Krzysztof Lubczyński
Jerzy Jarzębski, profesor literatury z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (zamieszkały – nomen omen – przy ulicy Wesele, całkiem nieopodal Bronowic Dużych i „chaty rozśpiewanej” pana Wyspiańskiego), jest wybornym znawcą twórczości Witolda Gombrowicza („Gra w Gombrowicza”, 1982), toteż aż cztery szkice…
Krzysztof Lubczyński
Jestem pewien, że gdyby metodą na chybił trafił zapytać, dajmy na to, sto osób o to, czy ma dziś jakiś sens czytanie o „nagiej duszy” Stanisława Przybyszewskiego, większość odpowiedziałaby negatywnie, część nawet by się niecierpliwie żachnęła, a niektórzy być może nawet popukaliby się w czoło. A i to przy czysto…
Krzysztof Lubczyński
W literaturoznawstwie współczesnym – mam na myśli zwłaszcza okres ostatniego, z grubsza biorąc, dwudziestolecia – tak wiele pisze się o doświadczeniu nowoczesności i tak wiele się o tym naczytałem, że w pewnym momencie zacząłem „kombinować” i zastanawiać się, o co tu właściwie chodzi. Czy „nowoczesność” to doświadczenie odwieczne, czy – nomen omen…
Krzysztof Lubczyński
Na przestrzeni 49 lat (od 1971) ukazało się pięć wydań „Rodowodów niepokornych” Bohdana Cywińskiego, eseju, który nie tylko wytrzymał próbę czasu jako tekst i nadal czyta się go znakomicie, ale jest także jedną z najuczciwiej napisanych publikacji dotyczących historii Polski ostatniego 150-lecia, czyli czasu, który do pewnego…
Krzysztof Lubczyński
Nie jest zbyt zręcznym zajęciem referowanie tego, co poeta napisał o innych poetach. Poezja, to domena z samej swej „natury” wybitnie subiektywna, co do treści i co do formy, domena trudno poddająca się i analizom i opisom, a już zwłaszcza obiektywizacjom. Nie jest w takiej sytuacji łatwo zwłaszcza komuś, kto…
Krzysztof Lubczyński
Od kiedy Eugeniusz Sue pisał w 1843 roku i publikował w gazecie w odcinkach „Tajemnice Paryża”, ta literacka formuła cieszy się niesłabnącym zainteresowaniem. Jest w ludzkiej naturze – sam w sobie skądinąd zagadkowy – pociąg do tajemnic i zagadek. Warszawa nie jest dziś miastem do tego stopnia tajemniczym,…
Krzysztof Lubczyński
„Rzewuski i Sienkiewicz chętnie przymierzali przed lustrem literatury szlacheckie stroje, narzucając je na swoje XIX-wieczne ubrania. Wiele wskazuje na to, że w ten sposób czuli się po trosze nie-sobą, wraz ze strojem przybierając też sposób myślenia literackich Sarmatów, których odzienie wypożyczyli” – napisał autor „Przymierzania…
Krzysztof Lubczyński
„Ćwiczenia stylistyczne” Raymonda Queneau (1903-1976), napisane w 1947 roku, to w moim odczuciu jedna z najważniejszych książek w dziejach literatury światowej, godna by stanąć w jednym szeregu z „Biblią”, „Iliadą” Homera, „Boską komedią” Dantego, „Don Kichotem” Cervantesa czy „Hamletem” Szekspira, „Faustem” Goethego czy „Panem Tadeuszem” Mickiewicza.…
Krzysztof Lubczyński
O lekcji Oświecenia w historii Polski mówią niektórzy, że nigdy nie została odrobiona. Powstała nawet książka o takim tytule – „Nieodrobiona lekcja Oświecenia” Agaty Wdowik. Jeśli ta diagnoza jest trafna, to tu właśnie należy być może upatrywać przyczyn sporej części historycznych i współczesnych polskich…
Krzysztof Lubczyński
Literatura jest kosmosem tak rozległym i anarchicznym, że wszelkie, niezliczone kwalifikacje i klasyfikacje należy traktować umownie, z dystansem, jako kategorie pomocnicze, nigdy jako coś rozstrzygającego. I tak też oczywiście traktuję podział, którym się tu posłużę: na literaturę „wierzącą w rzeczywistość” i na „wierzącą w samą siebie”, czyli „wierzącą” w wyobraźnię,…
