Ekspertyza prawna w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych
W dniu 30 czerwca 2017 r. do Sejmu RP wpłynął rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy z dnia 25 maja 2001 r. o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U z 2015 r. poz. 1716 oraz z 2016 r. poz. 2260), dalej „Projekt ustawy” (nr druku sejmowego – 1688).
Jednym z głównych celów nowelizacji ustawy jest uwzględnienie, na gruncie przepisów ustawowych, ustaleń państw członkowskich NATO podjętych na szczycie w 2014 r. w Newport, potwierdzonych na kolejnym szczycie w roku 2016 w Warszawie oraz deklaracji Prezydenta RP i Rządu RP w zakresie zwiększenia poziomu finansowania wydatków obronnych do wysokości 2 proc. PKB – według metodologii NATO.
Zapowiadane zmiany kształtować się będą w następujący sposób, w wysokościach nie niższych niż:
1) 2,0 proc. Produktu Krajowego Brutto – w roku 2018;
2) 2,l proc. Produktu Krajowego Brutto – w roku 2019;
3) 2,2 proc. Produktu Krajowego Brutto – w latach 2020-2023;
4) 2,3 proc. Produktu Krajowego Brutto – w latach 2024-2025;
5) 2,4 proc. Produktu Krajowego Brutto – w latach 2026-2029;
6) 2,5 proc. Produktu Krajowego Brutto – w roku 2030 i latach kolejnych.
Należy podkreślić, że wartości podane powyżej będą określane w założeniach projektu budżetu państwa na dany rok i dotyczyć tego samego roku, na który planowane będą wydatki.
Istotną zmianą jest również zwiększenie limitu stanowisk etatowych żołnierzy do wysokości 200 tys. Aktualnie obowiązujący w Ustawie limit wynosi 150 tys. stanowisk etatowych żołnierzy. Proponuje się, aby w ramach proponowanego limitu stanowisk etatowych żołnierzy, nie więcej niż 130 tysięcy przeznaczono dla żołnierzy zawodowych.
Uchyleniu w Ustawie ulega postanowienie określające kierunek przebudowy i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych, tj. uchyleniu ulega postanowienie wyznaczające tendencje polegającą na zmniejszaniu liczby stanowisk przeznaczonych dla oficerów.
Wykreślenie z Ustawy zapisu określającego dotychczasowe tendencje w zakresie obronności i liczebności stanowisk oficerskich (ich ograniczania), w związku także z projektowaną zmianą zwiększającą zaangażowanie PKB na obronność – świadczy o dążeniu Projektodawców do całkowitego odwrócenia dotychczasowej strategii w zakresie obronności.
Dodatkowo na poczet wykonania zamówień, których przedmiotem jest uzbrojenie lub sprzęt wojskowy, wysokość jednorazowej zaliczki nie będzie mogła przekraczać 33% wartości wynagrodzenia wykonawcy za dane zamówienie, tym samym zostaje ona zwiększona z 25 proc. wartości. Zamawiający może udzielić kolejnych zaliczek, pod warunkiem że wykonawca, w ramach realizacji zamówienia:
– rozliczy środki w zakresie wartości poprzednio udzielanych zaliczek lub
– wykaże, że zaangażował całość środków w zakresie wartości poprzednio udzielanych zaliczek.
Celem Projektu ustawy, w ramach zmian w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 2164, z późn zm.), dalej jako „Pzp” jest podwyższenie do 50% ustanowionego obecnie progu procentowego w zakresie wysokości możliwych do udzielenia zaliczek na poczet wykonania zamówień, których przedmiotem jest sprzęt wojskowy.
Podsumowując proponowane w Pzp zmiany należy wskazać, iż podwyższenie do 50 proc. (z 25 proc.) ustanowionego obecnie progu procentowego w zakresie wysokości możliwych do udzielenia zaliczek na poczet wykonania zamówień, których przedmiotem jest sprzęt wojskowy, jest równoznaczne ze zwiększeniem ryzyka poniesienia straty w przypadku nierzetelności kontrahenta bądź jakiegokolwiek innego niepożądanego zdarzenia.
Jak wynika z Oceny Skutków Regulacji dotyczącej Projektu ustawy, zmiana przepisów spowoduje wzrost wydatków obronnych o 117 mld 217 mln zł w ciągu 10 lat.
Podkreślenia wymaga, że zmiana istniejącej strategii obronności przez wyeliminowanie tendencji ograniczania liczebności stanowisk oficerskich, w sposób oczywisty doprowadzi do zwiększania tej liczebności – tym samym i wydatków, co może stanowić zagrożenie dla faktycznej modernizacji technicznej SZ RP zgodnie z dotychczasowymi zasadami.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę na dotychczasowe nieprawidłowości związane z procesem legislacyjnym. Projekt ustawy nie został przekazany do zaopiniowania m.in. Prezesowi Urzędu Zamówień Publicznych, co z perspektywy wprowadzanych zmian w przepisach Pzp ma istotne znaczenie. Projektodawcy wskazują, że Projekt ustawy posiada status pilny, jednocześnie nie uzasadniając tego w sposób wymagany przez przepisy wewnętrzne regulujące sposób procedowania z tego typu projektami.
