W São Paulo, Brazylii, wdrażany jest projekt Smart Sampa z 40 000 kamerami do rozpoznawania twarzy. Choć ma poprawić bezpieczeństwo, obawy o prywatność i naruszenia praw obywateli, szczególnie Afro-Brazylijczyków, rosną. Czy nowoczesna technologia może pogłębić istniejący problem rasizmu?
Inicjatywa o nazwie Smart Sampa zakłada zainstalowanie kamer w różnych miejscach miasta, takich jak przestrzenie publiczne, szkoły, placówki medyczne oraz budynkach związanych z administracją publiczną.
Do roku 2024 planuje się zainstalować 20 000 kamer, a także zintegrować dodatkowe 20 000 kamer zewnętrznych, co stworzy olbrzymią sieć monitoringu. Dzięki połączeniu analizy w czasie rzeczywistym oraz technologii rozpoznawania twarzy z wykorzystaniem algorytmów sztucznej inteligencji projekt ma umożliwić szybsze identyfikowanie przestępców, skradzionych samochodów, zaginionych osób, utraconych przedmiotów oraz lepsze zarządzanie transportem publicznym. Mimo że te technologiczne innowacje wydają się obiecujące w rozwiązaniu problemów miasta związanych z bezpieczeństwem i mobilnością, wzbudziły również obawy co do potencjalnych negatywnych skutków.
Obawy dotyczące bezpieczeństwa i prywatności
W związku z masowym zbieraniem danych i przetwarzaniem ich w czasie rzeczywistym, obywatele oraz obrońcy praw prywatności obawiają się naruszenia podstawowych praw człowieka. W szczególności jest to zagrożenie dla praw do prywatności, wolności wypowiedzi, zgromadzeń i stowarzyszeń. Krytycy twierdzą, że masowa analiza danych osobowych może prowadzić do profilowania i dyskryminacji wobec określonych grup, zwłaszcza społeczności Afro-Brazylijczyków, stanowiących 56 proc. populacji kraju.
Ryzyko uprzedzeń rasowych
Technologia rozpoznawania twarzy spotkała się z krytyką ze względu na potencjał wzmacniania uprzedzeń rasowych i dyskryminacji. Eksperci ostrzegają, że błędne identyfikacje, czyli sytuacje, gdy niewinna osoba zostaje błędnie uznana za przestępcę, mogą prowadzić do niesprawiedliwego aresztowania i uwięzienia Afro-Brazylijczyków. W Brazylii już teraz ponad 67 proc. więźniów stanowią osoby afro-brazylijskiego pochodzenia, zgodnie z danymi z Brazylijskiego Forum Bezpieczeństwa Publicznego. Badania wykazują, że ponad 90 proc. osób aresztowanych na podstawie technologii rozpoznawania twarzy to Afro-Brazylijczycy.
Brak przejrzystości
Kolejnym poważnym problemem związanym z projektem Smart Sampa jest brak przejrzystości w procesie jego wdrażania. Obywatele i organizacje zajmujące się ochroną praw wyrażają swoje niezadowolenie z ograniczonej konsultacji społecznej podczas podejmowania decyzji. Szczegóły projektu nie zostały szeroko udostępnione społeczeństwu, a zgłaszane uwagi podczas konsultacji zostały rzekomo zignorowane, co rodzi wątpliwości co do rzeczywistego zaangażowania obywateli i uwzględniania ich opinii.
Wyzwania prawne
Projekt stanął w obliczu wyzwań prawnych ze strony kilku organizacji, w tym Prokuratury Obrony Publicznej w São Paulo, Laboratorium Polityki Publicznej i Internetu (LAPIN) oraz organizacji Uneafro Brasil, przy wsparciu sieci prawników działających na rzecz praw człowieka, Rede Liberdade. Wniesiono pozew cywilny domagający się wstrzymania projektu Smart Sampa oraz zaniechania stosowania systemów rozpoznawania twarzy w obszarze bezpieczeństwa miejskiego. W pozwie argumentuje się, że potencjalne szkody i ryzyka związane z technologią nie zostały dostatecznie zbadane ani uwzględnione, zwłaszcza w odniesieniu do podatnych grup społecznych, takich jak Afro-Brazylijczycy i osoby transpłciowe.
Globalne spojrzenie na rozpoznawanie twarzy:
Na całym świecie stosowanie technologii rozpoznawania twarzy wywołało zróżnicowane reakcje. W niektórych miejscach, takich jak Buenos Aires w Argentynie, wykorzystanie rozpoznawania twarzy zostało uznane za nielegalne. W Stanach Zjednoczonych niektóre stany zmieniły swoje podejście i wprowadziły zakaz stosowania technologii rozpoznawania twarzy w obszarze usług publicznych. Jednak w innych krajach, takich jak Chiny i Indie, technologia rozpoznawania twarzy jest coraz powszechniej stosowana, choć nie bez krytyki.
Podsumowanie
Monitorowanie twarzy w São Paulo wydaje się obiecującym rozwiązaniem w zakresie poprawy bezpieczeństwa publicznego. Niemniej jednak potencjalne negatywne skutki, zwłaszcza wpływ na społeczności podatne na dyskryminację, wzbudzają uzasadnione obawy dotyczące prywatności, bezpieczeństwa i praw człowieka. Aby zagwarantować sprawiedliwe i równomierne wdrożenie tej technologii, niezbędna jest większa przejrzystość, partycypacja społeczna i regulacje, które zapobiegną ewentualnym uprzedzeniom oraz ochronią prawa jednostki. W miarę jak Smart Sampa będzie się rozwijać, konieczne jest znalezienie równowagi między potrzebami bezpieczeństwa a zachowaniem podstawowych praw człowieka dla wszystkich obywateli.
JAM
