usługa gromadzenia danych w tzw. chmurze. Nadal problemy sprawiają zakupy na pokazach. Prowadzimy kilkanaście postępowań dotyczących nie zawsze uczciwej sprzedaży skierowanej do konsumentów w trzecim wieku – mówi Marek Niechciał, prezes UOKiK.
Przykładem takich nagannych działań są na przykład praktyki związane ze zmianą sprzedawcy prądu czy operatora telekomunikacyjnego.
Zdarza się, że przedstawiciele handlowi, zatajają tożsamość przedsiębiorcy, dla którego pracują. Niezależnie od tego, seniorzy nie są również informowani o tym, że mają prawo do rezygnacji z takich usług.
Wcisnąć co się da
Starszym konsumentom są oferowane nowoczesne urządzenia lub usługi wymagające zaawansowanej wiedzy technicznej – np. tablety, smartfony najnowszych generacji, wspomniane gromadzenie danych „w chmurze”. Seniorzy mają znaczne trudności z obsługą tego rodzaju produktów lub zdaniem wielu z nich – w ogóle nie są im potrzebne.
Problemem są też tak zwane usługi premium, aktywowane przez wysłanie sms-ów (zawsze bardzo drogich). Często do zamówienia usługi dochodzi wbrew intencji konsumenta, poprzez wprowadzenie go w błąd, np. senior otrzymuje informację o konieczności usunięcia wirusa z telefonu, czy wysłania sms-a, aby odebrać paczkę.
Polska cecha narodowa
Polska jest krajem o najmniejszym kapitale społecznego zaufania w Unii Europejskiej. Generalnie, nie ufamy nikomu, z wyjątkiem członków najbliższej rodziny, a i to nie zawsze. Ta powszechna w Polsce nieufność powoduje oczywiście określone konsekwencje: wymusza najrozmaitsze dodatkowe zabezpieczenia (nie tylko finansowe), podnosi koszty działalności gospodarczej, zwiększa cenę kredytów i pożyczek – słowem, szkodzi wszystkim: ludziom i gospodarce.
Nasz brak zaufania nie może jednak zaniknąć, skoro jedna część polskiego społeczeństwa uważa, że powinna oszukiwać i nabierać inną część tego samego społeczeństwa, aby bogacić się jej kosztem Tak było jest i będzie, bo tacy po prostu są Polacy.
Różne narody mają rozmaite cechy zbiorowe. Jedną z cech zbiorowych naszego narodu jest zaś to, że jedni tylko patrzą, jak by tu okpić drugich. No i, musimy jakoś z tym żyć.
WAŻNE
UOKiK przypomina najważniejsze zasady, jakich powinien przestrzegać rozsądny senior-konsument:
1. Nie kupuj bez namysłu. Gdy słyszysz np:„Tylko w tych naczyniach ugotujesz obiad trzy razy szybciej” – zanim kupisz, zweryfi kuj podobne informacje. Skonsultuj zakup z rodziną, poproś o wyszukanie parametrów oferowanych produktów w internecie. Do UOKiK docierają skargi na wprowadzanie w błąd co do cech oferowanych towarów – te produkty nie są warte swojej ceny i nie mają reklamowanych właściwości.
2. Nie wierz w darmowe prezenty. „Dla każdej osoby atrakcyjny upominek” – uważaj, ponieważ może się okazać, że aby go dostać, będziesz musiał kupić kosztowny produkt, a darmowa wycieczka do miejsca kultu religijnego może być połączona np z kilkugodzinną sprzedażą naczyń do gotowania.
3. Nie daj sobie wmówić, że nie masz prawa. „Nie może pan/pani odstąpić od umowy” – sprzedawca, który tak twierdzi, łamie twoje prawa konsumenckie. Umowa zawarta w domu czy na pokazie to szczególny rodzaj transakcji – w takiej sytuacji masz więcej praw. Pamiętaj: możesz odstąpić od umowy, ale masz na to 14 dni od otrzymania produktu. Wyślij towar na własny koszt za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Oświadczenie o odstąpieniu od umowy nadaj najlepiej osobnym listem, a produkt wyślij w oddzielnej paczce. Formularz odstąpienia od umowy można pobrać na stronie: www.prawakonsumenta.uokik.gov.pl.
4. Bądź uważny – nie daj się zmanipulować. Gdy chcesz oddać nietrafi ony zakup, ale słyszysz: „Proszę odstąpić od umowy za tydzień, bo wtedy będzie już pani, która jest upoważniona do odbioru” – to uważaj, bo jeśli zastosujesz się do takiej instrukcji, może się okazać, że przekroczysz termin na odstąpienie od umowy. Pamiętaj: zawsze zweryfi kuj zapewnienia sprzedawcy. Masz 14 dni na rezygnację z zakupów.
5. Nie ulegaj namowom, w rodzaju: „Tylko dziś ten sprzęt jest w wyjątkowej cenie” – pamiętaj, sprzedawcy wykorzystują wiele sztuczek, które mają skłonić cię do kupna produktu, nawet jeżeli go nie potrzebujesz. Jeżeli produkt jest dostępny dziś, będzie w ofercie również jutro. Daj sobie czas na przemyślenie decyzji i skontaktuj się ze sprzedawcą następnego dnia, jeżeli rzeczywiście chcesz kupić dany produkt.
6. Nie jesteś sam. Zawsze możesz skontaktować się z rzecznikiem konsumentów lub oddziałem Federacji Konsumentów w swoim miejscu zamieszkania, jeżeli nie wiesz, jak napisać reklamację lub odstąpienie od umowy.
Poradę można uzyskać także: telefoniczne pod numerem 801 440 220 (w godz. 08:00-18:00 od poniedziałku do piątku lub e-mailowo pod adresem porady@dlakonsumentow.pl). Zdarza się, że osoby starsze, nie mają świadomości, że zawierają umowę z przedsiębiorcą zarejestrowanym w innym kraju. W takich przypadkach bezpłatnie może pomagać Europejskie Centrum Konsumenckie (tel. 22 55 60 118, info@konsument.gov.pl).
