Artykuł partnerski – China Media Group
Ośmielam się sięgnąć po ww. wręcz poetycką metaforę („most na Pacyfiku”) celem określenia doniosłości najnowszych wydarzeń w rozwoju stosunków ChRL z państwami Ameryki Łacińskiej (AŁ) i Środkowej i z dwiema ważnymi organizacjami międzynarodowymi. Chodzi o udział reprezentatywnej delegacji chińskiej, na czele z Panem Prezydentem Xi Jinpingiem, w dorocznej XXXI Konferencji APEC (Asia Pacific Economic Cooperation) w stolicy Peru – Limie, w dniach 13.-17.11. 2024.; oraz o złożenie rewizyty państwowej w tym kraju. Ze swej strony, Pani Dina Ercilia Boluarte Zegarra, Prezydent Peru, złożyła oficjalną wizytę państwową w ChRL pod koniec czerwca 2024 r. Po zakończeniu pobytu w Peru, delegacja chińska udała się do Brazylii – z podobnym programem wizyty w dniach 17.-21.11.2024.: – udział w XIX Konferencji G-20 i – rewizyta państwowa w odpowiedzi na wizytę Pana Prezydenta Luiza Inacio Lula da Silvy w ChRL, w dniach 11.-14.04.2023. Jak widać, program pobytu delegacji chińskiej w obydwu ważnych krajach latynoskich i jej udziału w ww. konferencjach międzynarodowych był bardzo bogaty, napięty oraz wymagający niezwykłej pracowitości i odpowiedzialności nie tylko za przyszłość państw gości i gospodarzy lecz również całego świata.
Chińczycy są genialnymi budowniczymi nie tylko symbolicznych mostów międzynarodowych politycznych, gospodarczych, społecznych, ekologicznych, inwestycyjnych i wielu innych, lecz również prawdziwych i najdłuższych na świecie mostów sensu stricte wznoszonych ponad wodami mórz i oceanów oraz na lądzie, w powietrzu a nawet w kosmosie.. W czasie pracy w Szanghaju, z lotu ptaka samolotowego obserwowałem wielokrotnie postępy w tych niezwykłych budowach chińskich, szczególnie w przypadku dwóch nowoczesnych mostów: poprzez Zatokę Hangzhou (most o długości 36 km) oraz most (liczący 55 km!) łączący morzem Hongkong i Makao z Zhuhai. Proszę obejrzeć na mapie te regiony oraz wymienione miejscowości, pamiętając o tym, że budowa tamże takich nawodnych mostów wymaga niezwykłej finezji i precyzji w strefach, w których grasują dość często tajfuny i burze tropikalne oraz w których natężenie żeglugi i ruchu samochodowego jest bardzo wysokie. W świetle powyższych stwierdzeń, trudno się dziwić, że analogia metaforycznego chińsko-latynoskiego „mostu na Pacyfiku” oraz realnych nowoczesnych mostów wznoszonych przez Chiny nasuwa się nieuchronnie i sama przez się.
W ramach swej radykalnie modernizowanej i rozszerzanej polityki „otwarcia na świat”, Chiny zwracają coraz większą uwagę na współpracę z państwami tzw. Globalnego Południa (Global South) i z krajami rozwijającymi się, przy czym ChRL uważa się za największy pośród tych krajów. Nieustannie Państwo Środka dynamizuje swą współpracę z wieloma krajami oraz z organizacjami kontynentalnymi i regionalnymi Oceanii, Azji, Afryki, Europy oraz Ameryki Łacińskiej i Środkowej. W tym ostatnim przypadku analizowane kontakty dwustronne Chin z Peru i z Brazylią oraz wielostronne – z APEC i z G-20 – stanowią potężny bodziec w zakresie modernizowania, a także zwiększania efektywności tych kontaktów. Poniżej przedstawiam Szanownym Czytelnikom (w kolejności chronologicznej) ramową i syntetyczną charakterystykę głównych partnerów międzynarodowych obradujących niedawno z Chińczykami na ważnym gruncie latynoskim:
Stowarzyszenie Współpracy Gospodarczej dla Azji/Pacyfiku (APEC = Asia Pacific Economic Cooperation). Organizacja ta powstała w dniach 6.-7.11.1989. w stolicy Australii Canberze. Obecnie skupia ona 21 gospodarek (economies) z całego świata od Australii do USA. Jest to dość oryginalna formuła członkowstwa umożliwiająca udział w dorocznych konferencjach „na szczycie” nie tylko reprezentantom tych gospodarek, lecz również przywódcom politycznym, decydentom najwyższej rangi. Wartość tegorocznych obrotów handlowych APEC = ponad 3 bln USD. Przedmiotem zainteresowania APEC są, przede wszystkim, główne problemy makro nurtujące współczesną ludzkość. Siedziba APEC znajduje się w Singapurze, a jego rotacyjną Przewodniczącą jest obecnie Pani Prezydent Peru. Motto tegorocznej nieformalnej Konferencji przywódców stowarzyszenia APEC (obradującej w dniach 15.-16.11.2024. w Limie) brzmiało następująco: „Obywatele – Przedsiębiorczość – Pomyślność” (po angielsku: „Empower-Include-Growth”).
Republika Peru: to trzecie pod względem wielkości państwo Ameryki Łacińskiej. Liczba ludności =34,5 mln obywateli; powierzchnia – 1,3 mln km kw.; wartość PKB = 283 mld USD; PKB per capita = 7.800 USD; stopa wzrostu gospodarczego = (minus) – 0,6%. Podział administracyjny na 25 regionów. Gospodarka: przemysł – górnictwo, wydobycie rud miedzi, złota, srebra, cynku, ołowiu, wanadu, rtęci, żelaza, ropy naftowej i in. Rolnictwo: uprawy bawełny, trzciny cukrowej, ryżu, kukurydzy, prosa, kawy, kakao, herbaty i ziemniaków (Peru jest „ojczyzną ziemniaka”) itp. Hodowla bydła, owiec, alpak, lam i drobiu. Inne zasoby to ryby, guano, drewno i in. Turystyka – szczególnie zabytki inkowskie z czasów przed kolonialnych np. w Machu Picchu. Siły zbrojne liczą ponad 130.000 żołnierzy zawodowych i 280.000 rezerwistów.
Konferencja APEC w Limie: program zajęć przywódcy ChRL w Peru i w Brazylii był nad wyraz bogaty. I tak, Prezydent Xi zaprezentował przemówienie na piśmie delegatom uczestniczącym w Konferencji APEC, a następnie wygłosił osobiście ważną mowę na posiedzeniu decydentów gospodarczych. Treści pierwszego przemówienia, zwłaszcza trzy propozycje merytoryczne, zasługują na baczną uwagę. Primo: niezbędne jest innowacyjne zreformowanie całego systemu gospodarki oraz ekonomicznej globalizacji światowej, a także promowanie dynamicznego wzrostu gospodarczego – taka powinna być główna siła motoryczna tego wzrostu (rozwoju); secundo: analogiczne reformy modernizacyjne należy przeprowadzić również w sferze zarządzania gospodarką globalną; i tertio: w tych staraniach trzeba mieć na uwadze wspólne dobro obywateli świata oraz dążenie do eliminowania dysproporcji istniejących w ich sytuacji materialnej i społecznej. Gospodarka Azji/Pacyfiku, szczególnie Chin, powinna być jeszcze bardziej otwarta i stanowić w dalszym ciągu główną siłę motoryczną w tych poczynaniach i przeobrażeniach. W tym celu należy kreować następne „złote 30-lecie” w zielonym rozwoju na znacznie wyższym poziomie i z uwzględnieniem zmian klimatycznych oraz innych współczesnych czynników (zadłużenie itp.).
W wyniku uzgodnień z Kierownictwem peruwiańskim postanowiono utworzyć nie tylko ww. „most oceaniczny” lecz również tzw. korytarze (corridors) lądowe oraz lotnicze pomiędzy Ameryką Łacińską i Chinami/Azją. Tak ma wyglądać tamtejszy odcinek nowego szlaku jedwabnego, czy – jak kto woli – Inicjatywy Pasa i Szlaku (B&RI = Belt & Road Initiative). Prezydenci obydwu krajów uczestniczyli (via video link) w uroczystym otwarciu nowoczesnego portu w Chancay (nazwa zbliżona w wymowie do Szanghaju). Port został zbudowany przez chiński koncern żeglugowy COSCO Shipping za sumę 3,5 mld USD w odległości około 78 km na północ od Limy. Będzie on obsługiwał transport towarów nie tylko z Peru do Chin/Azji lecz również z Chile, z Ekwadoru, z Kolumbii, z Brazylii i z Paragwaju oraz vice versa. Prezydent Xi nazwał to połączenie „współczesną drogą Inków” w Nowej Erze. Umożliwi to poważne skrócenie czasokresu transportu towarów z AŁ do Azji od obecnych 45 dni do 23 dni. Należy pamiętać o tym, że Chiny są II partnerem handlowym AŁ, którego wartość obrotów wzrosła ostatnio o 7,7% osiągając sumę 486 mld USD. Już 22 kraje AŁ przystąpiły do B&RI, zaś 180 miast chińskich utrzymuje powiązania bliźniacze ze swymi odpowiednikami w AŁ.
Ważnym elementem działalności Prezydenta Xi przy okazji analizowanej Konferencji były Jego spotkania i rozmowy dwustronne z przywódcami wielu krajów członkowskich APEC, a mianowicie: Tajlandii, Nowej Zelandii, Japonii, Singapuru, Chile i Korei Południowej. Odbyło się także (niejako) pożegnalne spotkanie z Joe Bidenem. Obaj Prezydenci postanowili, że będą utrzymywać kontakt między sobą. Wszakże USA nie powinny przekraczać 4 „czerwonych linii” w tych stosunkach w kwestiach: Tajwanu, praw człowieka, ustroju ChRL oraz chińskiej drogi rozwoju. Oficjalne przemówienia (np. na ww. naradzie decydentów gospodarczych APEC w dniu 16.11.2024.) oraz rozmowy Xi z przywódcami innych krajów stanowiły sprzyjającą sposobność celem zaprezentowania fundamentalnych ocen oraz propozycji chińskich w wielu sprawach o kluczowym i o kardynalnym znaczeniu dla zainteresowanych krajów i dla całego świata. Chiny i Peru zawarły przy tej sposobności Układ o pogłębieniu kompleksowego partnerstwa strategicznego, porozumienie o ustanowieniu połączeń lotniczych oraz uaktualniły dotychczasową umowę handlową.
Przykładowo wymieńmy najważniejsze kwestie dyskutowane w trakcie konferencji i spotkań: rozwój – pokój – bezpieczeństwo – współpraca, nowy sprawiedliwy ład światowy na zasadach multilateralizmu (wielobiegunowości), B&RI – Inicjatywa Pasa i Szlaku (Nowy Szlak Jedwabny), wspólna przyszłość dla wszystkich ludzi na Ziemi, pokojowe współistnienie różnych cywilizacji, reformowanie globalizacji i gospodarki światowej oraz systemu zarządzania nią, doskonalenie innowacyjnej wzajemnie korzystnej współpracy między krajami Azji/Pacyfiku (Prezydent Xi poprosił partnerów o to, aby „nie spóźnili się na chiński pociąg o wielkiej szybkości”), neutralizowanie skutków i konsekwencji kryzysu energetycznego, żywnościowego, zdrowotnego, surowcowego i in., zmiany klimatyczne, zwalczanie wykluczenia społecznego, ubóstwa, głodu, epidemii, terroryzmu, protekcjonizmu i innych patologii, konflikty regionalne – ukraiński, bliskowschodni, sudański i in., agresywna polityka USA/NATO w kwestii tajwańskiej oraz sytuacji na Morzu Południowochińskim, wymiana społeczna i kulturalna, urzeczywistnienie marzenia chińskiego (odrodzenie Chin) i latynoskiego (modernizacja i rewitalizacja AŁ). W 2025 r. konferencja na szczycie APEC odbędzie się w Korei Południowej, w 2026 r. – w Chinach, w 2027 r. – w Wietnamie i w 2030 r. w Singapurze.
Konferencja G-20 w Rio de Janeiro:
Grupa-20 państw oraz Unii Europejskiej i Unii Afrykańskiej (tzw. G-20, a faktycznie G-21, po włączeniu UA do G-20, w roku 2023) obradowała w Rio de Janeiro w dniach 18.-19.11.2024 roku na swej dorocznej XIX Konferencji pod hasłem: „Budowanie sprawiedliwego świata oraz zrównoważonej planety” (po angielsku: „Building a Just World and a Sustainable Planet”). Analizowana międzyrządowa Grupa została utworzona dnia 26.09.1999. oraz formalnie zainaugurowana w dniach 15.-16.12.1999. na konferencji w Berlinie. Siedziba G-20 znajduje się w Nowym Jorku. Głównym założeniem Grupy było i jest doskonalenie współpracy pomiędzy krajami rozwiniętymi i rozwijającymi się, przeciwstawianie się kryzysom gospodarczym i finansowym, które dotykają, w szczególności, właśnie kraje rozwijające się oraz zajmowanie się głównymi cywilizacyjnymi problemami makro, jak np. niezbędne reformy systemu globalnego, zrównoważony rozwój państw świata itp. Bazylia, obecny rotacyjny przewodniczący Grupy, proponuje też, aby zajmowała się ona, w szczególności, rozwiązywaniem najbardziej nabrzmiałych oraz bolesnych problemów społecznych ludzkości (G-20 Social). Potencjał G-20 jest poważny: wytwarza ona łącznie ponad 80% Światowego Produktu Brutto (ŚPB), jej udział w obrotach handlu światowego wynosi 75%, państwa i organizacje członkowskie liczą 56% ludzkości i obejmują 60% obszarów lądowych Ziemi. W ramach G-20 funkcjonuje 5 podgrup regionalnych, wśród których podgrupa Azji Wschodniej i Południowo-Wschodniej obejmuje Chiny, Indonezję, Japonię oraz Koreę Południową.
Na szczególną uwagę zasługują dwa główne przemówienia Prezydenta Xi w czasie obrad G-20. Pierwsze z nich było poświęcone kwestii zwalczania głodu i skrajnego ubóstwa w świecie. (nota bene ChRL rozwiązała kompleksowo te problemy w 2021 r. na stulecie powstania KPCh. Dodaję od siebie, że obecnie aż 750 mln ludzi na świecie głoduje, a 700 mln wegetuje w skrajnym ubóstwie). Prezydent Xi przedstawił 5 propozycji rozwiązania tego palącego problemu globalnego, a mianowicie: 1. poprawić zarządzanie i rozwijać gospodarkę światową na zasadach współpracy; 2. usprawnić system finansów światowych; 3. zapewnić większą otwartość gospodarstwa globalnego; 4. stosować metody innowacyjne w gospodarce; 5. zapewnić pełną zgodność gospodarki z przyrodą („eco-friendliness”).
W drugim kluczowym przemówieniu (dnia 18.11.2024.) Pan Prezydent Xi sformułował aż 8 propozycji służących utworzeniu Globalnego Sojuszu przeciwko głodowi i ubóstwu, a mianowicie: 1. rozwijanie współpracy międzynarodowej w ramach BR&I; 2. realizowanie chińskiej Inicjatywy ws. rozwoju świata; 3. udzielanie pomocy Afryce; 4. doskonalenie współpracy w zakresie zwalczania ubóstwa i zapewnienia bezpieczeństwa żywnościowego; 5. doskonalenie współpracy międzynarodowej w dziedzinie naukowo – technicznej oraz innowacyjnej; 6. zwiększanie pomocy G-20 dla Globalnego Południa; 7. zwalczanie korupcji; 8. Jeszcze szersze otwarcie bram Chin dla współpracy z najsłabszymi krajami rozwijającymi się (LDC = Least Developped Countries). Ww. konkretne propozycje chińskie zostały uwzględnione w znacznym stopniu w Deklaracji końcowej uchwalonej przez Konferencję na szczycie G-20 w Rio. Jak widać, w tych przemówieniach i rozmowach przywódcy chińskiego zawarty został kompleksowy, niezbędny oraz realistyczny program rozwiązywania ww. najważniejszych i najboleśniejszych problemów cywilizacyjnych. Ciekawe, czy, kiedy i jak inni zainteresowani partnerzy zareagują na te propozycje chińskie? Korzystając z ważnej sposobności udziału w Konferencji na szczycie G-20, Prezydent Xi odbył liczne spotkania z przywódcami innych krajów, a mianowicie: z Panem Keirem Starmerem, Premierem Wielkiej Brytanii, z Panem Anthonym Albanese, Premierem Australii, z Panią Claudią Sheinbaum Pardo, Prezydentem Meksyku i in.
Federacyjna Republika Brazylii: to największe państwo Ameryki Łacińskiej i ważny partner Chin oraz pozostałych państw członkowskich BRICS Plus. W 2025 r. Brazylia pełnić będzie funkcje rotacyjnego Przewodniczącego BRICS Plus. Przypomnijmy coś prawie niewiarygodnego – Brazylia to była kolonia portugalska przekształcona z powodzeniem w Republikę Federacyjną dnia 07.09.1822. Powierzchnia kraju = 8,5 mln km kw., a liczba ludności wynosi ok. 220 mln obywateli. Podział administracyjny kraju obejmuje 26 prowincji (stanów) + dystrykt federalny wokół stolicy (Brasilia). Średnia długość życia = 72,5 lat. Wartość PKB = ponad 2 bln USD, a PKB per capita = 9.700 USD. Zadłużenie zagraniczne = ponad 180 mld USD. Wartość brazylijsko-chińskich obrotów handlowych = 158 mld USD i zapewne wzrośnie znacznie po spotkaniach obydwu Prezydentów i decydentów gospodarczych. W Brazylii funkcjonuje ponad 2.000 lotnisk (portów lotniczych). Wielką atrakcją turystyczną jest słynny karnawał w Rio.
Lasy tropikalne Amazonii stanowią najważniejsze „zielone płuca” świata. W rolnictwie Brazylia jest największym na świecie producentem kawy oraz plasuje się w czołówce światowej w produkcji wielu innych płodów rolnych, a mianowicie: trzciny cukrowej, soi, kukurydzy, tytoniu, ananasów, pomarańczy, bawełny, kakao, manioku, awokado, ryżu, pomidorów, bananów i in. To także wielki producent mięsa – drobiu, wołowiny, wieprzowiny i jaj. W przemyśle wydobywczym kraj jest bardzo zasobny w liczne złoża rud metali, jak np. złota, miedzi, srebra, żelaza, węgla, boksytów, metali ziem rzadkich oraz ropy naftowej. Brazylia to także liczący się producent drewna, celulozy, papieru, obuwia, wyrobów chemicznych i tekstylnych oraz pojazdów samochodowych, samolotów (Embraer) etc. Nowoczesna armia brazylijska liczy 335.000 żołnierzy zawodowych oraz 1,5 mln rezerwistów. Budżet wojskowy = ponad 30 mld USD.
Owocna Xiplomacy: godzi się przypomnieć Szanownym Czytelnikom, że pojęcie Xiplomacy jest absolutnie nowatorską kategorią nie mającą precedensu czy też analogii w całej przebogatej historii dyplomacji chińskiej i światowej oraz stosunków międzynarodowych w ogólności. Naturalnie, jest to pojęcie teoretyczne, ale również – i przede wszystkim – to bogata praktyka związana z imieniem Prezydenta Xi Jinpinga. Jak żaden inny przywódca tej rangi na świecie Prezydent Xi jest coraz bardziej czynny, kreatywny i skuteczny w sprawach międzynarodowych, czego kolejnym spektakularnym dowodem jest właśnie Jego bardzo efektywny udział w licznych przedsięwzięciach dwustronnych i wielostronnych na gruncie latynoskim prezentowanych i analizowanych w niniejszym opracowaniu. Wydawać by się mogło, że – nawet samolotem trudno byłoby podróżować poprzez Pacyfik – boć Pekin jest bardzo odległy od Limy (16.637 km) i od Rio de Janeiro (17.328 km).
A jednak owe odległości nie stanowią przeszkody dla Xiplomacy, gdyż jej czcigodny promotor ma swoją filozofię i bogatą praktykę w tej mierze oraz korzysta z najnowocześniejszych środków podróżowania i przekazu. Sednem tej filozofii jest fragment chińskiej poezji starożytnej, który głosi: „prawdziwi przyjaciele czują zawsze bliskość między sobą i to niezależnie od odległości pomiędzy nimi” (po angielsku: „True friends always feel close to each other no matter the distance between them…”). Kierując się tą motywacją Prezydent Xi przebywał w tym charakterze już pięciokrotnie w Ameryce Łacińskiej oraz odwiedził tam 11 krajów. Jeszcze jako Zastępca Sekretarza Komitetu KPCh w Prowincji Fujian (przy Cieśninie Tajwańskiej), w 1996 r. Xi złożył wizytę w Brazylii po raz pierwszy.
W konkluzji i bez przesady pragnę stwierdzić, że pracowitość i aktywność Prezydenta Xi Jinpinga i Jego Delegacji podczas analizowanego pobytu w dwóch ważnych państwach Ameryki Łacińskiej oraz udziału w dwóch też bardzo ważnych konferencjach międzynarodowych zasługują na najwyższe uznanie i szacunek. Tym bardziej, że owoce tej aktywności przyniosą pożytek nie tylko Chinom, Peru, Brazylii i Ameryce Łacińskiej lecz również państwom Globalnego Południa oraz całego świata. To jest kolejne cenne dokonanie Xiplomacy zwiastujące możliwość wydobycia cywilizacji ludzkiej z neoliberalnej zapaści kryzysowej, szaleństwa militarystycznego i wprowadzenia jej na gładką Nową Drogę zrównoważonego zielonego rozwoju, budowania wielobiegunowego sprawiedliwego i pokojowego ładu międzynarodowego, przywracania godności ludziom oraz eliminowania patologii i przeszkód w rozwoju. Ameryka Łacińska przeżyła wiele tragedii spowodowanych głównie przez kolonizatorów europejskich oraz imperialistów amerykańskich (np. ich interwencje w Chile, na Kubie, w Nikaragui i in.). Lecz teraz, o czym świadczą opisane powyżej wydarzenia, szczególnie „most na Pacyfiku”, korytarze lądowe i lotnicze oraz wzajemnie korzystna partnerska współpraca z państwami Azji i Pacyfiku, zapewnią Latynosom bezprecedensowe możliwości rozwoju, dzięki którym, by przeżyć i przetrwać, nie będą oni musieli emigrować na Północ!
