Akrobatyczna gimnastyka Wushu, czyli sztuka walki Wushu, stanowi część bogatej spuścizny kulturalnej narodu chińskiego.
Łącząc w sobie nacierające i obronne ruchy walki wręcz, zadawanie ciosów ręką i nogą, skoki naprzód i do tyłu, obalanie przeciwnika na ziemię, stosując różne prawidła inne w ataku i samoobronie, inne w ruchu i spoczynku, zachowując refleks i powolność, twardość i miękkość, stworzyła ona całe serie ćwiczeń z białą bronią i bez broni, przeobraziła się z czasem w swoisty rodzaj sportu.
Chińska gimnastyka Wushu odznacza się bogatą treścią i licznymi szkołami. Dzieli się ona na sztukę walki na pięści i sztukę władania różnorodnymi rodzajami białej broni. Wykonuje się je indywidualnie, w parze i w grupach.
Quanshu czyli sztuka walki na pięści jest podstawą całego systemu fizycznych ćwiczeń gimnastyki narodowej Wushu. Sztuka ta z kolei dzieli się na Changquan (włączając Shaolinquan i Changquan) odznaczający się zamaszystym ruchem, bystrością, siłą i podskokami w górę; Taijiquan, w którym ruchy są powolne, miękkie, lekkie z łagodnymi krokami; Xingyiquan z właściwymi mu wyraźnymi, niezłożonymi, ale twardymi ruchami oraz Piguaquan z dającymi natchnienie i silnymi ruchami. Ćwiczenia z białą bronią wykonuje się z szablą – śmiało i dzielnie, z mieczem – płynie z wdziękiem, z piką – zwinnie i druzgocącą mocą oraz z kijem – zmienie i zdecydowanie. Na swój sposób interesujące są ćwiczenie z linkami, na końcu których przymocowano nasadkę kopii czy metalowy młotek.
Parzyste ćwiczenia obejmują walkę wręcz – pojedynek z białą bronią lub pojedynek, gdzie jeden prowadzi walkę gołymi rękami, a drugi z bronią. Grupowe ćwiczenia obejmują całe serie sztuki walki na pięści i sztuki władania bronią wykonane przez grupę nie mniejszą niż sześć osób.
Gimnastyka Wushu potrzebuje harmonii wietrznego ducha, zewnętrznego wdzięku, sprawności, wysokiej koordynacji wszystkich ruchów, jedności siły i kunsztu. Przeróżne kroki w niej, sprężyste skoki, ruchy nóg i całego ciała, przejście z ruchu w spoczynek i odwrotnie, tempo i rytm wykonywanych ćwiczeń sprzyjają wszechstronnemu fizycznemu hartowaniu człowieka.
Wushu zajmować się mogą nie tylko silni i zdrowi młodzi ludzie, ale i starcy, dzieci, kobiety, a nawet fizycznie słabi ludzie i chorzy. Każdy może znaleźć najbardziej odpowiadający jego organizmowi rodzaj gimnastyki. Prócz tego uprawianie tej sztuki nie wymaga dużo miejsca. Dlatego właśnie gimnastyka Wushu, mogąca służyć zarówno za hartowanie organizmu, jak i, jeśli zajdzie potrzeba, za samoobronę, cieszy się wielką popularnością wśród wielu osób.
Gimnastyka Wushu bierze swój początek w pracy i polowaniu w okresie społeczeństwa pierwotnego. Używana w niej broń, była głównie zapożyczona od narzędzi pracy i przyborów myśliwskich pierwotnego człowieka, który w toku swej działalności, z ich pomocą, nauczył się robić obławę i zdobywać zwierzęta.
Drugim czynnikiem rozwoju Wushu jest pojawienie się pierwotnych wojen. W okrutnych i częstych walkach między starożytnymi plemionami ludzie jeszcze lepiej opanowali sztukę walki na pięści i walki z użyciem broni, która przenikła także do Wushu. Później w sztuce prowadzenia walki nieustannemu rozwojowi uległo rzemiosło toczenia walki gołymi rękami i z bronią w ręku. Także w gimnastyce Wushu stopniowo pojawił się łuk, kusza, pika, szabla, miecz, oszczep, tarcza. Jednakże technice władania tymi rodzajami białej broni daleko do objęcia całego rzemiosła Wushu.
Za czasów dynastii Han (202 p.n.e. do 220 n.e.) sztuka Wushu znacznie rozszerzyła swoją skalę i osiągnęła dosyć wysoki poziom w swym rozwoju. Sądząc po zapiskach w literaturze w „Historii dynastii Han”, wówczas dosyć rozpowszechnione były takie rodzaje sportu, jak szermierka, walka na pięści i strzelanie. W epoce dynastii Han pojawiła się także gimnastyka dla wzmacniania organizmu. Na przykład znany był wówczas lekarz Hua Tuo, żyjący w okresie końcowym dynastii Han. Naśladując ruchy jelenia, niedźwiedzia, małpy, tygrysa i ptaków, stworzył kompleks ćwiczeń – „Zabawa pięciu zwierząt i ptaków” w celach rozruszania stawów i zapobiegania starczej zgrzybiałości. „Zabawa pięciu zwierząt i ptaków” wywarła duży wpływ na powstanie w Wushu oryginalnego w swoim rodzaju Xiangxingquan, w którym naśladuje się ruchy zwierząt. Do niego zaliczają się kompleksy ćwiczeń Hongquan, Shequan i Yingzhaoquan, w którym naśladowane są ruchy małpy, żmii i orła.
Dynastii Ming (1368-1644) była ważnym okresem rozwoju gimnastyki Wushu. W tym właśnie okresie zwiększyła się ilość chwytów Wushu i uformowały się jej różne szkoły. Weźmy jako przykład sztukę walki Quanshu. W niej pojawił się kierunek Nanquanbeitui, znany na południe od rzeki Jangcy, gdzie ciosy zadawano głównie za pomocą rąk, a na północy kraju za pomocą nóg. Jednocześnie Quanshu i sztuka wojenna stopniowo oddzieliły się jedna od drugiej. W wyniku tego pojawił się nowy rodzaj – Taijiquan i gimnastyka Wushu zaczęła rozwijać się w kierunku wzmacniania organizmu. W tym okresie pojawiło się wielu mistrzów tej tradycyjnej gimnastyki, wyszkolonych w słynnych właśnie z Wushu miejscach, takich jak klasztor Shaolin w prowincji Henan i miasto Cangzhou w prowincji Hebei.
Po dynastii Ming gimnastyka Wushu nieprzerwanie rozpowszechniała się wśród na Chińczyków, rozwijała się dalej i stała coraz bardziej doskonała i bogata w treść.
Po wyzwoleniu kraju rząd chiński przywiązywał duża wagę do zachowania i rozwoju tej szlachetnej spuścizny kulturalnej. Wydano wiele książek na temat teorii techniki Wushu. W wyższych szkołach wychowania fizycznego założono specjalne sekcje i grupy do nauczania oraz badania Wushu.
Chińska gimnastyka Wushu nie tylko zyskuje coraz większa popularność wsród narodu chińskiego, ale i znajduje sobie miłośników wśród cudzoziemców. W wielu krajach i rejonach świata już zaczęto uprawiać tę dyscyplinę sportu. Wielu specjalnie przyjechało do Chin, by przyswoić sobie sztukę Wushu. Wushu – ta wywodząca się z Chin narodowa gimnastyka będzie wnosić wkład na rzecz wzmacniania zdrowia i wymiany kulturalnej narodów świata.
