Firma Apple przegrała przed Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej długoletnią batalię prawną dotyczącą unijnych regulacji ds. konkurencji. Sprawa rozpoczęła się od decyzji Komisji Europejskiej z 2016 roku, nakazującej Apple zapłatę 13 miliardów euro zaległych podatków do budżetu Irlandii. Komisja Europejska stwierdziła, że Apple korzystał z preferencyjnych porozumień podatkowych z Irlandią, co pozwoliło firmie na sztuczne obniżenie zobowiązań podatkowych.
Apple przez cały proces utrzymywał, że działał zgodnie z irlandzkim prawem, a decyzje Komisji Europejskiej wynikały z niewłaściwej interpretacji przepisów. W 2020 roku unijny sąd przychylił się do stanowiska firmy, unieważniając decyzję KE, co dało Apple nadzieję na ostateczne rozstrzygnięcie. Jednak Trybunał Sprawiedliwości UE obalił ten wyrok, przyznając rację Komisji Europejskiej. Tym samym Apple zostało zmuszone do zapłaty zaległych podatków, co oznacza zamknięcie jednej z najgłośniejszych spraw związanych z unijnymi gigantami technologicznymi.
Od początku lat 90., Apple płacił znikome podatki w Irlandii dzięki specjalnym porozumieniom. W 2014 roku stawka podatkowa dla Apple wynosiła zaledwie 0,005% jej zysków, co dało firmie nieuczciwą przewagę nad konkurencją. Dochodzenie Komisji Europejskiej, rozpoczęte w 2014 roku, wykazało, że Apple korzystał z nielegalnej pomocy publicznej, którą gigant powinien zwrócić.
Irlandia od lat była postrzegana jako raj podatkowy dla międzynarodowych korporacji, takich jak Apple, Google czy Facebook. Wyrok Trybunału nie tylko uderza w Apple, ale może też oznaczać koniec preferencyjnych warunków podatkowych, które od dawna przyciągały do Irlandii globalne korporacje. Irlandia, pomimo sprzeciwu wobec decyzji KE, oświadczyła, że uszanuje orzeczenie sądu i przeznaczy odzyskane środki na wzmocnienie swojego budżetu.
Decyzja Trybunału może stanowić precedens dla przyszłych spraw dotyczących innych gigantów technologicznych, którzy korzystają z podobnych rozwiązań podatkowych. Kwestia unikania opodatkowania przez międzynarodowe korporacje od lat budzi kontrowersje w Unii Europejskiej, a wyrok ten może wywrzeć presję na inne państwa członkowskie UE, takie jak Luksemburg czy Holandia, które oferują preferencyjne warunki podatkowe.
Margrethe Vestager, unijna komisarz ds. konkurencji, nie kryła zadowolenia po ogłoszeniu wyroku. „To ważny moment, który pokazuje, że czasem da się osiągnąć sprawiedliwość podatkową” – powiedziała Vestager. Komisarz zaznaczyła również, że „To sygnał dla wszystkich, że Unia Europejska będzie stanowczo walczyć z nieuczciwymi praktykami podatkowymi, niezależnie od wielkości korporacji”.
Chiara Putaturo z Oxfam EU z zadowoleniem przyjęła wyrok, stwierdzając: „Ten wyrok obnaża miłość unijnych rajów podatkowych do międzynarodowych korporacji. To długo oczekiwana sprawiedliwość, zwłaszcza po latach, w których Irlandia pozwalała Apple unikać płacenia podatków”. Dodała również: „Podczas gdy ten wyrok zmusi giganta technologicznego do zapłaty swojego długu, główny problem pozostaje nierozwiązany. Raje podatkowe w Unii Europejskiej wciąż mogą zawierać korzystne umowy z wielkimi korporacjami. To unijni decydenci muszą wziąć na siebie odpowiedzialność za zatrzymanie tego procederu.”
Tove Maria Ryding z European Network on Debt and Development zauważyła, że problem nie ogranicza się tylko do jednej firmy: „Nasz problem podatkowy to coś więcej niż jedno zepsute jabłko. Międzynarodowy system opodatkowania wielkich korporacji jest skomplikowany, niesprawiedliwy i nieprzewidywalny. Firma może prowadzić działalność w wielu krajach, ale wszystkie korzyści podatkowe trafiają do jednego, który oferuje najniższe stawki, jak Irlandia. To musi się zmienić”.
Ryding wyraziła także nadzieję na globalne zmiany: „To promyk nadziei na sprawiedliwszą przyszłość”.
Sprawa Apple nie była jedynym sukcesem Margrethe Vestager tego dnia. Trybunał Sprawiedliwości UE orzekł również, że Google nielegalnie wykorzystywał swoją dominującą pozycję na rynku wyszukiwarek internetowych, aby promować własną usługę zakupową, co doprowadziło do nałożenia na firmę grzywny w wysokości 2,4 miliarda euro. Obie te decyzje są postrzegane jako mocny sygnał, że Unia Europejska intensyfikuje swoje działania przeciwko monopolistycznym praktykom wielkich korporacji technologicznych.
Działacze na rzecz sprawiedliwości podatkowej wzywają do dalszych reform, zarówno na poziomie Unii Europejskiej, jak i globalnym. Organizacje takie jak Oxfam EU oraz European Network on Debt and Development podkreślają, że system opodatkowania międzynarodowych korporacji wymaga gruntownej reformy, aby zapobiec dalszym nierównościom i zapewnić, że bogactwo generowane przez te firmy będzie sprawiedliwie opodatkowane na całym świecie.
cd/jm
