Niedawno powstały Ogólnopolski Związek Zawodowy Kuratorów Sądowych wydał negatywną opinię do Ustawy o Kuratorskiej Służbie Sądowej z 31 maja 2019 r. Jednocześnie zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o wstrzymanie prac legislacyjnych i wypracowanie wraz ze środowiskiem kuratorskim wspólnego projektu Ustawy. Jak podaje Adam Witkowicz z OZZKS, największe zastrzeżenia budzi brak rozwiązań systemowych w zakresie bezpieczeństwa kuratorów, wsparcia prawnego i psychologicznego, oraz w zakresie rozwiązywania stosunku pracy. Od lat nierozwiązany pozostaje także problem korzystania z prywatnych samochodów do celów służbowych. Ministerstwo Sprawiedliwości temat omija szerokim łukiem.
Obecnie praktyka korzystania z prywatnych samochodów do celów służbowych jest powszechna, z uwagi na brak wystarczających środków komunikacji publicznej, oraz z uwagi na dbałość kuratorów o sprawność postępowań sądowych. Kuratorzy są jedyną grupą zawodową, która ponosi koszty korzystania z prywatnych samochodów. Nie chodzi tylko o zakup paliwa, ale także o koszty amortyzacji, oraz niejednokrotnie kwestie związane z odszkodowaniem za uszkodzenie samochodu, czy nawet uznania wypadku w związku z wykonywaną pracą.
Kwestia bezpieczeństwa jest także jedną z kluczowych, które podnosi OZZKS. W projektowanej ustawie brak jest systemowych gwarancji w tym zakresie. Brak wystarczającej liczby szkoleń dotyczących szeroko rozumianego bezpieczeństwa, ale przede wszystkim brak wsparcia psychologicznego jako pomocy w sytuacji kryzysowej, jak również w zakresie profilaktyki. Rokrocznie kuratorzy padają ofiarami napaści zarówno fizycznej, jak również słownej ze strony podopiecznych. Kuratorzy nie doczekali się gwarancji w zakresie wsparcia prawnego ze strony pracodawcy, pomimo że wykonują czynności w imieniu Państwa Polskiego jako funkcjonariusze publiczni. Kuratorzy, pracując z trudnymi klientami w środowisku otwartym, są narażeni na agresję z ich strony, jak również ponoszą bardzo duże ryzyko zachorowań na choroby zakaźne takie jak świerzb czy wszawica. Wobec powyższego kuratorzy zrzeszeni w OZZKS postulują zaliczenie zawodu kuratora do katalogu prac wykonywanych w szczególnych warunkach, o których mówi ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (j.t. Dz. U. z 2017 r. poz. 664). Powołują się przy tym m.in. na raport Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka, z którego jasno wynika, że specyfika pracy kuratora zawodowego uzasadnia zwrócenie uwagi na aspekt jego bezpieczeństwa podczas wykonywania obowiązków służbowych, a także przemawia za zaliczeniem tego zawodu do katalogu prac wykonywanych w szczególnych warunkach. Jak podaje Adam Witkowicz, jest wielce niesprawiedliwe, że niektóre grupy zawodowe działające w obrębie Ministerstwa Sprawiedliwości, w tym pracownicy Służby Więziennej, czy też nauczyciele zatrudnieni w zakładach poprawczych, schroniskach dla nieletnich oraz szkołach przy zakładach karnych i aresztach śledczych, mają dodatki za pracę w trudnych warunkach, jak również prawo do wcześniejszej emerytury, natomiast kuratorzy nie posiadają takich profitów.
OZZKS wskazuje także na ciągłą pauperyzację zawodu kuratora sądowego. Wynagrodzenie kuratorów przez wiele lat nie było waloryzowane, a obecnie kształtuje się na bardzo niskim poziomie. Związek proponuje zmianę sposobu obliczania wynagrodzenia kuratorów tak, aby podstawą ustalenia wynagrodzenia zasadniczego kuratora zawodowego w danym roku stanowiło przeciętne wynagrodzenie w drugim kwartale roku poprzedniego, ogłaszane w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski” przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie art. 20 ogłoszenie w „Monitorze Polskim” pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.
Jako uwłaczające i niezgodne z kodeksem pracy są zapisy dyscyplinarne dotyczące możliwości obniżenia wynagrodzenia do 50%. Przy obecnych niskich zarobkach wynagrodzenie kuratora zawodowego będzie niższe niż minimalne wynagrodzenia za pracę. OZZKS zgłosił także zastrzeżenia co to uregulowań związanych z udziałem kuratora w kontaktach rodzica z dzieckiem. Forma oraz wysokość wypłacenia ryczałtu za udział w kontaktach, które w przeważającym stopniu są orzekane w dni ustawowo wolne od pracy oraz w święta spowoduje, że wynagrodzenie kuratora będzie się kształtowało poniżej obowiązującej minimalnej stawki godzinowej. Należy również podkreślić, że kurator z przydzielonego ryczałtu pokrywa również koszty dojazdu do miejsca kontaktu.
Ponadto Związek wskazuje, ze ustawa jest bardzo restrykcyjna oraz ograniczająca prawa pracownicze w zakresie zwracania się o pomoc w sprawach pracowniczych do Związków Zawodowych.
