Krzysztof Lubczyński
O lekcji Oświecenia w historii Polski mówią niektórzy, że nigdy nie została odrobiona. Powstała nawet książka o takim tytule – „Nieodrobiona lekcja Oświecenia” Agaty Wdowik. Jeśli ta diagnoza jest trafna, to tu właśnie należy być może upatrywać przyczyn sporej części historycznych i współczesnych polskich…
Krzysztof Lubczyński
Z pamiętnikami jest trochę tak, jak z zeznaniami tzw. naocznych świadków. Ogólnie uchodzą za wiarygodne, ale jeśli skonfrontuje się zeznania kilku naocznych świadków jakiegoś wydarzenia, to okazuje się, że każdy z nich inaczej je opisuje, widzi od innej strony, bywa, że relacje są sprzeczne. Toteż jak…
Krzysztof Lubczyński
Literatura jest kosmosem tak rozległym i anarchicznym, że wszelkie, niezliczone kwalifikacje i klasyfikacje należy traktować umownie, z dystansem, jako kategorie pomocnicze, nigdy jako coś rozstrzygającego. I tak też oczywiście traktuję podział, którym się tu posłużę: na literaturę „wierzącą w rzeczywistość” i na „wierzącą w samą siebie”, czyli „wierzącą” w wyobraźnię,…
Krzysztof Lubczyński
„Literatura piękna umiera. Przynajmniej w takim rozumieniu, które określało jej miejsce w naszym życiu jeszcze stosunkowo do niedawna. Jej zdolność do kształtowania zbiorowej świadomości staje się niezauważalna. Media niemal nie zwracają się do pisarzy z prośbą o skomentowanie jakiegoś istotnego zjawiska lub zdarzenia.…
Tadeusz Jasiński
Gdy w 1977 roku zdawałem maturę, od roku 1939, ostatniego roku 20-lecia międzywojennego dzieliło nas 38 lat. Dziś od roku mojej matury dzielą mnie 43 lata, czyli dystans o kilka lat większy. Wierzyć się nie chce, ale tak jest. Nawiasem mówiąc, zwrot „przed wojną”, który jeszcze w moich szkolnych czasach…
Krzysztof Lubczyński
Jak zdaje się wynikać z bogatej bibliografii, jaką opatrzona jest biografia Aleksandra Kiereńskiego autorstwa Andrzeja Andrusiewicza, to nie tylko pierwsza polska biografia tej postaci, ale prawdopodobnie w ogóle jedna z dwóch istniejących, obok pracy Strongina „Aleksandr Kierenskij. Diemokrat wo gławie Rossi” (2010). Aleksander…
Krzysztof Lubczyński
Czy niesamowitość niemiecka różni się czymś od francuskiej lub rosyjskiej? O tym nieco później, ale nieprzypadkowo stawiam na wstępie to pytanie, bo Państwowy Instytut Wydawniczy z ulicy Foksal przygotował trzeci już tom opowiadań z gatunku zwanego niesamowitym, niezwykłym, grozy, pewnie można by znaleźć kilka jeszcze określeń.…
Krzysztof Lubczyński
Człowiek będący głównym bohaterem tej książki uważany jest przez kilka milionów ludzi w Polsce za niesamodzielną miernotę, marionetkę, mdłego, nieciekawego, harcerzyka-dewota, człowieka ograniczonego, sformatowanego zarówno intelektualnie, mentalnie, charakterologicznie, jak i emocjonalnie, co wyraża się m.in. w jego jaskrawym infantylizmie, przybierającym momentami groteskową postać.…
Krzysztof Lubczyński
Nie mam pewności, czy gdy przed laty ukazały się „Opowieści podręcznej” Margaret Atwood, to zawarta w nich ponura dystonia została przez większość czytelników wzięta poważnie. Poważnie, to znaczy jako dystopia, która może się zdarzyć naprawdę, a nie jako refleks przeszłości, bajka o żelaznym wilku. Obszerna praca Klementyny…
Krzysztof Lubczyński
Sophie Marceau powiedziała kiedyś, w tonie wyrzutu, do swojego męża Andrzeja Żuławskiego: „Ty żyjesz w swojej głowie”. Rzecz w tym, że jeśli w głowie jest interesująca, może to być najciekawsza forma egzystencji. Z takim przypadkiem będziemy tu mieć do czynienia. Kilka jest warunków koniecznych do spełnienia,…
