8 listopada 2024

loader

Niezauważalny postęp

Polska pod rządami ekipy z Prawa i Sprawiedliwości spada coraz niżej w rankingu krajów świata, próbujących skutecznie realizować cele zrównoważonego rozwoju.

Indeks realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju (Sustainable Development Goals) jest integralnie związany z Agendą ONZ 2030 – czyli rezolucją przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 25 września 2015 r. Zawiera ona 17 Celów Zrównoważonego Rozwoju i 169 powiązanych z nimi zadań, które do 2030 r. mają ograniczyć ubóstwo i zapewnić światu ów zrównoważony rozwój oraz pokój.
Jest to indeks najmłodszy i poniekąd także wciąż najmniej dopracowany. Najmłodszy, gdyż jak wspomniano, sama Agenda będąca jego podstawą została przyjęta dopiero w 2015 r. Niedopracowany, gdyż wciąż nie zostały przyjęte wszystkie założone wcześniej wskaźniki pomiaru dla celów monitoringu realizacji celów i zadań. A tych wskaźników jest 259; z tym, że jak dotychczas stosowanych jest 168, pozostałe są w stadium analizy.
Warto tu nadmienić, że SDG w odróżnieniu od Milenijnych Celów Rozwojowych uchwalonych przez ONZ piętnaście lat wcześniej, które dotyczyły głównie krajów rozwijających się, obejmuje wszystkie kraje świata.
Zestaw 17 celów obejmuje (w skrócie): 1. Koniec z ubóstwem (16 wskaźników) , 2. Zero głodu (14 wskaźników), 3. Dobre zdrowie i jakość życia (27), 4. Dobra jakość edukacji (15), 5. Równość płci (15), 6. Czysta woda i warunki sanitarne (11), 7. Czysta i dostępna energia (6), 8. Wzrost gospodarczy i godna praca (17), 9. Innowacyjność, przemysł i infrastruktura (13), 10. Mniej nierówności (11), 11. Zrównoważona miasta i społeczności (15), 12. Odpowiedzialna produkcja i konsumpcja (14), 13. Działania w dziedzinie klimatu (8), 14. Życie pod wodą (10), 15. Życie na lądzie (14), 16. Pokój, sprawiedliwość i silne instytucje (23) oraz 17. Partnerstwa na rzecz osiągnięcia wyznaczonych celów (30).
Indeks 2019 wraz z raportem na temat realizacji celów zrównoważonego rozwoju jest dopiero trzecim z kolei, po Indeksie 2017. Został opracowany przez niemiecką Fundację Bertelsmanna i Sieć Rozwiązań (Solutions Network) SDG. Dyrektorem SDG Solution Network jest znany w Polsce prof. Jeffrey Sachs. Dane zbierano we współpracy z krajowymi urzędami statystycznymi, Bankiem Światowym, Światową Organizacją Zdrowia, Międzynarodową Organizacją Pracy oraz różnymi ośrodkami badawczymi i organizacjami pozarządowymi.
Definicje i dane dotyczące wskaźników monitorujących realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju znajdują się na stronie GUS www.stat.gov.pl w dziale SDG. Wszystkie dane służące do Indeksu tu omawianego znajdują się z kolei na stronie www.sdgindex.org
Indeks obejmuje formalnie wszystkie 193 kraje członkowskie ONZ. Nie wszystkie jednak kraje dostarczyły swoje dane, a niektóre z nich okazały się nie w pełni wiarygodne i zostały pominięte w edycji 2019 r. Tak więc, efektywnie tegoroczny indeks SDG obejmuje 162 kraje.
Polska w tym indeksie zajęła w 2019 r. 29. miejsce. Dwa lata temu było to 27. A zatem spadek o dwie lokaty.
Ranking zrównoważonego rozwoju 2019

  1. Dania 85,2
  2. Szwecja 85,0
  3. Finlandia 82,8
  4. Francja 81,5
  5. Austria 81,1

28. Malta 76,1

29. Polska 75,8

Pierwsza piątka krajów przodujących w realizacji Celów Zrównoważonego Rozwoju to: Dania, Szwecja, Finlandia, Francja i Austria a stopień realizacji celów to 81,1-85,2 proc. Dla Polski ten wskaźnik wynosi tylko 75,9 proc. Dwa lata wcześniej – 75,8 proc. Postęp w ciągu tych dwóch lat to zaledwie 0,1 pkt. proc. Za mały aby utrzymać lokatę z tegoż 2017 roku, stąd ten spadek o dwa miejsca, gdyż w innych krajach postęp w tym czasie był większy. Lokujemy się prawie o 10 pkt. proc. poniżej najlepszej w rankingu Danii. Średnia regionalna wyniosła 77,7, jesteśmy więc nieco poniżej tej średniej. Bezpośrednio przed nami są Słowacja i Malta a za nami Włochy i Chile.
Spośród nowych krajów Unii Europejskiej najwyższe lokatę zajmują Czechy – 7. i Estonia – 10. Przed nami są jeszcze Słowenia, Węgry i Chorwacja. Za nami: Łotwa, Litwa, Bułgaria i Rumunia. Cypr zajął dopiero 61 lokatę.
Spośród krajów starej UE, poza wymienioną na początku piątką odległe miejsce zajęła Grecja – 50. Ale odległe miejsca zajmują również Luksemburg (34), Włochy (30), Portugalia (26), Hiszpania (21).
Warto nadmienić, że wysokie miejsce w Indeksie SDG zajęła na przykład Białoruś – 23.
Stopień zaawansowania w realizacji poszczególnych Celów Zrównoważonego Rozwoju jest oczywiście, tak w Polsce jak i innych krajach, nierównomierny. Indeks jest średnią ważoną (o jednakowych wagach) tych wartości.
W Polsce dobre zaawansowanie i wysokie oceny, sięgające nawet ok. 90 proc. wykazują wskaźniki dla następujących celów: 1. Koniec z ubóstwem, 3. Dobre zdrowie, 4. Dobra edukacja, 7. Czysta i dostępna energia, 8. Wzrost gospodarczy i godna praca, 13. Działania w dziedzinie klimatu i 15. Życie na lądzie.
Niskie zaawansowanie, w przedziale ok. 50 proc. wykazują natomiast nasze wskaźniki dla celów: 9. Innowacje, 10. Mniej nierówności, 14. Życie pod wodą i 17. Partnerstwa na rzecz osiągnięcia wyznaczonych celów.
Jeśli chodzi o skalę i zróżnicowanie postępu lub regresu to według raportu Polska wykazuje regres tylko w odniesieniu do celu 17 (Partnerstwa dla realizacji Celów). Istotny postęp osiągnęliśmy natomiast w realizacji celów 8 i 15 (Wzrost gospodarczy i życie na lądzie).
W zakresie dziesięciu celów wykazaliśmy umiarkowany postęp a stagnację w dążeniu do dwóch celów, nr. 6 oraz 13 (Czysta woda i warunki sanitarne, działania na rzecz klimatu).
Większość krajów członkowskich organizacji współpracy gospodarczej i rozwoju (OECD) nie wykazała regresu w realizacji żadnego z celów. Wśród nowych krajów UE, poza Polską regres zanotowały, w realizacji pojedynczych celów, tylko Węgry, Litwa i Słowacja.
„Wielcy” zajęli w indeksie SDG 2019 następujące miejsca: USA – 35. miejsce (czyli nawet w tyle za Polską), Chiny – 39., Rosja – 55., Indie – 115.

Andrzej Dryszel

Poprzedni

Gospodarka 48 godzin

Następny

Wreszcie zbliża się koniec kolejowego absurdu

Zostaw komentarz