Nie jesteśmy ani sceptykami, ani optymistami, bo uważamy, że dzięki odpowiednim regulacjom i polityce państwa technologia może służyć ludziom, a sektor nowych technologii może rozwijać się jeszcze szybciej. – piszą w swoim najnowszym raporcie „Cyfrowe państwo. Strategia dla Polski”, Krzysztof Gawkowski i Dariusz Standerski.
W raporcie, który miał swoją premierę w Karpaczu, Gawkowski i Standerski zwracają uwagę na brak publicznej debaty na temat szans i zagrożeń związanych z rozwojem nowych technologii w Polsce. Debata ta, jak zauważają, jest obecna w innych krajach rozwiniętych, gdzie jest przedmiotem zainteresowania kolejnych rządów. W Polsce jednak, zdaniem autorów, ta kwestia jest zaniedbywana, co przekłada się na straty zarówno dla obywateli, jak i przedsiębiorców.
Jednocześnie podkreślają, że wierzą, że mimo opóźnień i niewykorzystanych szans Polska może dołączyć do grupy państw najbardziej korzystających ze zmian. „Jeżeli jesteśmy świadkami nowej rewolucji cyfrowej, to dopiero jej początek. Nadal mamy szansę, żeby stać się jej uczestnikami” – piszą.
Autorzy raportu zwrócili również uwagę na przełomowy moment w historii technologii, który miał miejsce 30 listopada 2022 roku. Wtedy to OpenAI uruchomiło pierwszą szeroko dostępną wersję chatbota w zaawansowanym modelu językowym ChatGPT. Nie był to przełom w badaniach nad sztuczną inteligencją czy uczeniem maszynowym, ale przełom w sposobie, w jaki technologia ta została przyjęta przez społeczność. W zaledwie 5 dni ChatGPT zyskał milion użytkowników, a w ciągu dwóch miesięcy liczba ta wzrosła do stu milionów.
W swoim raporcie, Gawkowski i Standerski dokładnie analizują obecny stan rozwoju technologii cyfrowych na świecie, w Unii Europejskiej i w Polsce. Przedstawiają cele i zadania, które, ich zdaniem, Polska powinna zrealizować, aby w pełni wykorzystać potencjał zmian, które zachodzą na świecie.
W ramach zawartych w raporcie rekomendacji autorzy proponują m.in. następujące rozwiązania:
Cyfrowe Państwo
Krzysztof Gawkowski i Dariusz Standerski zwracają uwagę na konieczność restrukturyzacji rządu, w której każde ministerstwo miałoby pełnomocnika ds. cyfrowych, współpracującego z Ministerstwem Cyfryzacji. Podkreślają również potrzebę ustanowienia wyższych standardów doboru kadry, szczególnie w obszarze nowych technologii, aby unikać sytuacji, gdzie kompetentni specjaliści są zmuszeni wykonywać polecenia osób mniej kompetentnych.
Autorzy zauważają brak spójnej strategii cyfrowej w Polsce, co prowadzi do fragmentarycznej i doraźnej polityki rządu. Proponują wprowadzenie Strategii Cyfrowej do 2030 roku z perspektywą do 2040 roku, która będzie zawierała Krajowy strategiczny plan działania cyfrowej dekady. W kontekście regulacji prawnych zalecają wprowadzenie odpowiedzialnych regulacji w obszarze cyfrowym, które będą wynikiem szerokich konsultacji z różnymi grupami interesu.
We fragmencie poświęconym cyfrowemu urzędowi, autorzy skupiają się na potrzebie zminimalizowania liczby formularzy w administracji publicznej oraz na wprowadzeniu koordynacji procesów jako elementu strategii cyfrowej. Proponują również stworzenie środowiska, w którym przedsiębiorcy mogliby testować swoje pomysły biznesowe bez obaw o konsekwencje regulacyjne.
W kontekście ochrony zdrowia zwracają uwagę na konieczność uporządkowania systemu informacji w ochronie zdrowia oraz na potrzebę regularnej aktualizacji umiejętności cyfrowych personelu medycznego. Podkreślają również potrzebę ograniczenia liczby serwerowni używanych przez administrację oraz wprowadzenia najwyższych standardów bezpieczeństwa.
Autorzy raportu zwracają również uwagę na dynamiczny rozwój e-sportu, który coraz bardziej przypomina tradycyjne dyscypliny sportowe, niestety również w negatywnych aspektach, takich jak nielegalne zakłady czy doping. W związku z tym podkreślają konieczność wprowadzenia jasnych zasad fair play i odpowiedzialności dyscyplinarnej w Polsce. Zalecają także organizację profesjonalnych rozgrywek krajowych i promocję zdrowego gamingu wśród młodzieży, zwracając uwagę na zacierające się granice między e-sportem a gamingiem, co wymaga odpowiedniej adaptacji instytucji wspierających oba te obszary.
Bezpieczeństwo
W rekomendacjach nie zabrakło aspektów związanych z cyberbezpieczeństwem. Omawiają obowiązek implementacji dyrektywy NIS2 przez państwa członkowskie UE, zwracając uwagę na konieczność współpracy różnych sektorów przy jej realizacji. Proponują utworzenie Agencji Cyberbezpieczeństwa jako centralnego organu koordynującego działania w zakresie cyberbezpieczeństwa w Polsce. Zwracają również uwagę na konieczność wprowadzenia edukacji z zakresu cyberbezpieczeństwa już na poziomie szkolnym.
W kontekście praw do prywatności autorzy omawiają konieczność zabezpieczenia praw do prywatności w kontekście kontroli operacyjnej realizowanej przez narzędzia cyfrowe. Podkreślają również konieczność budowania zaufania do usług cyfrowych poprzez wprowadzenie identyfikatorów cyfrowych dla urzędników i usługodawców.
Standerski i Gawkowski omawiają również problem dezinformacji i proponują wprowadzenie jasnych przepisów mających na celu jej przeciwdziałanie, z zaangażowaniem różnych instytucji i organizacji.
Gospodarka
W części rekomendacji dotyczącej gospodarki autorzy analizują potencjalne korzyści, które Polska może uzyskać, wykorzystując obecne możliwości technologiczne. Zwracają uwagę na potrzebę zminimalizowania luki infrastrukturalnej, szczególnie w mniejszych miejscowościach, oraz promują inwestycje w nowe technologie, takie jak 5G i sztuczna inteligencja, w celu stworzenia nowych miejsc pracy i zapewnienia sprawiedliwej transformacji cyfrowej. Autorzy proponują także wprowadzenie podatku cyfrowego oraz inwestycje w sektor kosmiczny i technologie smart city. Wskazują na konieczność przyspieszenia procesów cyfryzacji w różnych sektorach gospodarki, włączając w to rolnictwo, przemysł i transport.
Na zakończenie, autorzy przedstawiają wizję przyszłości Polski jako lidera w sektorze cyfrowym w Europie. Podkreślają, że osiągnięcie tego celu wymaga stworzenia przyjaznego i bezpiecznego środowiska regulacyjnego, wspierania kluczowych branż oraz rozwijania kompetencji cyfrowych. Autorzy przedstawiają także konkretne cele, takie jak zwiększenie zatrudnienia w sektorze ICT i promocja innowacyjności w ramach współpracy europejskiej.
Pobierz raport: https://we.tl/t-eIfNFnYKcE
jm/lewica
