W weekend w Dżuddzie w Arabii Saudyjskiej przedstawiciele 40 państw, w tym USA, Chin i Indii, zjechali się, aby omówić warunki pokoju dla Ukrainy. Spotkanie to było drugie w serii, po czerwcowym szczycie w Kopenhadze, i miało na celu wypracowanie kluczowych zasad zakończenia rosyjskiej wojny na Ukrainie.
Celem spotkania była „konsolidacja różnych planów pokojowych” z Chin, Afryki i Brazylii z planem Ukrainy.
10-punktowy plan Zełenskiego
Z punktu widzenia Ukrainy, kraj ten starał się zgromadzić wsparcie dla 10-punktowego planu pokojowego opracowanego przez prezydenta Wołodymyra Zełenskiego. Ukraińska formuła pokojowa przewiduje ukaranie osób odpowiedzialnych za zbrodnie wojenne, wycofanie wszystkich rosyjskich wojsk z terytorium Ukrainy, przywrócenie integralności terytorialnej kraju oraz uwolnienie wszystkich jeńców wojennych i deportowanych. Plan zawiera również postulat zapobiegania niszczeniu środowiska naturalnego, a także bezpieczeństwa energetycznego, żywnościowego i nuklearnego. Zełenski przedstawił tę propozycję 15 listopada 2022 roku w czasie wirtualnego przemówienia do liderów G20.
„(W trakcie rozmów) zaprezentowano różne opinie, ale wszyscy obecni potwierdzili przywiązanie swoich krajów do zasad Karty Narodów Zjednoczonych, prawa międzynarodowego i poszanowania suwerenności i nienaruszalności integralności terytorialnej państw. Właśnie na tych zasadach opiera się Formuła Planu Pokojowego prezydenta Zełenskiego” – oświadczył w szef gabinetu prezydenta Ukrainy Andrij Jermak.
Porozumienia i udział innych państw
Podczas szczytu osiągnięto porozumienie w kwestii utworzenia grup roboczych pracujących nad globalnym bezpieczeństwem żywnościowym, pomocą humanitarną, uwolnieniem jeńców i porwanych dzieci oraz bezpieczeństwem jądrowym. Szczyt w Dżuddzie był także znaczący z punktu widzenia udziału innych państw. Rosja, kraj-agresor, nie została zaproszona do udziału w rozmowach. Wicepremier ds. spraw zagranicznych Rosji, Siergiej Riabkow, skrytykował spotkanie jako „odzwierciedlenie próby Zachodu kontynuowania daremnych, skazanych na niepowodzenie wysiłków, aby zmobilizować Globalne Południe do poparcia stanowiska Zełenskiego”.
Sukcesy Dyplomatyczne i Reakcje Międzynarodowe Oprócz tego udział Chin, które wcześniej nie brały udziału w rozmowach w Kopenhadze, został uznany za duży sukces dyplomatyczny. Szef ukraińskiej dyplomacji, Dmitrij Kułeba, mówił wręcz o „historycznym przełomie”. Inne kraje, takie jak USA, kraje UE, Indie, Egipt i Brazylia, również wzięły udział. EU wyraziła pozytywną opinię o możliwości trzeciego spotkania na tym poziomie.
Arabia Saudyjska, będąca gospodarzem spotkania, zdaje się wykorzystywać tę okazję do poprawy napiętych stosunków z sojusznikami, zwłaszcza z USA. Rola pośrednika może okazać się strategiczna dla saudyjskiej gry dyplomatyczną, zwłaszcza w kontekście relacji z Ukrainą i Rosją.
Optymizm, niepewność i dążenie do Pokoju
Według strony ukraińskiej rozmowy w Arabii Saudyjskiej zadały „potężny cios” Rosji. Ustalono, że kolejne spotkanie doradców politycznych odbędzie się w ciągu około sześciu tygodni. Celem jest przygotowanie kolejnego, bardziej szczegółowego porozumienia. Andrij Jermak wyraził optymizm, mówiąc: „Odbędziemy kolejne spotkanie w ciągu półtora miesiąca i będziemy dążyć do zorganizowania szczytu.”
Jednak szczegóły pozostają niejasne, a punkty sporne wciąż są dyskutowane. Niektóre informacje sugerują, że Rosja próbowała zakłócić rozmowy, ale nie podano szczegółów na temat tego w jaki sposób. Szczyt w Dżuddzie może być przełomowym momentem w dążeniu do pokoju na Ukrainie. Zebranie tak szerokiego wsparcia dla zasad ukraińskiego planu pokojowego to znaczący krok naprzód. Niemniej jednak wiele pracy pozostaje do wykonania, a każdy krok naprzód musi być zrównoważony ostrożnością i realistycznym spojrzeniem na wyjątkowo skomplikowaną sytuację. Czas pokaże, czy te wysiłki przyniosą ostateczny sukces w zakończeniu tragicznego konfliktu.
DT/PAP
