Prezydent RP Andrzej Duda
Prezes Rady Ministrów
Beata Szydło
Marszałek Sejmu RP
Marek Kuchciński
Marszałek senatu RP
Stanisław Karczewski
Trwający od kilkunastu lat spór o zakres ochrony Puszczy Białowieskiej przerodził się w otwarty konflikt, w którym dochodzi do aktów fizycznej przemocy. Konflikt, w którym merytoryczne argumenty zastępowane są emocjami, nie służy wypracowaniu obiektywnie najkorzystniejszych, służących zachowaniu przyrodniczych walorów puszczy, rozwiązań. Nie służy także zamieszkałym w jej sąsiedztwie ludziom.
Niestety, obie strony konfliktu nie dostrzegają rzeczywistych problemów i zagrożeń dla zamieszkującej ten obszar ludności.
Podzielając niepokój i obawy lokalnej społeczności zwracamy się – w pierwszej kolejności do władz państwowych – o podjęcie skutecznych działań, zmierzających do powstrzymania dalszej społeczno-ekonomicznej degradacji regionu Puszczy Białowieskiej.
Jednym ze skutków tej degradacji jest spadek, o blisko 30 proc. na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat, liczby ludności powiatu hajnowskiego. Opracowana przez GUS najnowsza, z 2016 roku, prognoza demograficzna przewiduje dalszy gwałtowny ubytek ludności powiatu hajnowskiego: w latach 2015-2030 o kolejne 20 proc., a w latach 2015 – 2050 o ponad 40 proc.
Według opracowanej przez Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN analizy, w najbliższej przyszłości miasto Hajnówka będzie tracić społeczno-gospodarcze funkcje. Na liście 122 miast, którym grożą zjawiska kryzysowe i marginalizacja, Hajnówka znalazła się na drugim miejscu.
Główną, wskazywaną przez przedstawicieli samorządów, przyczyną depopulacji powiatu hajnowskiego jest utrata miejsc pracy – w 1990 roku w zakładach przemysłowych Hajnówki zatrudnionych było blisko 5 tysięcy osób, obecnie jest ich około tysiąca – oraz ograniczenia gospodarcze i inwestycyjne, wynikające z objęcia dużej części powiatu bardzo wysokim poziomem ochrony przyrody (59 proc. powierzchni powiatu to obszary przyrodnicze, prawnie chronione, w gminach Białowieża, Narewka, Hajnówka wskaźnik ten sięga 70, a nawet 90 proc.).
Mimo wielorakich zapewnień i obietnic kolejnych rządów nie zostały podjęte skuteczne działania, zmierzające do poprawy społeczno-ekonomicznych warunków, co powstrzymałoby gwałtowną depopulację obszaru puszczy.
Konieczność podjęcia skutecznych działań, powstrzymujących dalszą degradację regionu Puszczy Białowieskiej, wynika także z faktu przynależności większości jej mieszkańców (około 70 proc.) do prawosławno-białoruskiej a także ukraińskiej mniejszości narodowej.
Spośród zamieszkujących w Polsce mniejszości, to Białorusini najszybciej tracą swoją tożsamość narodową. Według oficjalnych danych szacunkowych po zakończeniu akcji repatriacyjnej w końcu 1946 roku na terenie województwa białostockiego mieszkało co najmniej 125 tysięcy Białorusinów. W przeprowadzonym w 2011 roku spisie przynależność do białoruskiej mniejszości zadeklarowało tylko 43 878 osób. W przeciągu 9 lat (poprzedni spis przeprowadzono w 2002 roku) liczba Białorusinów w województwie podlaskim zmniejszyła się o blisko 20 proc. Dziś, używając języka przyrodników, najbardziej zagrożonym gatunkiem na terenie puszczy jest rdzenna ludność, która naszym zdaniem powinna być także chroniona, podobnie jak dzięcioł trójpalczasty czy torfowy fiołek.
Jedną z głównych przyczyn szybkiej utraty własnej tożsamości tej społeczności jest emigracja w poszukiwaniu pracy z terenów dotychczas zamieszkiwanych do innych regionów kraju.
Zgodnie z postanowieniami ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych organy władzy publicznej zobowiązane są do podejmowania działań, zmierzających do ochrony, zachowania i rozwoju tożsamości kulturowej zamieszkujących w naszym kraju mniejszości. Tworzenie warunków, służących zachowaniu przez mniejszości własnej tożsamości, wynika także z postanowień Konstytucji RP i ratyfikowanych przez Polskę międzynarodowych konwencji, m.in. konwencji o ochronie mniejszości narodowych, sporządzonej w Strasburgu 1 lutego 1995 roku.
O światowej renomie Puszczy Białowieskiej – jesteśmy o tym głęboko przekonani – decydują nie tylko jej przyrodnicze, ale także kulturowe walory, których twórcą i nośnikiem jest miejscowa ludność. By je zachować dla następnych pokoleń, konieczne jest, o co prosimy władze państwowe, uznanie za obszary wymagające strategicznej interwencji gmin powiatu hajnowskiego i zamieszkałych przez mniejszości gmin sąsiednich powiatów, co przewidują dokumenty Unii Europejskiej oraz programy krajowe i regionalne.
Podstawę do podjęcia pilnych działań daje specjalny, skierowany do regionu Puszczy Białowieskiej, stanowiący integralną część Kontraktu Terytorialnego Województwa Podlaskiego, program, ujęty w podpisanej przez Rząd RP i Samorząd Województwa Podlaskiego umowie. Także w innych, powstałych w ostatnim dwudziestoleciu, opracowaniach, strategiach i programach znalazło się wiele propozycji podniesienia standardów ochrony puszczy przy jednoczesnej poprawie warunków życia zamieszkującej ją ludności. Uważamy, iż najwyższy czas przystąpić do realizacji takich działań, które służyć będą puszczy i ludziom, dlatego też w poczuciu odpowiedzialności za nasze, we wszystkich jego wymiarach, dziedzictwo deklarujemy gotowość aktywnego udziału w wypracowaniu i realizacji, służących temu celowi programów.
Podpisali:
Starosta hajnowski Mirosław Romaniuk,
Burmistrz Hajnówki Jerzy Sirak,
Burmistrz Kleszczel Aleksander Sielicki,
Wójtowie gmin: Czeremcha Michał Wróblewski, Dubicze Cerkiewne – Leon Małaszewski, Hajnówka – Lucyna Smoktunowicz, Narew – Andrzej Pleskowicz, Narewka – Mikołaj Pawilcz,
Radny Sejmiku Województwa Podlaskiego Włodzimierz Pietroczuk,
Radni miasta Białystok Sławomir Nazaruk i Stefan Nikiciuk,
Przewodniczący Białoruskiego Towarzystwa Społeczo-Kulturalnego Jan Syczewski,
Przewodniczący Białoruskiego Towarzystwa Historycznego Oleg Łatyszonek,
Redaktor naczelny Przeglądu Prawosławnego Eugeniusz Czykwin.
