125 lat Polskiej Partii Socjalistycznej.
W roku 2017 przypada 125 rocznica Kongresu Paryskiego i powołania Polskiej Partii Socjalistycznej, najstarszej partii politycznej na polskiej lewicy, ale również w kraju. Co prawda, prezes PSL próbuje dziś dorobić swojej partii dłuższą historię, ale ta sięga jednak tylko roku 1895. Zaś nazwa PSL pojawiła się dopiero w roku 1903.
W roku 2018 przypada 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości po 123 latach rozbiorów i zniewolenia narodu. Obydwie te rocznice są ze sobą nierozerwalnie związane. Polska Partia Socjalistyczna w swoim programie przyjętym w listopadzie 1892 roku na Kongresie Paryskim wpisała dwa zasadnicze cele: odzyskanie przez Polskę niepodległości oraz budowę państwa demokratycznego opartego o idee sprawiedliwości społecznej, co w różnych formach i walki politycznej, i walki zbrojnej, przez ponad ćwierć wieku realizowała.
Myśl polityczna socjalistów polskich pozwoliła na zbudowanie samodzielnego ruchu niepodległościowego, który odegrał zasadniczą rolę w konstrukcji zalążków organizacji wojskowej, a w okresie po wyzwoleniu, nowoczesnej konstrukcji Państwa Polskiego. Pierwsze rządy po wyzwoleniu w 1918 roku kierowane przez socjalistów: Ignacego Daszyńskiego (1918) i Jędrzeja Moraczewskiego (1918-1919) stworzyły postępowy program odrodzenia Polski i jej rozwoju, który rzutował w dalszych latach na kierunki organizacji życia społecznego i gospodarki II RP.
Można dziś śmiało powiedzieć, że historia PPS to historia Polski przełomu wieków XIX i XX, aż do dziś.
Ludzie PPS pracowali, walczyli i umierali z jej hasłami na ustach. W pełni zasłużyli na miano wielkich budowniczych Polski. Nie zawsze docenia ich historia, pamięć po nich jednak pozostaje i powinna być utrwalana jako wzór dla kolejnych pokoleń Polaków. Historia PPS jest dla dzisiejszej zdezorganizowanej i rozdrobnionej lewicy podstawą do studiowania w pokorze i z namysłem dróg do odrodzenia i zbudowania konstrukcji politycznej dającej w perspektywie szansę wzięcia odpowiedzialności za kraj i rozwój społeczny.
Polska Partia Socjalistyczna od Kongresu Paryskiego aż do dziś prowadzi swą działalność w oparciu o cele zarysowane w deklaracji z 1892 roku. Mimo upływu czasu większość problemów ludzi pracy i generalnie Polaków nie została rozwiązana w sposób należyty. Dotyczy to zarówno braku zdefiniowania interesu narodowego i racji stanu, jak również określenia na nowo w chaosie, w którym żyjemy, podstaw ustroju społeczno-gospodarczego.
Wymieńmy najbardziej kluczowe, w sensie dorobku politycznego, inicjatywy i wydarzenia, w których PPS odegrała wiodącą rolę:
– walka z caratem o wolność narodową i społeczną zamknięta Rewolucją 1905 roku
– walka o niepodległość zakończona proklamacją przez socjalistę Józefa Piłsudskiego w dniu 11 listopada 1918 roku powrotu wolnej, niepodległej Polski
– walka o demokratyczne oblicze II Rzeczypospolitej z faszystowskimi działaniami sanacji
– Kongres Radomski PPS w 1937 roku i ogłoszenie programu budowy nowej formy demokratycznego państwa – Polski Ludowej
– czynna walka z Niemcami hitlerowskimi w okresie 1939-1945 (Robotnicze Bataliony Obrony Warszawy, Polscy Socjaliści, RPPS, Gwardia Ludowa WRN, kompanie PPS w Powstaniu Warszawskim w ramach AK)
– odbudowa Polski od 1945 roku, walka o demokratyczny kształt państwa w warunkach polityki pojałtańskiej
– czynne działania ludzi PPS w opozycji demokratycznej, w ZBOWiD i na emigracji w latach 1948-1989, tworzenie zalążków PPS
– włączenie się PPS po odrodzeniu partii w roku 1989 w aktywne konstruowanie nowej rzeczywistości w III RP.
Wszystkie wymienione działania nie wyczerpują listy aktywności, poświecenia i bohaterskich postaw socjalistów, ludzi ideowo przekonanych do swoich wizji sprawiedliwości i wolności. Trzeba zauważyć jednocześnie wewnętrzną walkę wśród socjalistów o kierunek rozwoju, pryncypia ideowe i możliwe kompromisy historyczne, a także krytyczny stosunek zarówno do prawicy jak i utopii komunistycznych wizji rewolucji, kierowniczej roli partii i dyktatury proletariatu. PPS jest rzecznikiem demokratycznego socjalizmu.
Polska Partia Socjalistyczna zapłaciła niezwykle wysoką cenę za dążenie do niezależności politycznej – została rozwiązana. Trzeba przypomnieć, że na Kongresie Nadzwyczajnym PPS w roku 2003, w symbolicznym dniu 15 grudnia, podjęta została uchwała, która spowodowała anulowanie wszystkich decyzji władz statutowych PPS z 1948 roku dotyczących rozwiązania partii i jej zjednoczenia z PPR. Partii przywrócono ciągłość polityczną i programową.
W roku jubileuszu przed PPS stoi szansa na kontynuowanie swej misji. Powody powołania partii nie zostały wyczerpane.
