Chiny to kraj wieloetniczny. W długim procesie rozwoju historycznego i wieloletniej praktyce artystycznej, poszczególne grupy etniczne stworzyły różnorodne instrumenty muzyczne i instrumentalne formy wykonania. Muzyka mniejszości etnicznych odzwierciedla ich styl życia i zwyczaje. W tym artykule przedstawiamy instrumenty i style muzyczne wybranych narodowości, a także bogactwa i piękno muzyki mniejszości etnicznych.
Huluxiao
Huluxiao jest ludowym instrumentem dętym – ulubionym instrumentem narodowości Dai, Achang i Wa, żyjących w południowo-zachodniej części Chin.
Huluxiao ma długoletnią historię. Instrument ten powstał przed 221 rokiem p.n.e. Konstrukcja współczesnego huluxiao zachowała starożytny charakter tego instrumentu. Składa się z tykwy, 3 bambusowych piszczałek i 3 metalowych stroików. Tykwa służy za pudło rezonansowe instrumentu. Na szczycie tykwy jest ustnik, a na jej końcu 3 piszczałki. Na środkowej piszczałce jest 7 otworów.
Huluxiao jest podobny do innych instrumentów xiao. Jego dźwięk jest niski, ale barwa delikatna i przepiękna.
Huluxiao nazywany jest również „hulusi”. Kształt i sposób gry na huluxiao, pośród różnych narodowości zamieszkujących prowincją Yunnan, także się różni. Na huluxiao najlepiej wykonuje się płynne melodie. Gra na tym instrumencie może dobrze obrazować myśli i uczucia romantyczne muzyków.
Z biegiem czasu muzycy ulepszyli huluxiao. Dźwięk nowego typu huluxiao jest głośny, skala jest szersza. W miarę wizyt muzyków chińskich za granicą, ten etniczny instrument zyskał popularność również na światowych scenach.
Matouqin
Matouqin jest mongolskim instrumentem strunowym. Nazwa instrumentu pochodzi od charakterystycznej głowy konia wyrzeźbionej w górnej części instrumentu. Matouqin był popularny wśród ludności mongolskiej już na początku XIII wieku. W różnych regionach, nazwa, kształt, barwa dźwięku i sposób gry na tym instrumencie są różne. W zachodniej części Mongolii Wewnętrznej, instrument ten nazywany jest „molinhuwuer”, a we wschodniej części „chaoer”.
Kształt pudła rezonansowego maotouqin jest trapezoidalny, a specjalne struny są produkowane z włosia końskiego ogona. Instrument ten wydaje gruby, przepiękny dźwięk i jest bardzo specyficzny.
Na początku muzycy sami robili matouqin, jednak dźwięki własnoręcznie wykonanego instrumentu były bardzo słabe i można było na nim grać tylko w pomieszczeniu. Z czasem go udoskonalono. Skala dźwięków nowego maotouqin jest większa. Jego struny są robione z włókien sztucznych, stąd dźwięk obecnego maotouqin jest bardziej jasny. Na ulepszonym maotouqin można grać zarówno w sali, jak i na zewnątrz. Jest to główny instrument solowy narodowości mongolskiej.
Producenci zaprojektowali także średni i duży matouqin. Sposób gry na nich jest podobny do sposobu gry na wiolonczeli i kontrabasie. Ulea typowy charakter narodowości mongolskiej. Z ozdobnymi ornamentami czasami przypomina dzieło sztuki.
Dongbula
Dongbula jest starożytnym instrumentem strunowym narodowości kazachskiej. W rodzinach Kazachów wszyscy domownicy potrafią na nim grać. W języku kazachskim dongbula to złożenie dwóch wyrazów, gdzie „dong” oznacza dźwięk instrumentu, a „bula” określa, że instrument ten ma struny.
Dongbula był popularny w regionie Sinciangu już w III wieku przed naszą erą.
Dongbula jest wykonany głównie z drzewa i ma kształt dużej łyżki. Zrobienie tego instrumentu jest bardzo proste. Artysta ludowy wycina najpierw z drzewa formę w kształcie łyżki, potem mocuje do niej deczko i dwie struny. Dongbula jest ważnym instrumentem akompaniującym śpiewakom ludowym narodowości kazachskiej. Pasterze pilnujący bydła na pastwisku, grając na dongbuli nie czują się samotni. Wieczorem, po powrocie do domu, Kazachowie, przy akompaniamencie dongbuli, śpiewają, tańczą i miło spędzają czas razem z rodzicami.
Dogbula znajduje zastosowanie jako instrument solowy, w orkiestrze lub jako instrument akompaniujący. Gra się na niej tak samo, jak na większości instrumentów strunowych. Różnymi sposobami gry na dongbuli można zobrazować różne sceny, np. bulgoczące źródło, śpiew ptaków, odgłosy wydawane przez stado owiec i dźwięk końskich kopyt.
Jiayeqin
Jiayeqin jest starożytnym koreańskim instrumentem, popularnym także w Koreańskiej Prefekturze Autonomicznej Yanbian, w prowincji Jilin w Chinach. Kształt jiayeqin przypomina guzheng, który jest klasycznym instrumentem narodowości Han. Związki jiayeqin z guzheng sięgają czasów historycznych. Około 500 roku naszej ery, w bazie Guzhenga, pewien król starożytnego państwa koreańskiego stworzył instrument strunowy, który naród koreański nazywał jiayeqin.
Jiayeqin ma ponad 1500 lat historii. Od początku swego istnienia instrument ten wykonywany był z drewna, na końcu wygięty w kształcie rogów owcy. Z powodu braku dna, jego dźwięk jest dość niski. Dzięki kolejnym ulepszeniom, naród koreański stworzył nowy rodzaj jiayeqin, który ma bardziej narodowy charakter i lepszą jakość dźwięku. Dźwięk nowoczesnego jiayeqin jest głośniejszy, a jego barwa bogatsza.
Po powstaniu nowych Chin, projektowano i tworozno nowe wersje tego instrumentu – jiayeqin z 18 strunami i z 21 strunami. W dwudziestojednostrunowym jiayeqin użyto strun ze stali oraz rozszerzono pudło rezonansowe, co wpływa na jasny i piękny dźwięk.
Gra na jiayeqin może żywo zobrazować ludzkie uczucia takie, jak np. szczęście, gniew, smutek i radość. Na jiayeqin najlepiej wykonuje się żywe i radosne melodie ludowe. W przeszłości, większość muzyków grających na jiayeqina stanowili mężczyźni. Obecnie instrument ten jest jednym z głównych instrumentów narodowości koreańskiej i gra na nim coraz więcej kobiet.
Na jiayeqinie można wykonywać zarówno utwory solowe, grać na nim w zespole, jak też używać tego instrumentu w orkiestrze ludowej.
Rewapu (Rawap)
Rewapu jest ulubionym instrumentem strunowym ludów narodowości ujgurskiej, tadżyckiej i uzbeckiej. Instrument ten ma ponad 600 lat historii. W XIV wieku naszej ery, wymiana gospodarcza i kulturalna między Sinciangiem i innymi narodowościami była zakrojona na szeroką skalę. Na bazie starszego instrumentu ludowego Ujgurzy stworzyli wiele nowych instrumentów, a rewapu jest najlepszym reprezentantem grupy.
Rewapu jest wykonany głównie z drewna i ma specjalny kształt. Szyjka rewapu jest szczupła i długa, jej szczyt jest pochyły, a na końcu znajduje się pudło rezonansowe w kształcie półkuli.
Rewapu może występować w różnych formach, w zależności od ilości strun. Zwykle gra się na strunie zewnętrznej, a pozostałe służą jako struny rezonansowe.
Rewapu daje jasny, czysty i specyficzny dźwięk. Można na nim grać zarówno utwory solowe, jak też używać go w orkiestrze lub jako instrumentu akompaniującego.
Mimo, że wszystkie 3 narodowości: ujgurska, tadżycka i uzbecka żyją w regionie autonomicznym Sinciangu, ich rewapu różnią się od siebie zarówno w formie i kształcie, jak i w nazwie. Naród tadżycki nazywa ten instrument „rebupu” i jest wykonany głównie z drzewa morelowego. Rodzajów rewapu ujgurskiego jest bardzo dużo, w tym m.in. kashi rewapu, nowy rewapu, duolang rewapu i rewapu pasterza. Dźwięk rewapu kashi jest delikatny, niski i wygładzony. Uzbecki rewapu ma podobny kształt do rewapu kashi, ale ma inny dźwięk, głośny, czysty i gruby.
Niutuiqin
Niutuiqin jest starożytnym chińskim ludowym instrumentem smyczkowym, popularnym głównie wśród ludności narodowości Dong, w prowincjach Guizhou, Hunan i Region Autonomiczny Narodowości Zhuang Guangxi. Kształt tego instrumentu podobny jest do nogi krowy, stąd nazwa „niutuiqin”, bo w języku chińskim „niutui” znaczy „noga krowy”. Tradycyjny niutuiqin jest wykonany z drzewa cedrowego. Szyjka niutuiqin jest szeroka, pokrętła na niej są wykonane z twardego drzewa, a smyczek z bambusa.
W porównaniu z innymi chińskimi instrumentami smyczkowymi, niutuiqin ma wyjątkowy charakter. Jego struny są wykonane z włókien palmy, co wpływa na bardzo specyficzny, delikatny i ochrypły dźwięk tego instrumentu i może ściśle współpracować z ludzkim głosem. Instrument ten ma charakter narodowy i odznacza się bogatym stylem regionalnym. Sposób gry na niutuiqin jest podobny do gry na skrzypcach, ale skala jego dźwięków jest węższa niż skrzypiec.
Zwykle muzycy sami robili niutuiqin, dlatego materiały z których był robiony i rozmiary instrumentów były bardzo zróżnicowane. Narodowość Dong przez długie lata wprowadzała modyfikacje, aby instrument mógł przekazywać szerszą gamę uczuć. Pudło rezonansowe ulepszonego niutuiqin jest większe, a jego struny są jedwabne albo stalowe.
Niutuiqin zajmuje ważne miejsce w życiu narodowości Dong. Często używa się go jako instrumentu akompaniującego. Prawie każdy chłopiec narodowości Dong posiada swój niutuiqin. W wolnym czasie, ludność narodowość Dong lubi razem grać na niutuiqin i śpiewać, wprowadzając bardzo żywą atmosferę.
