W przeciwieństwie do innych krajów nordyckich w XX wieku Islandia nie posiadała jednej dominującej partii socjaldemokratycznej, lecz była podzielona na mniejsze ugrupowania lewicowe. Pomimo tego istniały trwałe dążenia do zjednoczenia lewicy w jedną partię, zdolną konkurować z Partią Niepodległości. W celu osiągnięcia tego pomysłu często tworzono specjalne odłamy lewicowych kandydatów, jak Þjóðvaki, która powstała w 1994 roku z zamiarem zjednoczenia islandzkich socjaldemokratów. Po wyborach parlamentarnych w 1995 roku nasiliła się dyskusja na temat ewentualnej koalicji lewicowej. Partia Ludowa oraz inne ugrupowania lewicowe będące w opozycji zaczęły rozważać możliwość zjednoczenia. Udane wspólne kandydatury lewicy i Partii Postępu w wyborach samorządowych w Reykjavíku w 1994 i 1998 roku pod sztandarem listy R stały się katalizatorem do negocjacji zjednoczeniowych. Największe poparcie dla zjednoczenia pojawiło się w Partii Ludowej i Þjóðváki. Jesienią 1996 roku partie parlamentarne tych ugrupowań zdecydowały się połączyć pod nazwą „Parlamentarna Partia Socjaldemokratów”.
W listopadzie 1997 roku odbyło się spotkanie kierownictwa Partii Ludowej oraz spotkania krajowe Listy Kobiet i Sojuszu Ludowego, mające na celu rozpoczęcie rozmów zjednoczeniowych. Pomimo zgodności co do konieczności rozmów, istniały różnice zdań między stronami. Partia Ludowa jednoznacznie poparła rozmowy zjednoczeniowe, podczas gdy wśród młodszego pokolenia Listy Kobiet większe było zainteresowanie udziałem w koalicji. Jednak wiele byłych i obecnych parlamentarzystek tej partii sprzeciwiało się postrzeganiu Listy Kobiet jako niezależnej od tradycyjnych sił politycznych. W rezultacie większość postanowiła przystąpić do negocjacji związkowych, co doprowadziło do rezygnacji części przeciwniczek z partii. W Sojuszu Ludowym największa opozycja pojawiła się w wyniku różnic tematycznych. Niektóre obawy dotyczyły tego, że partia zbliża się zbyt mocno do prawicy, zwłaszcza poprzez przystąpienie do Stronnictwa Ludowego. W rezultacie trzech parlamentarzystów Sojuszu Ludowego opuściło partię i założyło własne ugrupowanie – Ruch Zieloni – Lewica. Nowa partia miała skupić się na tradycyjnych wartościach lewicowych oraz kwestiach ochrony środowiska. Koalicja po raz pierwszy startowała w wyborach parlamentarnych w 1999 roku jako koalicja partii lewicowych. Rolę rzecznika pełniła Margrét Frímannsdóttir, ówczesna przewodnicząca Sojuszu Ludowego. Partia uzyskała 26,8% głosów, co stanowiło najwyższą liczbę głosów. Spotkanie założycielskie Socjaldemokratów odbyło się w dniach 5-6 maja 2000 roku i wówczas socjaldemokraci stali się formalną partią, pierwszym przewodniczącym został wybrany Össur Skarphéðinsson.
Liberalna demokracja to tytuł przemówienia, które Ingibjörg Sólrún Gísladóttir wygłosiła na spotkaniu kierownictwa partii Samfylking w lutym 2003 roku w Borgarnes. Przemówienie, tradycyjnie nazywane przemówieniem Borgarnesa, było pierwszym, które Ingibjörg Sólrún wygłosiła w tym miejscu i jest uważane za jedno z najbardziej wpływowych przemówień islandzkiego polityka ostatnich czasów. Uważa się, że przemówienie to stanowiło punkt zwrotny w społeczeństwie islandzkim, ponieważ Ingibjörg Sólrún powiedziała w nim na głos to, co wielu wiedziało, ale o czym milczało, a nawet bało się wyrazić słowami: że władza państwowa została wykorzystana do dystrybucji jakości wśród wybranych osób, Społeczeństwo islandzkie było podzielone na władców, a zasady gry i wybory były niedemokratyczne. W swoim przemówieniu Ingibjörg Sólrún umieściła w porządku obrad żądanie większej przejrzystości i uczciwości w islandzkiej administracji i życiu gospodarczym. Ingibjörg podjęła już ważne kroki w tym zakresie. Była wówczas burmistrzem Reykjavíku i na jakiś czas przed wygłoszeniem przemówienia spotkała się z przedstawicielami koncernów naftowych. Poproszono ją, aby nie udostępniała kanadyjskiemu koncernowi naftowemu Irving Oil siedziby w Reykjavíku – Ingibjörg Sólrún odrzuciła tę prośbę koncernów naftowych. W wyborach w 2003 r. Samfylking odniósł wysokie zwycięstwo, uzyskując 31% głosów, ale po raz pierwszy od 70 lat partia (inna niż Partia Niepodległości) zdobyła jedną trzecią głosów. Koalicja zdobyła najwięcej głosów w dwóch okręgach i zyskała we wszystkich z wyjątkiem okręgu północno-zachodniego.
Jaka idea przyświeca islandzkiej socjaldemokracji
Manifest Sojuszu Socjaldemokratycznego z 29 października 2001 roku stanowi wykładnię zasad, wartości i wizji społeczeństwa tej partii. Sojusz identyfikuje się z celami Ruchu Socjaldemokratycznego i opowiada się za polityką opartą na zasadach wolności, demokracji, emancypacji kobiet, równości praw i społecznej odpowiedzialności. Podkreśla również potrzebę bliskiej współpracy z ruchem pracowniczym i organizacjami pozarządowymi na całym świecie. Manifest promuje równe szanse dla każdego, niezależnie od płci, rasy czy przekonań, podkreślając jednocześnie związek indywidualnej wolności z odpowiedzialnością za wolność innych. Stawia na rozwój osobisty, równość płci i solidne relacje społeczne. Sojusz dąży do stworzenia społeczeństwa oferującego różnorodne możliwości jednostkom, poprzez otwarte i demokratyczne podejmowanie decyzji. Podkreśla autonomię jednostek, organizacji pracowniczych i pozarządowych. Manifest zakłada równość poprzez wzajemną pomoc społeczną, gwarantując każdemu dostęp do opieki zdrowotnej, edukacji i innych usług społecznych, bez względu na sytuację finansową. Podkreśla godne warunki życia i odrzuca stygmatyzację osób korzystających z pomocy społecznej. Sojusz zobowiązuje się do umiarkowanego wykorzystywania władzy publicznej w celu zabezpieczenia praw człowieka, równych szans i sprzeciwiania się niesprawiedliwości. Odrzuca też pogląd, że wizje równości są niezgodne z postępem gospodarczym. Partia planuje wykorzystać zachęty podatkowe w celu zredukowania śladu węglowego przemysłu morskiego. Ich celem jest zapewnienie by wszystkie nowe statki były w pełni lub częściowo zasilane energią odnawialną. Istotne jest również wprowadzenie zakazu spalania i transportu ropy naftowej w Arktyce, analogicznie do decyzji Międzynarodowej Organizacji Morskiej (IMO) na obszarze na południe od 66. stopnia szerokości geograficznej południowej. Islandia powinna skoncentrować się na osiągnięciu tego celu poprzez współpracę na poziomie IMO, Rady Arktycznej, współpracy nordyckiej oraz partnerstwem z innymi krajami europejskimi.Manifest sojuszu rozważa wyzwania i szanse XXI wieku, podkreślając wzajemną zależność narodów oraz konieczność współpracy międzynarodowej. Zwraca uwagę na globalne zagrożenia – zanieczyszczenie środowiska czy broń masowego rażenia, oraz możliwości wynikające z postępu technologicznego.
Sojusz stanowi partię zdecydowanie popierającą integrację Islandii z Europą. Jej głównym celem jest rozwijanie aktywnej współpracy z innymi demokratycznymi państwami, a zwłaszcza z sąsiadami w Europie. Współpraca Islandii z krajami Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA) oraz Unią Europejską przyczyniła się do znacznego rozwoju życia gospodarczego na Islandii, napędzając modernizację regulacji administracyjnych i konkurencji. Socjaldemokraci dążą do pogłębienia tej współpracy, mając na celu pełne członkostwo Islandii w Unii Europejskiej i przyjęcie euro, co zostanie poddane referendum. W międzyczasie rząd Islandii musi skuteczniej wykorzystać korzyści płynące z uczestnictwa w Europejskim Obszarze Gospodarczym, zyskać większe poparcie dla integracji z UE i polepszyć implementację Porozumienia EOG. Współpraca nordycka zawsze była kluczowym elementem polityki zagranicznej Islandii, a obecnie jest to szczególnie istotne. Socjaldemokraci dążą do nowej umowy o współpracy w regionie nordyckim, która zapewni bardziej efektywne partnerstwo, poprawi jakość życia i wzmocni pozycję Islandii wobec dużych projektów nadchodzących w regionie. Socjaldemokraci popierają główne zasady polityki bezpieczeństwa Islandii, które zostały przyjęte w 2016 roku przez parlament. Zgodnie z tymi zasadami Islandia jest członkiem NATO.
Wpis pochodzi ze strony politykaponordycku.pl
