Na niektórych powierzchniach w centrum Warszawy, m.in. na betonowych podstawach ławek ulicznych pojawiły się odciśnięte metodą „pieczątkową” napisy: „TVP kłamie” i „Dość propagandy PiS”.
Swoją formą graficzną nawiązują one wyraźnie do naściennych napisów, którymi pieczętowano m.in. mury kamienic w czasie okupacji 1939-1944. Do tej tradycji nawiązywano też w stanie wojennym 1981-1983. Jednak stosowana dziś czasem analogia propagandy PiS do czasów PRL i stanu wojennego nie jest trafna. TVP czasu stanu wojennego nawet nie umywała się poziomem i skalą manipulacji propagandowej do praktyk TVP pod rządami PiS.
Obywatel RP skarży się w sądzie
Waldemar Sadowski, z wykształcenia prawnik i filozof, złożył pozew o ochronę dóbr osobistych przeciw TVP pod rządami Jacka Kurskiego. W pozwie stwierdził, że TVP, w tym m.in. „Wiadomości” Jedynki „rozpowszechnia kłamstwa, manipuluje faktami i stronniczo dobiera komentatorów”. Powód powołał się na art. 30 Konstytucji odnoszący się do wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela oraz przyrodzonej, nienaruszalnej godności. Te wartości w jego odczuciu TVP w stosunku do niego narusza, w szczególności „kreując fałszywą rzeczywistość w interesie obozu władzy”, „sterując zachowaniem ludzi” i „traktując go przedmiotowo” i „kierując się krańcowym brakiem bezstronności”. Sadowski zarzuca też w pozwie, że TVP nie tylko kreuje fałszywą rzeczywistość, krańcowo, bezkrytycznie idealizuje poczynania władzy i jej sojuszników, ale także cenzuruje liczne niewygodne treści, m.in. informacje o Wielkiej Orkiestrze Jerzego Owsiaka. Co prawda niektóre treści pozwu mogą wydawać się sformułowane na poziomie dość abstrakcyjnym, ale jeśli im się uważnie przyjrzeć, można dojść do wniosku, że Sadowski bynajmniej nie porusza się w sferze trudno definiowalnych, nieuchwytnych, wieloznacznych jakości, ale w konkretnej i uchwytnej materii.
Zawodna analogia z PRL i stanem wojennym
Krytycy PiS porównują dość często jego propagandę, w tym w szczególności uprawianą przez TVP, do praktyk peerelowskich i z okresu stanu wojennego. Nic bardziej mylnego. Najbardziej toporna i nachalnie ideologiczna propaganda miała w Polsce miejsce w okresie stalinowskim (1949-1955), a więc jeszcze w okresie zasadniczo przedtelewizyjnym (to medium było dopiero w powijakach). W telewizji po 1956 roku treści bezpośrednio propagandowych było relatywnie niewiele. Owszem, pojawiały się one w „Dzienniku Telewizyjnym”, ale wbrew krążącym do dziś mitom nie były one na ogół szczególnie intensywne i częste, wyjąwszy dni socjalistycznych świąt państwowych, jak n.p. 1 Maja czy 22 Lipca, kiedy to następowało odświętne wzmożenie frazeologiczne, na ogół w tonie „lirycznej euforii”. Do 1970 roku w każdą sobotę wieczorem emitowano magazyn „Monitor” prowadzony przez bezpartyjnych dziennikarzy Karola Małcużyńskiego i Edmunda Męclewskiego, w którym podawano znacznie bardziej niż w „Dzienniku” wycieniowane i subtelniej podane informacje i komentarze. Największe natężenie tonu euforycznego, nazwanego później „propagandą sukcesu”, miało miejsce po objęciu władzy przez ekipę Edwarda Gierka, ale tylko w latach 1971-1975, do czasu pojawienia się pierwszych symptomów załamania gospodarczego. Po Sierpniu 1980 frazeologia tego rodzaju uległa w prasie, radiu i telewizji dalszej, radykalnej redukcji. Na niektórych budynkach publicznych nadal co prawda wisiały transparenty z hasłami w rodzaju „Pokój, Socjalizm, Dobrobyt”, czy „Aby Polska rosła w siłę, a ludzie żyli dostatniej”, ale były one jedynie smętnym reliktem, pozostałością po niegdysiejszym optymizmie okresu gierkowskiego. Przekaz „Dziennika Telewizyjnego” w okresie od lata 1980 poprzez lata stanu wojennego aż po kres PRL nie miał już w sobie nic z urzędowego optymizmu socjalistycznego, panowała świadomość i nastrój schyłku. „DT” czy oglądana przez wszystkich chodzących do kina „Polska Kronika Filmowa”, były w tych czasach przesycone treściami w tonacji minorowej i ostentacyjnie obrazowały ogólny upadek gospodarczy i degrengoladę kraju. Władza i cenzura definitywnie zrezygnowały już z kolorowania obrazu życia, z urzędowego optymizmu, bo byłoby to zbyt radykalnie sprzeczne z otaczającą rzeczywistością, a konflikt społeczno-polityczny zaszedł już zbyt daleko, by klajstrować go tanią propagandą. Pojawiały się co prawda od czasu do czasu materiały „na zlecenie”, skierowane przeciw opozycji czy audycje o charakterze ściśle perswazyjnym, n.p. pogadanki polityczne znanych publicystów czy niektórych dygnitarzy, choćby w roku 1968 czy w latach 1980-1989, ale ich intensywność i częstotliwość była relatywnie niewielka.
PiS wcielił w życie marzenie o „propagandzie doskonałej”
Prawda jest taka, że takiej „propagandy sukcesu”, jaka kreowana jest w TVP od 1 stycznia 2016, czyli od objęcia jej przez PiS, nigdy jeszcze historii Polski nie było. Można by rzec, że dopiero obecna władza realnie wciela w życie to, co wcześniej było albo zaledwie projektem czy marzeniem rządzących formacji albo – w najlepszym razie – praktykowane było połowicznie i niekonsekwentnie. W tym sensie telewizyjna propaganda PiS jest tworem jej własnego wyobrażenia o tym, co rzekomo było w przeszłości. Na długich zwojach papirusu nie sposób byłoby spisać wszystkich kłamstw, przeinaczeń, przemilczeń i agresywnych ataków TVP. Szczęśliwie papirus nie jest potrzebny, ani „wołowa skóra”. Współczesne techniki pozwalają na monitorowanie wszystkich treści i to jest szczęśliwie czynione, zatem „spisane będą czyny i rozmowy”. A oto kilka tylko, pierwszych z brzegu, przykładów działalności wojny propagandowej połączonej z propagandą sukcesu prowadzonej przez TVP.
Pasek pod Ziemcem, trefne Girlsy i wioska potiomkinowska TVP
Szczególnie głośny był niedawno tzw. pasek o skrajnie nienawistnej treści skierowanej przeciw parlamentarnej opozycji, jaki pojawił się podczas „Wiadomości” prowadzonych przez Krzysztofa Ziemca. Od początku TVPiS osławione paski, redagowane przez korpus oddanych młodych ludzi są najbardziej skrajnym przejawem brutalności i prymitywizmu pisowskiej propagandy. Po dokonanej w zeszłym roku zmianie kierownictwa „Wiadomości” zapowiadano rezygnację z ich najbardziej hardcorowej postaci, ale nic takiego nie nastąpiło, także w TVP Info. O ile jednak ta ostatnia antena, wyspecjalizowana na magazyn polityczny, podejmuje szersze spektrum wydarzeń i przynajmniej zapraszani są do niej także przedstawiciele opozycji, o tyle „Wiadomości” kreują fikcyjną na ogół rzeczywistość, według formuły „wioski potiomkinowskiej”, czyli fałszywego, skrajnie wyidealizowanego obrazu kraju, w szczególności „kwitnącej” gospodarki pod rządami PiS, a jedyne treści krytyczne, podawane w formie ostro napastliwej kierowane są pod adresem „totalnej opozycji” i jej „sojuszników z Brukseli”. Oglądając „Wiadomości” można odnieść wrażenie, że pod rządami PiS Polska zdąża ku świetlanej przyszłości i już po przeszło dwóch latach obecnych rządów przypomina nieomal Szwajcarię. A jeśli nie wszystko idzie jak należy, to tylko z winy opozycji, która metodą „ulicy i zagranicy” wkłada kij w szprychy pisowskiego pojazdu. TVP posuwa się też do szykan w stosunku do podmiotów, które podjęły z nią współpracę. Niedawno głośno było o sprawie grupy Girl on Fire, która na festiwalu piosenki w Opolu wykonała utwór „Siła kobiet”, uznany za nieformalny hymn „czarnych” protestów kobiecych. TVP wyrzuciła urzędnika uczestniczącego w radzie artystycznej, która zaakceptowała zaproszenie zespołu. Odbywały się też próby manipulacji przy emisji teledysków grupy. Widać z tego, że TVP, która utrzymywana jest z pieniędzy wszystkich podatników, stosuje wewnętrzną cenzurę ideologiczną, połączoną z szykanami w stosunku do własnych pracowników.
Imperium manipulacji
Lista kłamstw, manipulacji, przecherstw i aktów cenzury w wydaniu pisowskiego kierownictwa PiS jest ogromna. Jeśli do tego dodać krańcową stronniczość flagowych audycji publicystycznych TVP, takich seansów manipulacji jak „Warto rozmawiać” Jana Pospieszalskiego, który na ogół oponentów nie zaprasza, „Salon dziennikarski” braci Karnowskich, który działa wyłącznie w sosie własnym, „Woronicza 17” Michała Rachonia, z którego zaproszeń część opozycji zrezygnowała, „Studio Polska” Magdaleny Ogórek i Jacka Łęskiego wyspecjalizowanych w linczach na sędziach oraz w inspirowaniu linczów werbalnych na nielicznych zaproszonych oponentach, czy „Bez retuszu” Michała Adamczyka – to obraz jaki się wyłania sprawia, że we wspomnianych na wstępie ulicznych hasłach: „TVP kłamie” i „Dość propagandy PiS” nie ma żadnej retorycznej przesady. Mamy do czynienia z orgią partyjnych manipulacji propagandowych w wydaniu telewizji zwanej „publiczną”, czyli takiej która powinna służyć całemu społeczeństwu. Zwolennikom władzy i zwolennikom opozycji, lewicowcom i prawicowcom, „wierzącym w Boga”, jak i „niepodzielającym tej wiary”, jak głosi preambuła Konstytucji.
