Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych opublikowało analizę, w której zestawiło partyjne programy z postulatami związkowymi. Najwyższą zgodność z programem OPZZ wykazała Nowa Lewica, która w pełni popiera wszystkie postulaty związkowców.
Analizy na zlecenie OPZZ dokonali: dyrektor Wydziału Polityki Gospodarczej OPZZ Norbert Kusiak, adiunkt w Kolegium Gospodarki Światowej SGH dr Marcin Wroński oraz adiunkt na Wydziale Społeczno-Ekonomicznym UKSW dr Bartosz Rydliński.
Celem zrealizowanego badania była ocena zbieżności programów wyborczych ogólnopolskich komitetów wyborczych z programem Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych na lata 2022 – 2027. Podobnie, jak w poprzednich edycjach Reflektora OPZZ realizację badania rozpoczęto od wysyłki kwestionariusza do komitetów wyborczych. Kwestionariusz zawierał 40 postulatów OPZZ zgrupowanych w 11 kategorii tematycznych.
„Niestety, mimo wielokrotnych prób kontaktu ze wszystkich komitetów wyborczych tylko Komitet Wyborczy Nowa Lewica nadesłała odpowiedzi na kwestionariusz. W związku z tym dla pozostałych komitetów wyborczych dokonano analizy opublikowanych przez nie programów wyborczych” – informuje OPZZ.
Podczas analizy programów wyborczych różnych komitetów, eksperci z Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych (OPZZ) przyjęli szczegółową metodykę oceny, aby rzetelnie sprawdzić zbieżność postulatów politycznych komitetów z oczekiwaniami pracowników. Ocena zgodności programowej ograniczona jednak była do opublikowanych programów wyborczych komitetów. Oznacza to, że postulaty ogłaszane w innej formule nie zostały w niej uwzględnione. Z jednej strony może oznaczać to, że nie uwzględniono zgodnych z programem OPZZ postulatów ogłoszonych np. jedynie na konferencji prasowej. Z drugiej strony, niezgodne z programem OPZZ postulaty ogłoszone np. na konferencjach prasowych, a nie uwzględnione w programach wyborczych również zostały zignorowane.
Każdy komitet był oceniany w 11 różnych dziedzinach, uwzględniających kluczowe kwestie pracownicze, takie jak wynagrodzenia, warunki pracy czy prawa pracowników. Dla każdej z tych dziedzin przyznawano oceny w skali od -1 do +1, bazując na następujących kryteriach:
- Ocena +1: Komitet otrzymywał najwyższą ocenę, gdy jego program był wysoko zgodny z postulatami OPZZ. Oznaczało to, że jego propozycje były w pełni zbieżne z oczekiwaniami związkowców.
- Ocena 0: Przyznawano, gdy program komitetu nie zawierał postulatów ujętych przez OPZZ, ale jednocześnie nie zawierał też postulatów, które byłyby zdecydowanie przeciwne propozycjom związków zawodowych.
- Ocena -1: W przypadku, gdy program komitetu zawierał postulaty radykalnie sprzeczne z propozycjami OPZZ, komitet ten otrzymywał najniższą możliwą ocenę.
Dodatkowo, aby oddać subtelniejsze niuanse różnic programowych, wprowadzono także oceny pośrednie:
- Ocena +0.5 oraz -0.5: Przyznawane były komitetom, których programy były częściowo zgodne lub niezgodne z postulatami związków zawodowych.
Następnie, aby uzyskać pełny obraz zbieżności programowej, eksperci OPZZ sumowali wszystkie oceny z 11 kategorii, przyznając komitetowi ocenę końcową. To pozwalało na przejrzyste i zrozumiałe przedstawienie, który z komitetów wyborczych najlepiej odzwierciedla interesy i oczekiwania pracowników, a który jest z nimi w największym konflikcie.
Wyniki
Po zsumowaniu wyników w każdej z 11 kategorii otrzymano następujące oceny zgodności programów komitetów wyborczych z programem OPZZ:
Najwyższą zgodność programową z Ogólnopolskim Porozumieniem Związków Zawodowych wykazuje zatem Nowa Lewica (11/11). Na drugim miejscu znajduje się Prawo i Sprawiedliwość (5/11), które straciło punkty w kategoriach związanych z rynkiem pracy, zdobyło je natomiast w innych kategoriach.
Jak informują związkowcy, wyniki Koalicji Obywatelskiej (3/11), Bezpartyjnych Samorządowców (1/11) oraz Trzeciej Drogi (1/11) są zbliżone do zera ponieważ w większości dziedzin ich programy nie są ani zgodne, ani sprzeczne z programem OPZZ. Wysoki, negatywny wyniki Konfederacji wynika z fundamentalnej sprzeczności programu tego ugrupowania z programem OPZZ.
Najwyższa zbieżność programowa pomiędzy OPZZ a komitetami wyborczymi wystąpiła w dziedzinach:
Edukacja – 4 z 6 komitetów otrzymały 1 punkt ze względu na poparcie wzrostu wynagrodzeń nauczycieli oraz zapowiedź podwyższenia prestiżu zawodu;
Transport – 3 z 6 komitetów otrzymały 1 punkt ze względu na dostrzeżenie problemu wykluczenia komunikacyjnego oraz zapowiedź inwestycji w transport publiczny;
Ochrona zdrowia – 3 z 6 komitetów otrzymały 1 punkt ze względu na zapowiedź wzrostu wynagrodzeń pracowników sektora, wzrostu nakładów na publiczną ochronę zdrowia oraz zapowiedź wyższej jakości świadczeń.
Najniższa zbieżność programowa wystąpiła w dziedzinach:
Ubezpieczenia społeczne, renty i emerytury – 3 z 6 komitetów otrzymały oceny ujemne, przede wszystkim ze względu na poparcie (różnych form) dobrowolnego ZUS dla przedsiębiorców;
System podatkowy – 3 z 6 komitetów otrzymały oceny ujemne ze względu na zapowiedź reform zmniejszających progresywność polskiego systemu podatkowego;
Rola związków zawodowych oraz praca i zatrudnienia – 5 z 6 komitetów otrzymało ocenę 0, w wielu wypadkach komitety wyborcze nie posiadały postulatów w tym zakresie.
Wnioski
Według analiz przeprowadzonych przez ekspertów związkowych jedynie Nowa Lewica przywiązywała istotną wagę do programu Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych (OPZZ) na lata 2022-2207 przy opracowywaniu swojego programu wyborczego. Związkowcy zauważają, że reszta komitetów wyborczych zdawała się ignorować ten dokument w procesie kreowania własnych propozycji.
Zdaniem związkowców, poza Nową Lewicą, kwestie dotyczące praw związków zawodowych, regulacji rynku pracy oraz stanowiska pracowników w sektorze prywatnym zostały przez komitety wyborcze zaniedbane. Zauważają, że postulaty dotyczące wynagrodzeń często ograniczają się tylko do pracowników sfery budżetowej. Relacje między kapitałem a pracownikami nie są przez komitety wyborcze traktowane jako istotny obszar zainteresowania państwa.
Związkowcy wskazują także, że programy wyborcze najczęściej są zgodne z programem OPZZ w kwestiach mniej związanych bezpośrednio z rynkiem pracy takimi jak ochrona zdrowia, transport czy edukacja, pomijając jednocześnie kluczowe obszary dotyczące wynagrodzeń, związków zawodowych oraz pracy i zatrudnienia. Sytuacja ta zdaniem związkowców jest wysoce niepożądana i nie odpowiada na realne potrzeby środowiska pracowniczego.
Dodatkowo jak zauważają przedstawiciele OPZZ, w wielu programach wyborczych dominują postulaty, które zmierzają do obniżenia progresywności polskiego systemu podatkowego oraz osłabienia spójności systemu ubezpieczeń społecznych.
Poza Lewicą kwestie polityki społecznej takie jak redukcja nierówności ekonomicznych czy ograniczanie ubóstwa są zdaniem związkowców ignorowane przez komitety wyborcze. Chociaż eksperci związkowi dostrzegają, że komitety wyborcze w coraz większym stopniu zauważają znaczenie usług publicznych takich jak edukacja, transport i zdrowie to jednak w obszarze rynku pracy oraz opodatkowania przeważają poglądy neoliberalne.
Pełna analiza programów komitetów wyborczych TUTAJ.
/OPZZ
