Xun
Chińskie tradycyjne instrumenty muzyczne mają długą historię. Na podstawie odkopanych artefaktów można potwierdzić, że już w okresie przed dynastią Qin (od paleolitu do 221 p.n.e) istniało wiele starożytnych dzieł sztuki poświęconych tej tematyce. Wszystkie one są dowodem mądrości i kreatywności narodu chińskiego.
Cechą charakterystyczną chińskich tradycyjnych instrumentów muzycznych jest ich niewielki rozmiar. Przeważnie są wykonane z naturalnych materiałów. Współcześnie, popularne są m.in. Xun, Sheng, Ruan, Xiao, Erhu, Pipa, czy różnego rodzaju bębny, które są czołowymi reprezentantami tradycyjnej chińskiej kultury muzycznej.
Xun
Xun jest jednym z najstarszych instrumentów dętych w Chinach. Jego historię ocenia się na 7000 lat.
Mówi się, że Xun powstał z narzędzia używanego w myślistwie, nazywanego „kamiennym meteorem”. Na początku Xun był wykonywany z kamienia albo kości, obecnie są to instrumenty głównie ceramiczne. Xun ma różne kształty, np. kuli, ryby i gruszki. Najbardziej popularny jest kształt gruszki .
Na szczycie instrumentu znajduje się ustnik. Dno instrumentu jest płaskie. Na bocznych ściankach instrumentu są otwory na palce. Na początku Xun posiadał tylko jeden otwór, ale pod koniec III wieku przed naszą erą, pojawiły się instrumenty Xun z 6 otworami.
Pod koniec lat 30-tych XX wieku, profesor Chińskiego Instytutu Muzycznego, Cao Zheng zaczął projektować ceramiczne warianty starożytnego instrumentu Xun. Później profesor Instytutu Muzycznego w Tianjinie, Chen Zhong zaprojektował nowy ceramiczny Xun z 9 otworami na bazie starożytnych instrumentów z 6 otworami. Nowy instrument utrzymał kształt i barwę dźwięku tradycyjnego instrumentu, przy jednoczesnym wzmocnieniu natężenia dźwięku i rozszerzeniu skali. Barwa dźwięku nowego Xun jest prosta, niska i smutna. Można na nim grać zarówno utwory solowe, orkiestrowe lub używać go jako instrumentu akompaniującego.
Powstanie ceramicznych wersji Xun z 9 otworami tchnęło życie w ten starożytny instrument. Niedawno jeden ze studentów profesora Chen Zhonga, pan Zhao Liangshan wykonał z mahoniu Xun z 10 otworami.
W historii chińskiej muzyki, Xun używano głównie w muzyce dworskiej. Na dworach cesarskich używano 2 rodzaje Xun – Songxun i Yaxun. Songxun był mały, kształtem podobny do jajka, a jego dźwięk był donośny. Yaxun był większy i charakteryzował się niższym dźwiękiem.
Sheng
Sheng jest chińskim starożytnym instrumentem dętym. To najstarszy na świecie instrument, w którym użyto wolnych stroików. Odegrał on dużą rolę w rozwoju instrumentów muzycznych krajów zachodnich.
Sheng powstał 3000 lat temu. Na początku był podobny do Fletni Pana, składał się jedynie z szeregu złączonych piszczałek różnej długości, bez stroika i ustnika, a w późniejszym okresie dodano do instrumentu Sheng bambusowe stroiki i ustnik.
Ustnik instrumentu jest wykonany z drewna. Od czasu dynastii Tang, stroiki są miedziane.
Sheng różni się formą w zależności od regionu występowania. Po powstaniu nowych Chin, wykonawcy ulepszyli ten instrument. Zaprojektowano wiele wariantów, na przykład Sheng z klapką. Dało to instrumentowi nową siłę żywotną.
Barwa dźwięku Shenga jest jasna i przepiękna. Dźwięki wysokie brzmią niezwykle czysto, altowe są delikatne, a bas jest niski i głęboki. Wśród tradycyjnych chińskich instrumentów dętych, Sheng jest jedynym instrumentem, na którym można grać akordy. W dużej orkiestrze, czasami stosuje się wiolinowy, altowy i basowy Sheng.
Guanzi
Guanzi jest dwustroikowym instrumentem dętym o bardzo długiej historii. Powstał w starożytnej Persji, czyli na terenach obecnego Iranu. W starożytnych Chinach Guanzi był nazywany “Bili” (piszczałka) albo “Luguan” (piszczałka trzcinowa). 2000 lat temu, Guanzi był popularny w rejonie Sinciangu. Dziś również jest on bardzo popularny wśród ludności chińskiej i stał się ulubionym instrumentem mieszkańców żyjących w północnej części Chin.
Dźwięk Guanzi jest głośny, barwa dźwięku jest czysta i bezpretensjonalna. Posiada on widoczny ludowy charakter. Konstrukcja Guanzi jest bardzo prosta i składa się tylko z trzech części. Zastosowanie Guanzi jest bardzo szerokie. Można na nim grać zarówno utwory solowe, jak też używać go w orkiestrze lub jako instrumentu akompaniującego. W muzyce w północnej części Chin, Guanzi jest bardzo ważnym instrumentem dętym. Sposoby gry na Guanzi są różne. Podczas gry na tym instrumencie, poprzez zmianę ułożenia ust, muzyk może naśladować ludzkie głos, czy dźwięki wydawane przez zwierzęta.
Istnieje wiele rodzajów Guanzi, np. mały, średni i duży Guanzi, oraz Guanzi z klapą.
Muzyka grana na Guanzi jest płynna i radosna. W lokalnych operach często używa się Guanzi jako instrumentu akompaniującego podczas akcji zmiany ubrania albo w scenach chodzenia po ulicach.
Liuqin
Liuqin jest instrumentem szarpanym. Wykonany jest głównie z wierzbowego drewna i ma kształt liścia wierzby. Nazywany jest Liuqin, bo „liu” w języku chińskim oznacza wierzbę. Liuqin ma podobny kształt i konstrukcję do lutni Pipa. Konstrukcja Liuqin jest bardzo prosta. Z powodu prostego kształtu, Chińczycy nazywają Liuqin również „wiejską Pipą”. Instrument ten jest popularny w chińskich prowincjach Shandong, Anhui i Jiangsu. Używa się go do akompaniamentu.
Liuqin ma podobny kształt i konstrukcję do instrumentu Pipa. Sposób gry jest także podobny. Podczas występu, muzyk kostką szarpie struny. Wygląd instrumentu jest bardzo elegancki.
Pod koniec 1958 roku, Wang Huirang i inni wykonawcy zaprojektowali i wykonali nowy rodzaj Liuqin, czyli Liuqin z 3 strunami. W porównaniu z „wiejską Pipą”, skala nowego Liuqin się poszerzyła, a dźwięk stał się jaśniejszy. W 1970 roku, Wang Huiran zaprojektował drugi wariant instrumentu Liuqin – czterostrunowy. Ulepszyło to funkjonalność tego instrumentu. Od tego momentu, na Liuqin można wykonywać utwory solowe.
Dziś Liuqin odgrywa bardzo różnorodną rolę w muzyce chińskiej. W orkiestrze ludowej, Liuqin jest instrumentem sopranowym, wydaje wysoki i specyficzny dźwięk, więc często gra główną partię sopranową. Poza tym, Liuqin również imituje dźwięk mandoliny, więc może dobrze współbrzmieć z orkiestrami klasycznymi.
Ruan
Ruan jest chińskim instrumentem szarpanym. W starożytnych Chinach Ruan był nazywany „Qinpipa”. Około 2000 lat temu, na bazie instrumentu Guzheng i Zhu, zaprojektowano i stworzono nowy instrument, który nazwany został „Qinpipa”. Nazwa powstała z połączenia nazwy dynastii Qin i lutni Pipa. Ten instrument był poprzednikiem instrumentu Ruan.
Około III wieku naszej ery pewien muzyk, o imieniu Ruan Xian, był wirtuozem gry na instrumencie „Qinpipa”. Ludzie tak bardzo pokochali jego sposób gry na tym instrumencie, że instrument nazywano jego imieniem – Ruan Xian. Od czasu dynastii Song, instrument Ruanxian jest nazywany krótko „Ruan”.
Kształt Ruan jest bardzo prosty, składa się z trzech części. Pudło rezonansowe ma okrągły kształt. Konstrukcja, materiał, z którego wykonany jest instrument oraz sposób gry na Ruan jest bardzo podobny do sposobu gry na lutni Pipa.
W ostatnich latach Chiny przywiązują wielką wagę do tradycyjnych instrumentów. Muzycy udoskonalili Ruan, zaprojektowali i wykonali wiolinowy, altowy i basowy Ruan.
Dźwięk wiolinowego Ruan jest czysty i jasny, w orkiestrze zawsze gra główną melodię.
Zhongruan jest instrumentem altowym, jego dźwięk jest bardzo delikatny i piękny. Daruan, czyli basowy Ruan, jest podobny do kontrabasu, więc jego dźwięk jest bardzo niski.
