Ruch Zieloni – Lewica na Islandii to partia powstała z połączenia komunistów, socjalistów i zielonych. Partia skupia się na kwestiach społecznych, równości dochodów i ochronie środowiska. Jej popularność wynika głównie z silnego związku z islandzką przyrodą i troską o ekologię. W polityce gospodarczej faworyzuje socjalną sprawiedliwość, a także promuje odnawialne źródła energii. Model lewicowo-zielony na Islandii stanowi ciekawy przykład, jak lokalne uwarunkowania i wartości społeczne wpływają na kształtowanie się politycznych priorytetów.
Ruch Zieloni – Lewica na Islandii to jedna z tych partii, której historia pokazuje, że nawet na politycznej scenie można odnieść sukces, skupiając się na wartościach społecznych i ochronie środowiska. Ich początki były skromne, ale z czasem zdołali zbudować solidne poparcie, zwłaszcza dzięki silnemu związku z islandzką przyrodą i ekologicznym podejściem. Ruch Zieloni – Lewica powstał w 1999 roku jako rezultat decyzji trzech byłych parlamentarzystów Sojuszu Ludowego, którzy opuścili tę partię, nie zgadzając się z jej udziałem w sojuszu partii socjaldemokratycznych – Samfylkingin. Odejście to było wynikiem niezgody co do kierunku współpracy politycznej. Ci politycy postanowili utworzyć nową formację, skupiającą się na wartościach lewicowych i zielonych. Od momentu swojego powstania w 1999 roku dołączyli do islandzkiej gry politycznej, zdobywając poparcie społeczeństwa i zajmując coraz istotniejszą pozycję w parlamencie. Ich rozwój nie był bezproblemowy, ale każdy sukces wydawał się tylko wzmocnić ich determinację. Współpraca z Sojuszem Socjaldemokratycznym Samfylkingin w rządzie w 2009 roku była kolejnym krokiem do uznania ich roli w centrolewicowej koalicji. W 2016 roku w wyborach parlamentarnych, partia zdobyła 15,9% głosów, co pozwoliło jej uzyskać 10 mandatów i stać się drugą co do wielkości partią na Islandii. To było ważne osiągnięcie, szczególnie biorąc pod uwagę dynamiczny charakter islandzkiej polityki. Partia utrzymała swoje znaczenie, a liderka Katrín Jakobsdóttir została kluczową postacią partii.
Jednakże, mimo sukcesów, warto zauważyć, że Ruch Lewicowo-Zielonych nie uniknął wyzwań. Utarta pozycja w trójpartyjnej koalicji w 2021 roku i utrata mandatów mogą być traktowane jako sygnał, że ich popularność może być bardziej zmienna niż się wydaje. Można się zastanawiać, czy ich polityka ekologiczna i społeczna jest wystarczająco skuteczna, czy może wymaga pewnych dostosowań, aby spełnić oczekiwania wyborców. Mimo to, trzeba docenić, że Ruch Lewicowo-Zielonych nie tylko przetrwał, ale także wpłynął na kształtowanie politycznego krajobrazu Islandii. Katrín Jakobsdóttir w 2021 roku została premierem, a partia weszła w trójpartyjną koalicję z Partią Niepodległości i Partią Postępu. Ich historia to historia walki o wartości, które są dla wielu Islandczyków istotne. Czy jednak utrzymają swoją pozycję i zdołają odpowiedzieć na wyzwania przyszłości, to już inna kwestia.
Program partii
1. Edukacja
Program edukacyjny Ruchu Zieloni-Lewica wyraża silne zaangażowanie w budowanie społeczeństwa opartego na fundamentalnych wartościach edukacyjnych i społecznych. Priorytetem partii jest zapewnienie powszechnej dostępności do edukacji, traktując ją jako kluczową inwestycję w rozwój społeczeństwa. Wizja edukacji opiera się na wartościach równości, demokracji i zrównoważonego rozwoju. W programie wyraźnie podkreśla się, że system edukacyjny powinien być dostępny dla każdego obywatela, niezależnie od pochodzenia czy sytuacji ekonomicznej. Partia postuluje utrzymanie systemu szkolnictwa jako wspólnej własności narodu, finansowanego z funduszy publicznych. Darmowe szkolnictwo na wszystkich poziomach jest uznawane za kluczowe dla zapewnienia równego dostępu do edukacji. W obszarze przedszkoli, program akcentuje znaczenie tego etapu jako ustawowego zadania gmin, bez opłat dla rodziców. Wzrost liczby wykwalifikowanych nauczycieli przedszkolnych oraz skoncentrowanie się na rozwoju dziecka są uznawane za kluczowe cele edukacyjne. W szkołach podstawowych postuluje się wszechstronny rozwój dzieci, eliminację podziałów i zapewnienie równego dostępu do edukacji w lokalnym środowisku. Różnorodność w placówkach szkolnych ma przyczynić się do przełamywania stereotypów, przygotowując uczniów do życia w społeczeństwie wielokulturowym. Personel szkolny ma mieć swobodę formułowania zasad placówki we współpracy z uczniami i rodzicami. W obszarze szkół średnich, partia postuluje stworzenie różnorodnych szkół dostępnych dla wszystkich grup społecznych. Celem jest zapewnienie kompleksowego kształcenia, umożliwiającego uczniom rozwijanie indywidualnych talentów i przygotowanie ich do dalszej nauki lub pracy. Bezpłatne materiały edukacyjne na wszystkich poziomach oraz równy dostęp do edukacji w obszarach wiejskich są również priorytetem.
W kwestii szkół zawodowych partia dąży do zwiększenia różnorodności form kształcenia i współpracy między szkołami a pracodawcami. W obszarze szkolnictwa wyższego, Ruch Zieloni-Lewica promuje zwiększony dostęp do uniwersytetów, minimalizację opłat oraz różnorodność kierunków studiów. Wspiera także badania naukowe i innowacje, kładąc nacisk na zrównoważony rozwój. W centrum uwagi partii znajduje się społeczna rola edukacji, mająca na celu zapewnienie równych szans edukacyjnych dla wszystkich, bez względu na sytuację rodzinna czy materialną. Transformacja pożyczek studenckich w granty oraz wsparcie finansowe dla studentów mają zredukować obciążenie finansowe młodych osób. W programie Ruchu Zieloni-Lewica podkreśla się również znaczenie współpracy między pracodawcami a pracownikami w kształtowaniu oferty edukacyjnej. Wzmocnienie centrów kształcenia ustawicznego i współpraca z szkołami średnimi mają na celu uczynienie edukacji dorosłych bardziej dostępną i efektywną.
2. Polityka żywnościowa
Partia skupia się na dwóch kluczowych celach: redukcji emisji dwutlenku węgla z produkcji żywności do 2040 roku oraz promocji lepszego zdrowia publicznego. Centralnym narzędziem w osiągnięciu tych celów jest wprowadzenie gospodarki cyrkulacyjnej w sektorze spożywczym, mającej na celu ograniczenie marnotrawstwa i optymalne wykorzystanie zasobów Ziemi. Przesunięcie od gospodarki liniowej ku systemowi cyrkulacyjnemu pozwoli zredukować obciążenie środowiska i emisję dwutlenku węgla. Wsparcie dla producentów ekologicznej żywności oraz edukacja społeczeństwa o znaczeniu wyboru zdrowej i przyjaznej dla środowiska żywności są kluczowymi elementami strategii rządu.W kontekście produkcji żywności, szczególnie poprzez zrównoważone korzystanie z zasobów naturalnych Islandii, takich jak rybołówstwo, rolnictwo i hodowla ryb, jest istotne dla bezpieczeństwa żywnościowego. Priorytetem jest wprowadzenie obiegu składników odżywczych oraz zwiększenie produkcji krajowej warzyw. Rząd planuje wspierać innowacje w gospodarce cyrkulacyjnej, dostarczając fundusze naukowcom i przedsiębiorcom, co przyczyni się do tworzenia ekologicznych miejsc pracy. W obszarze zdrowia publicznego, skupienie się na promocji zdrowego odżywiania, jasnych informacjach na opakowaniach żywności, regulacji reklamy niezdrowej żywności (szczególnie wobec dzieci) oraz zmianach podatków na rzecz zdrowych produktów jest kluczowe. Bezpieczeństwo żywnościowe zostanie osiągnięte poprzez wprowadzenie bezpiecznych oznaczeń żywności, kontrolę wartości odżywczej oraz edukację dotyczącą zdrowego żywienia w szkołach. Władze lokalne odegrają istotną rolę, preferując lokalne opcje podczas zakupów i wspierając producentów w regionie.
3. Opieka społeczna
Partia Zieloni-Lewica koncentruje się na trzech kluczowych obszarach: równość, jakość oraz ochrona środowiska. Jej priorytetem jest uznawanie dostępu do bezpłatnej opieki zdrowotnej za fundamentalne prawo każdego obywatela. W opozycji do komercjalizacji służby zdrowia, partia faworyzuje finansowanie z podatków i instytucji publicznych, dążąc do wykluczenia prywatnych przedsiębiorstw z tego sektora. W kontekście ochrony środowiska, Ruch podkreśla istotę czynników ekologicznych w ocenie zdrowia publicznego, uznając czystą wodę, dobrej jakości powietrze i swobodny dostęp do środowiska naturalnego za integralne elementy zdrowia jednostek i społeczeństwa. Priorytetem jest również bezpłatna opieka zdrowotna dla dzieci i młodzieży, obejmująca opiekę dentystyczną, psychologiczną i psychiatryczną.
W dziedzinie farmaceutyki, Ruch planuje bardziej efektywne zakupy i współpracę z krajami nordyckimi w celu obniżenia cen leków. Ponadto, rozważa ponowne uruchomienie państwowej produkcji leków. W zakresie opieki szpitalnej, Ruch kładzie nacisk na rozwój szpitali, podnoszenie kwalifikacji pracowników oraz reorganizację struktury służby zdrowia, aby była całkowicie bezpłatna. Program partii obejmuje także dostęp do profilaktyki, pomocy psychologicznej i opieki dentystycznej. Przeciwdziałanie przemocy w systemie opieki zdrowotnej jest istotnym elementem, wymagającym zwiększenia świadomości i wprowadzenia skutecznych środków zaradczych. W obszarze zdrowia psychicznego, partia dąży do eliminacji uprzedzeń związanych z chorobami psychicznymi, wprowadzenia długofalowej polityki ochrony zdrowia psychicznego oraz zapewnienia profesjonalnego leczenia dla osób uzależnionych. W kwestii praw pacjentów, postuluje jasne sformułowanie tych praw oraz ustalenie kryteriów dotyczących czasu oczekiwania na leczenie. Zaleca również zwiększenie liczby wykwalifikowanych pracowników służby zdrowia. W obszarze rehabilitacji, partia dąży do wprowadzenia klarownych zasad i wzmocnienia struktury usług rehabilitacyjnych, zwłaszcza dla osób z zaburzeniami ruchowymi. Sprawiedliwość społeczna jest kluczowym elementem programu partii, obejmując dostęp do niedrogich mieszkań, bezpłatne posiłki w szkołach, skrócenie tygodnia pracy, wzrost płacy minimalnej oraz wsparcie dla osób niepełnosprawnych. W obszarze wielokulturowości, partia dąży do poprawy usług dla imigrantów, eliminacji dyskryminacji oraz bezpłatnego nauczania języka islandzkiego. Zdrowie publiczne zajmuje ważne miejsce, a partia akcentuje znaczenie profilaktyki i edukacji dotyczącej zdrowego stylu życia, oraz wzmocnienie programów przeciwdziałania nadużywaniu substancji. Ruch Zieloni-Lewica wierzy, że realizacja tych postulatów przyczyni się do stworzenia wzorowego systemu opieki zdrowotnej, dostępnego dla wszystkich obywateli niezależnie od ich sytuacji finansowej czy miejsca zamieszkania.
4. Energetyka
Program partii wyraża wyraźne zobowiązanie do zrównoważowanego rozwoju oraz efektywnego zarządzania zasobami energetycznymi na Islandii. Kluczowym celem jest osiągnięcie neutralności pod względem emisji dwutlenku węgla do 2040 r. Poprzez elektryfikację transportu, efektywność energetyczną i rozwój różnorodnych źródeł energii, partia dąży do zminimalizowania wpływu na środowisko. Program zwraca szczególną uwagę na rozwój alternatywnych źródeł energii, takich jak energia wiatrowa i geotermalna. Elektryfikacja transportu publicznego oraz inwestycje w innowacyjne i przyjazne dla środowiska paliwa są kluczowe dla realizacji tego celu. Jednocześnie partia wyraża zdecydowany sprzeciw wobec układania podmorskiego kabla w celu eksportu energii do Europy, argumentując konkurencyjnością cenową oraz ryzykiem dla przyrody. Odpowiedzialność społeczna odgrywa istotną rolę w polityce energetycznej partii. Zaleca się sprawiedliwe opłaty za korzystanie z zasobów energetycznych i ograniczenie roli przemysłu ciężkiego w zużyciu energii elektrycznej. Partia podkreśla znaczenie utrzymania publicznej własności przedsiębiorstw energetycznych, aby korzyści z zasobów były dostępne dla całego społeczeństwa. Kluczowym aspektem programu jest również zrównoważone wytwarzanie energii w harmonii z naturą. Wskazuje się na konieczność ochrony obszarów górskich i rewizji kryteriów wielkości elektrowni wodnych. Partia dąży do poszukiwania bardziej zrównoważonych sposobów wykorzystania energii wodnej oraz badań nad nowymi źródłami energii, takimi jak energia wiatrowa. W kontekście społecznego dostępu do energii, partia postuluje powszechny dostęp do energii elektrycznej i równomierne rozdystrybuowanie kosztów dystrybucji, zwłaszcza na obszarach wiejskich. Program wyraża przekonanie, że zasoby energetyczne są wspólnym dziedzictwem narodu i powinny być eksploatowane w sposób korzystny dla dobra całego społeczeństwa.
5. Klimat
Partia Zieloni-Lewica w Islandii przedstawia kompleksowy program, skupiający się na walce z globalnym ociepleniem, ochronie przyrody oraz zrównoważonym rozwoju gospodarczym. Główne punkty programu obejmują kwestie klimatyczne, ochronę przyrody, gospodarkę cyrkulacyjną oraz udział społeczeństwa. W obszarze kwestii klimatycznych, partia postuluje, aby Islandia osiągnęła neutralność pod względem emisji dwutlenku węgla do 2040 roku, przewyższając emisję netto pochłanianiem dwutlenku węgla. Plan obejmuje zastępowanie paliw kopalnych energią odnawialną we wszystkich sektorach gospodarki oraz ograniczenie emisji z użytkowania gruntów. Partia domaga się także uznania emisji z lotnictwa, żeglugi i działań wojennych za część ogólnej emisji kraju.
W obszarze ochrony przyrody, partia podkreśla konieczność ochrony islandzkiej przyrody, krajobrazu i różnorodności biologicznej. Postuluje się także o aktywną ochronę obszarów arktycznych i przestrzeganie konwencji o różnorodności biologicznej. Również zagrożenia ze strony gatunków inwazyjnych są podkreślane, a partia dąży do zakazu upraw modyfikowanych genetycznie i ograniczenia importu oraz rozprzestrzeniania się tych gatunków. W obszarze gospodarki cyrkulacyjnej, partia promuje wykorzystywanie czystych surowców, ograniczenie marnotrawstwa i ponowne wykorzystywanie surowców. Wzywa do współpracy władz na poziomie krajowym i lokalnym w celu opracowania planów działania na rzecz zmniejszenia zużycia opakowań i promowania recyklingu, szczególnie w przypadku tworzyw sztucznych. W zakresie udziału społeczeństwa, partia postuluje większą odpowiedzialność rządu za zrównoważony rozwój i współpracę instytucji środowiskowych. Społeczeństwo ma mieć udział w podejmowaniu decyzji dotyczących środowiska, a edukacja w zakresie zrównoważonego rozwoju i nauk przyrodniczych ma być priorytetem.
6. Gospodarka
W propozycjach dot. polityki gospodarczej i finansowej przedstawionych przez ruch Zieloni-Lewica dla Islandii można zauważyć kilka istotnych obszarów, które skupiają się na równości społecznej, zrównoważonym rozwoju i stabilności gospodarczej. Pierwszym kluczowym elementem jest system podatkowy, który ruch proponuje opierać na zasadzie progresji, obciążając osoby o wyższych dochodach wyższymi podatkami. Wprowadzenie podatków środowiskowych ma stanowić dodatkowy element wspierający cele ekologiczne. W obszarze finansów publicznych ruch krytykuje istniejącą ustawę, podkreślając potrzebę dostosowania celów fiskalnych do długoterminowych planów rozwoju społecznego. Kwestionuje się również krótkoterminowe podejście do spłaty długu publicznego, zaznaczając możliwe negatywne skutki dla istotnej infrastruktury społecznej.
W kontekście zdrowego systemu finansowego analiza podkreśla potrzebę profesjonalnej współpracy ponad podziałami partyjnymi oraz kontrolę nad instytucjami finansowymi. Ruch Zieloni-Lewica wskazuje na istotność utrzymania stabilności i przejrzystości w sektorze bankowym, szczególnie w przypadku banków państwowych. W obszarze polityki pieniężnej dokument rozważa różne opcje, takie jak utrzymanie korony islandzkiej czy przystąpienie do Unii Europejskiej i przyjęcie euro. Ruch podkreśla jednak zarówno pozytywne, jak i negatywne aspekty obu scenariuszy, wyrażając jednocześnie sprzeciw wobec jednostronnego przyjęcia innej waluty. W relacjach między gospodarką a rynkiem pracy analiza obejmuje kwestie stabilności zatrudnienia, równości płac oraz walki z oszustwami płacowymi i handlem ludźmi. Propozycje ruchu Zieloni-Lewica skupiają się na wprowadzeniu progów podatkowych dla osób osiągających wysokie dochody oraz wsparciu dla gmin, aby wzmocnić lokalne społeczności.
7. Polityka międzynarodowa
Partia opowiada się za zrównoważonym rozwojem, równością społeczną i odpowiedzialnością międzynarodową. W zakresie równości społecznej i ekologicznej, partia sprzeciwia się kapitalizmowi, widząc w nim źródło nierówności i eksploatacji zasobów. Dąży do radykalnych zmian w podziale władzy i zasobów zarówno na poziomie międzynarodowym, jak i wewnątrz kraju. Islandia ma angażować się w przeciwdziałanie wyzyskowi korporacyjnemu, odrzucać produkcję ropy i przodować w kwestiach środowiskowych. W kwestii militarnej, partia konsekwentnie sprzeciwia się posiadaniu armii, uczestniczeniu w sojuszach wojskowych i działaniach wojennych. Uznaje wojnę za nieskuteczne rozwiązanie problemów społecznych i ekonomicznych. Islandia ma promować rozbrojenie i aktywnie chronić się przed bronią masowego rażenia. Partia zobowiązuje się do uczestnictwa w traktatach międzynarodowych, które promują równość gospodarczą, szanowanie praw człowieka i socjalnych. Kraj zwiększy swój wkład w projekty na rzecz rozwoju, zwłaszcza wspierając biedne narody. Ponadto Islandia ma aktywnie wspierać niezależność innych narodów, angażując się w walkę z rajami podatkowymi i działa na rzecz równouprawnienia płci na arenie międzynarodowej.
8. Polityka zatrudnienia
Program Ruchu Zieloni-Lewica jest kompleksowym planem, który koncentruje się na zrównoważonym rozwoju, sprawiedliwości społecznej i równości w ramach życia zawodowego. Kluczowe elementy obejmują politykę zatrudnienia, prawa pracownika, rozwój miejsc pracy, infrastrukturę oraz ochronę zasobów naturalnych. W obszarze zatrudnienia Ruch postuluje uczciwe warunki pracy, skrócenie tygodnia pracy bez obniżki płac, eliminację różnic płacowych między płciami i klasami społecznymi. Dążenie do równych szans na zatrudnienie obejmuje wsparcie dla osób starszych, młodych i tych pracujących na nieregularnych umowach. Walka z handlem ludźmi, nadużyciami wobec pracowników i dumpingiem socjalnym ma być realizowana poprzez współpracę z ruchem związkowym i skuteczny nadzór rynku pracy.
W zakresie systemu podatkowego Ruch proponuje wielopoziomowy system, który równoważy obciążenia podatkowe i zwalcza oszustwa. Wspieranie życia zawodowego ma obejmować promowanie przedsiębiorczości, innowacji i zielonych inwestycji, wspieranie demokratycznych przedsiębiorstw i instytucji finansowych oraz stworzenie warunków do pracy niezależnie od lokalizacji. Rozwój miejsc pracy i infrastruktury ma być oparty na równych szansach dla wszystkich regionów kraju, z uwzględnieniem transportu, telekomunikacji, edukacji i służby zdrowia. Ruch dąży do utworzenia funduszy państwowych wspierających inwestycje w badania, innowacje i branże kreatywne. Ochrona zasobów naturalnych jest priorytetem, wymagającym zrównoważonego wykorzystania i uczciwych opłat na rzecz narodu. Ruch podkreśla współpracę społeczeństwa, lokalnych organizacji, gmin, naukowców i przedsiębiorców w tworzeniu zróżnicowanego życia gospodarczego z poszanowaniem przyrody.
9. Mieszkalnictwo i kwestia wynagrodzeń
Ruch Zieloni-Lewica skupia się na wielu kluczowych kwestiach, zaczynając od wyzwań związanych ze zmianami klimatycznymi. Postuluje on sprawiedliwy podział majątku w społeczeństwie, co staje się jeszcze bardziej istotne w kontekście konieczności ograniczenia konsumpcji i marnotrawstwa. Wspiera zrównoważony rozwój oparty na sprawiedliwym podziale dóbr, eliminując dyskryminację i dążąc do równości na rynku pracy. Ruch podkreśla znaczenie życia rodzin z nowymi dziećmi, domagając się wydłużonego urlopu macierzyńskiego i bezpłatnych przedszkoli. Celem jest umożliwienie rodzicom cieszenia się czasem z dziećmi oraz eliminacja niekorzystnych sytuacji po zakończeniu urlopu macierzyńskiego.
W kontekście czasu pracy, zauważalne jest dążenie do skrócenia tygodnia pracy, podkreślając korzyści dla życia prywatnego, zdrowia psychicznego i środowiska. Wspiera również elastyczne przejście na emeryturę, umożliwiając ludziom większy wybór. Edukacja jest kluczowym obszarem, gdzie Ruch zachęca do podnoszenia umiejętności i dostosowywania się do zmieniającej się gospodarki. Wychodzi naprzeciw wyzwaniom czwartej rewolucji przemysłowej, promując kształcenie ustawiczne i angażując pracowników w rozwój technologii. Walka z dumpingiem społecznym i handlem ludźmi to kolejny priorytet Ruchu. Dąży on do eliminacji nadużyć w miejscu pracy poprzez wzmocnienie instytucji państwowych i współpracę z związkami zawodowymi. W obszarze rynku pracy, Ruch Zieloni-Lewica postuluje demokrację przemysłową i większe zaangażowanie pracowników w decyzje firm. Podkreśla znaczenie przestrzegania praw pracowników w erze pracy online oraz walkę z dumpingiem socjalnym.
10. Prawa kobiet
Ruch Zieloni-Lewica pragnie stworzyć społeczeństwo wolne od patriarchalnych struktur, eliminując wszelkie przejawy nierówności płci. W centrum ich programu znajduje się walka z przemocą na tle płciowym, edukacja, uczestnictwo, władza i wpływy, oraz równość w miejscu pracy. W obszarze bezpieczeństwa, partia proponuje plan działania we współpracy z władzami, skupiający się na eliminacji przemocy na tle płciowym. Wprowadzenie Rady do spraw Zapobiegania Przemocy pozwoli na skoordynowany nadzór nad tym planem. Dodatkowo, postuluje się zakaz macierzyństwa zastępczego, a także zagwarantowanie prawa kobiet do wykonywania aborcji i skuteczne egzekwowanie przepisów przeciwdziałających przemocy. Partia dąży do przełamania segregacji płciowej na rynku pracy. Propozycje obejmują kontynuację zarządzania gospodarką uwzględniającego strukturę płci, promowanie solidnych systemów opieki społecznej, a także wprowadzenie paritetu płci w różnych obszarach, takich jak media, polityka i biznes. W dziedzinie edukacji, Ruch Zieloni-Lewica proponuje zwiększenie nacisku na feministyczne rozumienie i krytyczne myślenie w systemie szkolnym. Wprowadzenie niezależnego przedmiotu badającego różnice wynikające z płci oraz ukierunkowane podejście na równość płci ma na celu przełamanie stereotypów i promowanie równości wśród dzieci.
Tekst w całości oparty na programie politycznym Ruchu Zieloni – Lewica opisanym na polskojęzycznej stronie: https://vg.is/vg-polskie/
Wpis pochodzi ze strony politykaponordycku.pl
