Pokolenie 50+ może stanowić istotny czynnik na rynku pracy. Należy zatem tak zmienić przepisy i nastawienie pracodawców, a także samych osób po 50. roku życia, aby chętniej pracowały dłużej, a nie decydowały się na jak najszybsze odejście na emeryturę – to główne konkluzje raportu „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2022. Osoby 50+ na rynku pracy: możliwości i ograniczenia”, opublikowanego przez Stowarzyszenie Koalicja Bezpieczni w Pracy.
Jak wynika z raportu, który został zaprezentowany w Centrum Prasowym PAP, przed Polską stoją trudne wyzwania demograficzne. Z prognozy liczby ludności podanej przez GUS wynika, że do 2050 roku ludność naszego kraju zmniejszy się o 4,5 mln. Grupa osób 60+ stanowić będzie 40 proc. społeczeństwa.
Raport „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2022. Osoby 50+ na rynku pracy: możliwości i ograniczenia” wskazuje, jak pracodawcy powinni „zagospodarować” pracowników 50+, a także odpowiada na pytanie, jak skłonić osoby z tej grupy wiekowej do kontynuowania kariery zawodowej po osiągnięciu wieku emerytalnego.
„Pracownicy 50+ przez pracodawców są postrzegani jako osoby odznaczające się szacunkiem do pracy i miejsca zatrudnienia – stwierdziła Marta Wojewnik, dyrektor zarządzająca CWS Workwear, przewodnicząca Koalicji Bezpieczni w Pracy. – Jak pokazuje nasze badanie, osoby te często rozpoczynały pracę po zakończeniu edukacji i nadal pracują w tym samym miejscu, a aż 67 proc. respondentów chce pozostać w tej samej firmie”.
Według raportu 39 proc. badanych deklaruje chęć kontynuowania pracy po osiągnięciu wieku emerytalnego, a 23 proc. jest zdecydowanych, że nie chce pracować po 60/65 urodzinach. 38 proc. Polaków wciąż jednak nie wie, czy podjęłoby pracę po przekroczeniu wieku emerytalnego. Zmiana podejścia do ewentualnego przedłużenia aktywności zawodowej to wyzwanie, które stoi przed wszystkimi: państwem, przedsiębiorcami, przyszłymi emerytami.
„Potrzebna jest właściwa prewencja, a także edukacja związana z tematyką wydłużania aktywności zawodowej; są one konieczne dla zapewnienia zdrowej i bezpiecznej pracy” – stwierdził Bartosz Gaca, wicedyrektor Departamentu Prewencji i Rehabilitacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
„Korzyści dłuższej pracy i zatrudniania osób 50+ są naprawdę duże, przekładają się bowiem nie tylko na zarządzanie sytuacją demograficzną, ale także – z perspektywy indywidualnej pracowników – na wyższą emeryturę” – wskazał dyrektor Gaca.
W ciągu ostatnich siedmiu lat liczba pracujących emerytów wzrosła o ponad 40 proc. Według statystyk ponad 94 proc. pracujących emerytów to osoby w wieku 60 (kobiety) i 65 (mężczyźni) lat i więcej. Co skłania pracowników do kontynuacji życia zawodowego na emeryturze? 32 proc. respondentów wskazało, że „zaoferowanie pracy z odpowiednim wynagrodzeniem”, a dla 30 proc. „zaoferowanie pracy na część etatu”.
„Ważnym elementem, który wpływa na decyzję o niekontynuowaniu pracy, są obowiązki rodzinne. Rezygnację z przedłużenia pracy powoduje również stan zdrowia. Warto podkreślić, że w wieku 50+ każda osoba ma średnio zdiagnozowane dwa schorzenia przewlekłe, a to może wpływać na efektywność i możliwości w pracy” – oceniła prof. Joanna Bugajska, kierownik Zakładu Ergonomii w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy – Państwowym Instytucie Badawczym.
Niestety, nie zawsze pracodawcy stają na wysokości zadania. Aż 35 proc. badanych przyznało, że ich przełożeni (lub dział HR) „nie zrobili nic” w odpowiedzi na zgłoszone problemy zdrowotne.
„Niemal w każdej branży większość ocen ergonomii stanowiska przez pracowników była neutralna lub trudna do zweryfikowania” – wskazała Ewa Gawrysiak, Regional Manager CEE TenCate Protective Fabrics. „Konieczne jest komunikowanie zagrożeń wynikających ze złych warunków pracy, nieodpowiedniego stanowiska czy błędnej postawy przy biurku” – dodała ekspertka.
Optyka się na szczęście zmienia i coraz więcej firm stara się pomagać pracownikom. „W PW Krystian dbamy o ergonomiczne stanowiska pracy; dajemy możliwość wpływania na swoje miejsce pracy. Staramy się budować wśród pracowników świadomość bezpiecznego wykonywania swoich obowiązków” – mówiła Anna Sikorska, dyrektor Działu Zasobów Ludzkich i Administracji HR/PW Krystian.
Na ważny element, czyli szkolenia, zwrócił z kolei uwagę Mariusz Uleński, Business Development Manager PPE Milwaukee Poland. „To, że pracodawcy są zobligowani do przeprowadzenia szkoleń wstępnych i okresowych, jest jasne – to reguluje prawo. Dobrą praktyką jest organizowanie w firmie szkoleń zewnętrznych. W naszej firmie tak właśnie robimy. To przestrzeń do zadawania pytań, ale także inspiracja, by zadbać o bezpieczeństwo swoje i współpracowników” – dodał ekspert Koalicji Bezpieczni w Pracy.
Podczas debaty poruszono również kwestię trudności – mimo wszystko – na rynku pracy, z jakimi spotykają się osoby 50+.
Zgodnie z raportem 6 proc. badanych doświadczyło dyskryminacji ze względu na wiek, 9 proc. było świadkiem takiego zachowania w stosunku do innych, a 10 proc. nie potrafiło na to pytanie odpowiedzieć. „W Kodeksie pracy mowa jest o dyskryminacji bezpośredniej, ale także o dyskryminacji pośredniej” – wskazała Marta Bem, psycholog Głównego Inspektoratu Pracy w Państwowej Inspekcji Pracy. „Należy skupić się na popularyzacji wiedzy o tym, czym jest dyskryminacja, czym nie jest, co to jest dyskryminacja pośrednia, a bezpośrednia” – dodała.
Inny problem na rynku pracy wskazał natomiast Witold Polkowski, ekspert BHP Pracodawcy RP „Czy tylko pracodawcy są winni temu, że osoby starsze, w tym emeryci mają utrudniony dostęp do rynku pracy? Śmiem wątpić” – oświadczył. Jak wskazał, polski „system prawny, unijny niestety też, wprost wypiera osoby starsze z zatrudnienia”. Według Polkowskiego „chodzi o to, żeby system prawny był spójny”, a istotne jest również, żeby twórcy prawa „posłuchali głosu pracodawców”. Tylko dzięki wspólnym działaniom jest szansa na poprawienie dostępności do rynku pracy dla osób 50+.
„Pracownicy 50+ mogą wnieść do każdej organizacji bardzo wiele kompetencji, umiejętności i doświadczenia zarówno zawodowego, jak życiowego. I można zaobserwować pierwsze sygnały, że pracodawcy coraz chętniej zatrudniają osoby 50+” – podsumowała Marta Wojewnik, dyrektor zarządzająca CWS Workwear, współtwórczyni raportu „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce 2022. Osoby 50+ na rynku pracy: możliwości i ograniczenia”.
JAM/PAP
