Polska jest w pierwszej dziesiątce krajów, z których zgłasza się najwięcej znaków towarowych i wzorów przemysłowych.
W zeszłym roku Chiny z liczbą 28 689 zgłoszeń znaków towarowych wyprzedziły wcześniejszych liderów – Niemcy i USA. Polska znalazła się w tym zestawieniu na wysokim 9 miejscu, z liczbą 4 903 zgłoszeń i prawie 13-procentowym wzrostem w stosunku do roku 2019, dystansując takie kraje jak Szwajcaria, Austria, Dania, Szwecja czy Japonia. W odniesieniu do wzorów przemysłowych Polska utrzymała się na miejscu 7 z liczbą 4 800 zgłoszeń i 2-procentowym wzrostem w porównaniu do 2019 r.
Generalnie, pomimo pandemii, statystyki Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO) wskazują na stale rosnące zainteresowanie unijnym systemem ochrony znaków towarowych i wzorów przemysłowych. Do EUIPO wpłynęło w 2020 r. aż 176 987 zgłoszeń znaków towarowych UE, co stanowi rekordową liczbę i wzrost o ponad 10 proc. w stosunku do roku 2019. W przypadku wspólnotowych wzorów przemysłowych, roczny wzrost liczby zgłoszeń kształtował się na niższym poziomie – 3.62 proc., przy liczbie 111 598 zgłoszeń w ubiegłym roku.
Znaki towarowe rejestrowane w EUIPO przez polskie podmioty dotyczyły przede wszystkim usług reklamowych i zarządzania biznesem, a także urządzeń, przyrządów i komputerów oraz badań, usług naukowych i technicznych. Kolejne kategorie wskazują także na aktywność przemysłu kosmetycznego, chemicznego i farmaceutycznego. Dane te wpisują się w tendencje widoczne dla ogółu rejestracji znaków towarowych w EUIPO.
Jeśli chodzi o ochronę wspólnotowych wzorów przemysłowych to polskie firmy uzyskały najwięcej rejestracji dla mebli, elementów budowlanych i konstrukcyjnych, opakowań i środków transportu. Wśród wszystkich rejestracji wzorów przemysłowych w EUIPO dominują podobnie jak w przypadku polskich podmiotów również te dotyczące mebli, a następnie artykułów odzieżowych i pasmanteryjnych oraz sprzętu do zapisu, przekazu lub odczytu informacji a także urządzeń oświetleniowych.
Utrzymujący się, pomimo pandemii, wzrostowy trend zgłoszeń unijnych znaków towarowych i wspólnotowych wzorów przemysłowych z Polski świadczy o rosnącej świadomości polskich przedsiębiorców co do korzyści wynikających z ochrony własności intelektualnej na europejskim rynku oraz w obrocie elektronicznym. – System unijny pozwala uzyskać jednolite prawo wyłączne na terytorium wszystkich państw członkowskich UE. Sądzę, że to właśnie aspekt terytorialny jest tutaj przeważającym argumentem dla przedsiębiorców, którzy chcą się otwierać na rynki zagraniczne. Dzisiejsze warunki wymagają operowania w szerszej niż tylko lokalna perspektywie. A dzięki prawu do znaku UE czy wzoru wspólnotowego za stosunkowo (w porównaniu do kosztów uzyskania ochrony np. tylko w Polsce) niewielką kwotę przedsiębiorcy mogą ubiegać się o ochronę swoich oznaczeń na rynku europejskim – to zachęcająca perspektywa i szerokie możliwości – wskazuje rzecznik patentowy Magdalena Maksimowska, szefowa Zespołu Znaków Towarowych i Wzorów Przemysłowych, wspólnik kancelarii JWP Rzecznicy Patentowi, będącej obecnie, według danych EUIPO, pełnomocnikiem zgłaszającym najwięcej znaków towarowych Unii Europejskiej na rzecz polskich podmiotów.
Stosunkowa łatwość w uzyskiwaniu rejestracji znaku towarowego i wzoru przemysłowego w EUIPO może powodować także nadużycia. EUIPO sam z siebie nie bada kwestii takich, jak np. zgłoszenia cudzych znaków towarowych czy zgłoszenia w złej wierze. Jednak, jak mówi Magdalena Maksimowska, rejestr unijny jest dosyć szczelny, co zapewne wynika z faktu, iż zgłaszający są coraz lepiej wyedukowani i wiedzą, że prawa wyłączne należy monitorować i reagować na bieżąco, jeśli w rejestrach pojawia się coś niepokojącego. Usługa monitorowania znaków towarowych stała się w tej chwili już pewnym standardem, na którego brak nie może sobie pozwolić żaden szanujący się przedsiębiorca. Wszelkie bezprawne zgłoszenia są zatem na bieżąco eliminowane.
Co jednak może zrobić przedsiębiorca nie posiadający unijnej rejestracji, gdy ktoś dokona zgłoszenia do EUIPO podobnego lub identycznego oznaczenia czy wzoru i na tej podstawie spróbuje zablokować sprzedaż produktów tego przedsiębiorcy? Zdaniem Magdaleny Maksimowskiej, wprawdzie istnieją procedury sporne pozwalające na wzruszanie już udzielonych praw. Wymaga to jednak wdania się w spór, który bywa kosztowny, a także czasochłonny – i wykazania, np. braku nowości w przypadku wzorów przemysłowych. Dlatego najlepiej lepiej ubiegać tego rodzaju sytuacje i zawczasu zapewnić sobie ochronę wyłączną w UE, wnioskując o udzielenie stosownych praw wyłącznych zanim wprowadzi się dany produkt na rynek.
Przedsiębiorca zgłaszający znaki i wzory w EUIPO powinien zaś pamiętać, że zawsze warto być oryginalnym, kreatywnym i unikać naśladowania.
