20 listopada 2024

loader

Autor: Krzysztof Lubczyński

Krzysztof Lubczyński

„Dzieje grzechu” jako powieść nowoczesna

Reakcję krytyki literackiej na ukazanie się w 1908 roku „Dziejów grzechu” Stefana Żeromskiego najtrafniej można chyba określić słowem – zakłopotanie. Oto pisarz mający opinię „sumienia narodu”, nazywany „sercem nienasyconym”, autor słów o potrzebie „rozdrapywania ran, aby nie zabliźniły się błoną…

Stare powieści w nowym oświetleniu

Na czym polega niegasnąca wartość arcydzieł literatury o starej metryce? Czy na jakiejś ich wartości rdzennej, stałej, nieprzemijalnej? Na wartości kruszcu, z którego są skonstruowane? Na tym, że materia z której są zbudowane nie podlega przeterminowaniu i erozji? Na tym, że zaspokajają naszą ciekawość epok dawnych? Czy też może na tym, że mają w sobie zaskakujący…

Literatura widmowa

Książek eseistycznych, krytycznych na temat literatury, prozy artystycznej po 1989 roku, na temat najciekawszych jej zjawisk ukazało się już sporo, a pierwsze, a przy tym najbardziej „rezonansowe” wyszły spod ręki Kingi Dunin ( „Czytając Polskę. Literatura polska po roku 1989 wobec dylematów nowoczesności”,…

„Lord Jim” zremasteryzowany

To moje już ente spotkanie z „Lordem Jimem”. Pierwsze miało miejsce w „szczenięcych latach”, w 1968 roku, a było to spotkanie z dwutomowym wydaniem PIW z popularnej serii klasyki z logiem „skowronka”, z niezapomnianymi okładkami przedstawiającymi żaglowce, a zaprojektowanymi przez Aleksandra Stefanowskiego. To sprawiało, że – nieświadomemu niedorostkowi – naiwnie wydawało…

Lżejsze zajęcie

–Lubię w postaciach jednoznacznie negatywnych, w czarnych charakterach, dopatrzeć się jakichś dobrych cech lub przynajmniej usprawiedliwiających okoliczności. Niestety, reżyserzy na ogół nie zgadzają się doszukiwać negatywnych cech w bohaterach pozytywnych – ze Zdzisławem Wardejnem, aktorem, rozmawia Krzysztof Lubczyński. W latach 70. i 80.…

Przygody Pułaskich

Opowieść o rodzie Pułaskich, z którego wywodzi się najsłynniejszy z nich, Kazimierz, ten co zginął pod Savannah w USA w 1777 roku, zamyślił autor, Wojciech Kudyba, dynamicznie, barwnie i tradycjonalnie. Autor najwyraźniej przygotował swoja prozę z myślą o tych czytelnikach, którym nie w smak są artystyczne dekonstrukcje historii i sposobów jej ukazywania…

Niezwykłość zwykłości

„Zgodnie z perypatetycką tradycją, pedagogiką wychodzenia z labiryntu świata zaproponowaną w XVII wieku przez Jana Amosa Komeńskiego, paideią Goethego opisaną w „Wilhelmie Meistrze” oraz rewolucją poznawczą surrealistów, zadaniem mistrza jest wyprowadzić z rzeczy znanej i zwykłej rzecz nieznaną i niezwykłą, odkryć inny wymiar zwykłości,…

Długa i zawiła historia Starego Krakusa

Stary Teatr w Krakowie ma niejednoznaczną i nieprostą historię, bo nie powstał w 1865 roku pod zaborem austriackim jako scena narodowa, którą jest dziś, a jego początki sięgające 1781 roku też od idei sceny narodowej były – zasadniczo – odległe, choć były to czasy Wojciecha Bogusławskiego. Poza…

Pisarskie i życiowe gry Jerzego Pilcha

Jerzy Pilch (1952-2020) Jerzy Pilch był chyba (używam słowo „chyba”, gdybym jakieś zjawisko przeoczył) pierwszym polskim pisarzem epoki nowych mediów, który funkcjonował równolegle, właściwie symetrycznie jako dziennikarz, nie w rudymentarnym znaczeniu tego słowa jako reporter dostarczający informacji z rzeczywistości, „prosto…

Porcja romantyzmu

Maria Żmigrodzka (1922-2000) była jedną z najciekawszych indywidualności naukowych w polskiej humanistyce, bliską współpracowniczką Marii Janion. To między innymi dzięki nim i gronu badaczek (ale także badaczom takim jak Stefan Treugutt), romantyzm, który z upływem lat zdawał się być coraz bardziej archiwalnym,…