Chińskie narodowe instrumenty muzyczne mają długą historię. Na podstawie odkopanych artefaktów można potwierdzić, że już w okresie przed dynastią Qin (od paleolitu do 221 p.n.e) istniało wiele różnych tego rodzaju starożytnych dzieł sztuki. Wszystkie one są dowodem mądrości i kreatywności narodu chińskiego.
Cechą charakterystyczną chińskich narodowych instrumentów muzycznych jest to, że ich kształt jest niewielki i przeważnie są wykonane z naturalnych materiałów. Obecnie powszechnie popularne są m.in. guqin, zheng, flet, xiao, suona, erhu, pipa czy bębny, które są czołowymi przedstawicielami tradycyjnej kultury muzycznej.
Guqin
Guqin jest pradawnym instrumentem strunowym. Niegdyś nazywany był qin albo yaoqin. Jego początki są datowane na czasy panowania dynastii Zhou, około 3 tys. lat temu.
Kształt guqinu jest przepiękny, barwa dźwięku zaś czysta i delikatna. W starożytnych Chinach bardzo sumiennie podchodzono do gry na nim. Zanim zaczęto z niego korzystać najpierw zażywano kąpieli i przebierano się w czyste ubrania. Następnie palono kadzidła i dopiero potem zasiadano do gry. W jej czasie guqin stawiany był na podłodze albo na stole.
Dawni literaci niemal na co dzień stykali się z muzyką graną na guqinie. Źródła historyczne podają, że często byli oni głównymi uczestnikami takich koncertów i dokładali wielkich starań w organizowaniu występów oraz propagowaniu gry na tym instrumencie.
Wytwarzanie guqinu jest bardzo skomplikowane i jest specjalną sztuką wymagającą szczególnych umiejętności. Dynastie Tang (618-907) i Song (960-1279) były złotym okresem w jego historii. W owym czasie istniało bowiem wiele przepięknych egzemplarzy. Nawet w ostatnich kilkudziesięciu latach Chińczycy stale ulepszali ten starożytny instrument.
Grą na guqinie można żywo zobrazować ludzkie emocje i uczucia takie jak radość, gniew czy smutek, a nawet naturalne krajobrazy. Istnieje bardzo wiele stylów gry. Można na nim wykonywać zarówno utwory solowe, jak też używać go w orkiestrze lub jako instrumentu akompaniującego.
Niektórzy zachodni muzycy są zdania, że konstrukcja tego instrumentu została zaprojektowana w oparciu o chińską koncepcję relacji między niebem a ziemią, która przypomina ludziom muzykę słyszaną jedynie przez niebiańskie bóstwa.
Xiao
Xiao jest starożytnym chińskim instrumentem dętym, nazywanym także dongxiao. Już kilka tysięcy lat temu xiao był popularny wśród ludności chińskiej. Stworzony jest on jest na bazie paixiao (fletni Pana), który na początku nazywany był właśnie xiao. Podczas gry na paixiao, ludzie zauważyli, że otwierając otwory tylko w jednej piszczałce, również można wygrywać melodie. W taki sposób powstał instrument z wieloma otworami i tylko jedną piszczałką.
Xiao narodził się przed dynastią Han (206 p.n.e. – 220 n.e.) i w owym czasie był znany jako qiangdi. Pierwotnie qiangdi było instrumentem mniejszości Qiang zamieszkującej prowincje Syczuan i Gansu. W I wieku przed naszą erą, qiangdi stało się popularne w regionie Rzeki Żółtej. Dzięki stopniowym udoskonaleniom z czasem stało się instrumentem o sześciu otworach, bardzo podobnym do dzisiejszego xiao.
Konstrukcja instrumentu jest bardzo prosta. Jego kształt przypomina flet, lecz jest od niego dłuższy i wykonany głównie z bambusa. Na jego szczycie jest ustnik, na przodzie znajduje się pięć, a z tyłu jeden otwór palcowy. Poza tym, od spodu, w dolnej części instrumentu są jeszcze trzy albo cztery dodatkowe otwory. Ich celem jest rozszerzanie i polepszanie jakości dźwięku.
Barwa dźwięku jest delikatna i elegancka. Barwa basowa jest głęboka i wyjątkowa, barwa altowa zaś donośna i urocza. Sposób gry na xiao jest taki sam jak na flecie, można za jej pomocą nawet przedstawić środowisko naturalne. Można wygrywać zarówno utwory solowe, jak też używać go w orkiestrze bądź jako instrumentu akompaniującego.
Istnieje wiele rodzajów xiao, np. zizhu dongxiao, yupingxiao i jiujiexiao.
Flet
Flet jest w Chinach bardzo popularnym instrumentem dętym wykonanym z naturalnego bambusa, dlatego nazywa się go również fletem bambusowym.
Składa się z jednej bambusowej piszczałki. Na niej znajduje się ustnik, otwór z błoną i sześć otworów palcowych.
Mimo, że instrument jest bardzo prosty, ma aż 9 tys. lat historii. 5 tys. lat temu, flet był wykonywany z kości, później zaczęto robić go z bambusa. W I wieku przed naszą erą, nazywany był hengchui. W owym czasie w orkiestrze dętej, flet zajmował bardzo ważnej miejsce. Od VII wieku poddawany był ciągłym ulepszeniom, między innymi dodana została specjalna błona. Sposób gry na flecie również rozwijał się i osiągał coraz wyższy poziom. Od X wieku, w miarę rozwoju poezji dynastii Song i muzyki dynastii Yuan (1279–1368), flet stawał się głównym instrumentem akompaniującym. Również w orkiestrach oper ludowych i dramatów etnicznych był niezwykle ważnym instrumentem.
Grą na flecie można naśladować różne dźwięki natury, na przykład śpiew ptaków.
Flet po chińsku nazywany jest dizi i jest ich kilka rodzajów, takich jak qudi, bangdi, flet z klapami oraz flet z 7 albo 11 otworami.
W grze na flecie rozróżnia się dwie partie, a mianowicie południową i północną, różniące się stylami. Partii południowej głównie używa qudi, którego styl jest elegancki i niepowtarzalny. Qudi jest głównie spotykany w regionie Rzeki Jangcy.
Partią północną natomiast posługuje się bangdi, którego styl jest mocny i szorstki. Piszczałka ta jest krótka i wąska, a jej barwa dźwięku jasna. Ten rodzaj fletu jest popularny głównie w północnych Chinach.
Konghou
Konghou jest starożytnym instrumentem strunowym. Z dostępnych dokumentów wiadomo, że ten popularny aż do dzisiaj instrument istnieje już od ponad 2 tys. lat. W starożytnych Chinach był znany zarówno w pałacu cesarskim, jak i wśród ludności. Szczególnie w okresie panowania dynastii Tang, czasach prężnego rozwoju gospodarki i kultury, sztuka gry na nim rozwijała się bardzo szybko. W tej epoce, chiński konghou stał się popularny w Japonii, Korei i innych krajach sąsiadujących. Obecnie w świątynii Todai-ji w Japonii, nadal można oglądać dwa uszkodzone egzemplarze pochodzące z tamtych czasów. Niestety, po XIV wieku ten starożytny instrument stracił popularność i obecnie można go zobaczyć wyłącznie na dawnych freskach.
Od lat 50-tych ubiegłego wieku, chińscy naukowcy przeprowadzili wiele badań i opierając się na malowidłach zaprojektowali kilka modeli konghou. Jednakże wszystkie miały wiele wad, dlatego nie stały się zbyt znane. Na początku lat 80-tych stworzono został nowy rodzaj zwany yanzhu konghou. Jego konstrukcja jest doskonalsza i wydaje on podniosły dźwięk o silnym narodowym charakterze, dlatego znów stał się popularny.
Kształt yanzhu konghou zbliżony jest do harfy, barwa delikatna i czysta, a skala szeroka, dlatego jest wyjątkowo pięknym instrumentem.
Erhu
Erhu jest znanym chińskim instrumentem smyczkowym, który powstał w VII wieku naszej ery. W owym czasie używany był głównie wśród mniejszości narodowych w północno-zachodniej części Chin. W tysiącletniej historii rozwoju erhu używano jako instrumentu akompaniującego w operze.
Konstrukcja erhu jest bardzo prosta. Posiada ono rączkę o długości do 80 centymetrów, a na niej dwie struny. Całość połączona jest z pudłem rezonansowym，którego kształt podobny jest do kubka. Smyczek zrobiony jest z włosia pochodzącego z końskiego ogona. Skala erhu może wynosić do trzech oktaw. Barwa dźwięku jest podobna do ludzkiego głosu. Erhu nazywane jest również „chińskimi skrzypcami”. Nieco nostalgiczne i dramatyczne brzmienie najlepiej wyraża głębokie uczucia.
Po 1949 roku produkcja i sztuka gry rozwijała się bardzo szybko. Na erhu można grać zarówno utwory solowe, jak też używać go jako instrumentu akompaniującego. Erhu jest wiodącym instrumentem w chińskiej ludowej orkiestrze dętej i smyczkowej. Jego rola podobna jest do partii skrzypiec w orkiestrze klasycznej.
Produkcja erhu jest bardzo prosta, barwa dźwięku przepiękna – nie dziwi więc ogromna popularność instrumentu w Chinach.
