– Obchodzimy 20 rocznicę przyjęcia przez Zgromadzenie Narodowe, czyli połączony Sejm i Senat, Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej – powiedział prof. Taduesz Iwiński podczas konferencji prasowej SLD 2 kwietnia 2017 r. w Warszawie. W swoim wystąpieniu prof. Iwiński przypomniał uwarunkowania historyczne, które doprowadziły do uchwalenia nowej ustawy zasadniczej, a także przypomniał wkład posłów lewicy, którzy w dużym stopniu przyczynili się do powstania tego dokumentu.
Prace nad nową konstytucją wynikały z konieczności stworzenia nowego podstawowego dokumentu państwowego, dopasowanego do sytuacji, w jakiej znalazła się Polska w efekcie zmian zapoczątkowanych pod koniec lat 80. Sejm I kadencji powołał Komisję Konstytucyjną, której zadaniem było przygotowanie ostatecznej wersji ustawy zasadniczej. Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego w latach 1993-1997 przewodzili ówcześni parlamentarzyści SLD: Aleksander Kwaśniewski (do momentu wyboru na prezydenta RP), Włodzimierz Cimoszewicz (do momentu wyboru na premiera RP) oraz Marek Mazurkiewicz.
Nowa ustawa zasadnicza była efektem politycznego kompromisu SLD, PSL, Unii Wolności i Unii Pracy i została uchwalona 2 kwietnia 1997 roku przez Zgromadzenie Narodowe „przy jedynie 40 głosach przeciwko” – przypomniał Tadeusz Iwiński. – Prezydent Aleksander Kwaśniewski rozesłał 7 mln egzemplarzy projektu nowej Konstytucji przed referendum w tej sprawie – kontynuował prof. Iwiński. Głosowanie odbyło się 25 maja 1997 roku, kiedy to 52,71 proc. uczestników referendum poparło projekt nowej Konstytucji RP, która składa się z preambuły i 13 rozdziałów, w tym 243 artykułów.
Konstytucja z 1997 r. nakreśliła postępowy kształt Polski. Preambuła, która jest symbolem łączenia Polek i Polaków o różnym światopoglądzie, jest kolejnym przykładem dążenia do budowy wspólnoty narodowej, a nie dzielenia rodaków. „My, Naród Polski – wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zarówno wierzący w Boga będącego źródłem prawdy, sprawiedliwości, dobra i piękna, jak i nie podzielający tej wiary, a te uniwersalne wartości wywodzący z innych źródeł” – czytamy w uroczystym wstępie do ustawy zasadniczej.
Pierwsza z ustaw gwarantuje bezpłatność usług publicznych w zakresie edukacji i ochrony zdrowia, a także obowiązywanie w Polsce najbardziej demokratycznego pięcioprzymiotnikowego prawa wyborczego. W myśl art. 2 „Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym zasady sprawiedliwości społecznej”.
– Konstytucja się sprawdza, ale według ostatnich badań 60 proc. Polek i Polaków uważa, że nie jest respektowana – powiedział prof. Tadeusz Iwiński podczas spotkania z dziennikarzami w Warszawie. – A obecne zapisy o bezpłatnej służbie zdrowia i publicznej edukacji nie są realizowane – podkreślił prof. Iwiński. – Aby te zapisy były z jednej strony respektowane, a z drugiej realizowane, to to jest zadanie dla nas wszystkich – dodał.
– Mam przed sobą jeden z egzemplarzy Konstytucji, jeszcze z podpisem Aleksandra Kwaśniewskiego – powiedział Ryszard Kalisz, podczas konferencji prasowej w Warszawie, która odbyła się naprzeciwko siedziby Trybunału Konstytucyjnego w Warszawie – I na pewno takie egzemplarze Konstytucji są w wielu, wielu domach w Polsce – dodał. – Ta Konstytucja stanowi, iż najważniejszy w Rzeczypospolitej Polskiej jest obywatel – podkreślił.
Ryszard Kalisz w swoim wystąpieniu przypomniał, iż w obecnie obowiązująca ustawa zasadnicza opiera się na prawach i wolnościach obywatela, a państwo jest ich gwarantem. – I aby ta ochrona była skuteczna, to każdy organ władzy musi przestrzegać Konstytucji – oświadczył Kalisz. – Istnieje specjalny organ, który gwarantuje ochronę wartości konstytucyjnych, i jest to zapisane w tejże Konstytucji, tym organem jest Trybunał Konstytucyjny – podkreślił.
Były szef Kancelarii Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego przypomniał, iż od jesieni 2015 r. Polska miała do czynienia z „procesem anihilacji Trybunału”. – Obecnie TK nie spełnia roli, którą nadała mu Konstytucja z 2 kwietnia 2997 r. – stwierdził Ryszard Kalisz. – Nie spełnia roli gwaranta ochrony praw i wolności obywatelskich, nie spełnia roli gwaranta ochrony praw konstytucyjnych – ocenił.
Ryszard Kalisz podsumował, iż w wyniku „anihilacji Trybunału” obecny obóz władzy spod znaku PiS może podjąć każdą decyzję, a Trybunał Konstytucyjny ją zatwierdzi i to bez potrzeby zmiany zapisów Konstytucji. – Naszym zadaniem powinno być przywrócenie przestrzegania Konstytucji w Polsce – zaapelował Kalisz. – Dzisiaj 2 kwietnia 2017 r. w 20 rocznicę uchwalenia Konstytucji, wzywamy wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej – upominajcie się oto, aby Konstytucja była przestrzegana, a Wasze prawa i wolności – przestrzegane – oświadczył. – Aby tak było, TK musi spełniać rolę niezależnego organu kontroli zgodności ustaw z Konstytucją – podkreślił. – A każdy sędzia musi być prawidłowo wybrany oraz niezawisły – dodał.
– Konstytucja jest kobietą, kończy dziś 20 lat, tak więc jest kobietą dojrzałą i należy ją szanować – powiedziała Danuta Polak, członek Rady Krajowej UP podczas spotkania z dziennikarzami 2 kwietnia 2017 r. – Konstytucji należy przestrzegać, tak jak należy przestrzegać 10 przykazań – podkreśliła Polak.
– W rzeczywistości to, co przyniósł Tadeusz Mazowiecki do Komisji Konstytucyjnej Zgromadzenia Narodowego, to był tekst napisany przez Stefana Wielkanowicza, redaktora naczelnego krakowskiego „Znaku” – powiedział Andrzej Celiński tuż przed przypomnieniem początku preambuły do Konstytucji z 2 kwietnia 1997 r. – 8 lat od odzyskania pełnej suwerenności państwowej, wolności dla Polaków, tylko chyba Węgrzy czekali dłużej na ustawę zasadniczą, Polacy czekali na ustawę ustaw – podkreślił Celiński. – Szybko się bowiem okazało po wyborach 4 czerwca 1989 r., że gen niezgody ciągle bardzo aktywnie Polaków dzieli – ocenił. – Udało się wtedy, kiedy lewica miała większość , uzyskać taki tekst Konstytucji, który został przyjęty przez Zgromadzenie Narodowe, wbrew stanowisku bardzo wielu biskupów i skrajnej prawicy – dodał.
Andrzej Celiński w swoim wystąpieniu przypomniał, że przeciwko Konstytucji z 1997 r. byli Ci sami politycy, którzy potem sprzeciwiali się wejściu Polski do Unii Europejskiej. – Działali wbrew interesom chłopów, przeciwko interesom znakomitej większości polskich obywateli – podkreślił Celiński. – Dzisiaj strażnik prawa konstytucyjnego jest martwy, praktycznie nie ma Trybunału Konstytucyjnego – oświadczył.
– Nie obronimy ładu konstytucyjnego i nie zbudujemy jedności Polaków, i z lewicy i z prawicy; i katolików, Żydów i każdej innej religii oraz niewierzących; jeżeli nie wyplenimy tego genu niezgody – ocenił Andrzej Celiński. – Tylko obywatele mogą to zrobić, partie polityczne mogą pomóc lub zaszkodzić, ale to obywatele muszą stanąć w obronie ładu konstytucyjnego – stwierdził. – Inaczej Polska zginie na peryferiach Europy – dodał.
– Dla Polskiej Partii Socjalistycznej najważniejsze są zapisy dotyczące obywateli, ale czy mamy tę równość, nie we wszystkich sprawach – ocenił Mirosław Niezielski przewodniczący Centralnej Komisji Wykonawczej PPS. – Mamy obecnie model neoliberalny, w którym bogaty może więcej, a biedy jest wielu praw pozbawiony – oświadczył Niezielski. – Dziś musimy bronić Konstytucji, aby była możliwość dochodzenia swoich praw – podkreślił.
– Nie ma wrogów na lewicy i dzięki lewicy obecna Konstytucja został przyjęta – rozpoczął swoje wystąpienie przewodniczący SLD Włodzimierz Czarzasty. – Cieszę się, że bez względu na to skąd pochodzimy, jesteśmy w stanie koło siebie stanąć i mówić o Konstytucji – podkreślił Czarzasty. – W tej sprawie nie powinno być wrogów – dodał.
