Egzemplarz ma wygląd nowiutki, jakby wprost spod prasy drukarskiej, a przecież ta edycja („Chiny. Kultura i tradycje” Jacquesa Pimpaneau) ukazała się 21 (dwadzieścia jeden) lat temu, w roku 2001, w ramach serii „Świat Orientu”. 21 lat w edytorstwie to w naszych czasach przepastna epoka.
Dziś niemal nie zdarza się to, co przed laty było normą – że księgarnie i kioski „Ruchu” (instytucja w zaniku) pełne były egzemplarzy wydań książek sprzed pięciu-dziesięciu lat. Normalną pragmatyką było wtedy to, że czekano z egzemplarzami „do oporu”, do momentu sprzedaży ostatniego.
Wielu starszych pamięta zakurzone egzemplarze książek (zarówno z zakresu klasyki, literatury współczesnej jak i publicystyki) zalegające całymi latami witryny kiosków.
W dzisiejszej pragmatyce sprzedaży książek to się nie zdarza, a jeśli nawet, to z rzadka, na zasadzie wyjątku, który potwierdza regułę. Oszalały, wszechobecny pośpiech sprawia, że jeśli egzemplarze wydane w danym roku nie sprzedadzą się w ciągu roku-dwóch maksimum, są usuwane, jak nieaktualne gazety z kiosku czy „prasowego saloniku, by ustąpić miejsca nowościom, które szybko czeka podobny los. Książki w księgarniach są jak jętki jednodniówki.
Zatem fakt, że Wydawnictwo Akademickie „Dialog” wydobyło jakąś liczbę egzemplarzy prawdopodobnie z magazynu, a księgarnia im. Bolesława Prusa w Warszawie ulokowała „Chiny. Kultura i tradycje” Jacquesa Pimpaneau w witrynie z nowościami, wydaje się być znakiem czasu, który przypomina, jak niebywały wzrost roli Chin w świecie dokonał się w czasie owych dwóch dekad. 21 lat temu od takiej świadomości byliśmy na ogół dalecy i może dlatego zachowało się tyle niesprzedanych wtedy egzemplarzy. A zresztą, co w przepastnej przestrzeni chińskiej historii stanowi 21 lat? Toż to mniej niż ułamek sekundy.
„Ta książka to mała encyklopedia obrzędów i obyczajów w tradycyjnych Chinach, obejmująca pewną liczbę zagadnień z dziedziny organizacji społecznej, życia codziennego, religii i kultury. Wyłączono z niej niemal wszystko, co dotyczy literatury i co będzie przedmiotem odrębnej publikacji” – czytamy we wstępie od wydawnictwa.
Przywołane są w nim m.in. dwie fundamentalne opracowania, syntezy historyczne poświęcone Chinom i ich kulturze na gruncie piśmiennictwa francuskiego: „Histoire de la Chine” Grossueta i „Monde chinois” Gerneta, ale także dwa spośród z fundamentalnych dzieł chińskich z tego zakresu, autorstwa Wang Li i Wu Hana. Pimpaneau przygotował rzecz popularną i relatywnie nie bardzo obszerną (niespełna 300 stron), ale dzięki temu mogącą świetne posłużyć jako instrument służący czytelniczej „inicjacji” w zakresie tematu tytułowego, „Chiny: ich kultura i tradycje”.
Materia kompendium obejmuje takie zagadnienia jak: społeczeństwo, miasta i wioski, dom, meble, odzież, żywność, własność ziemi i inne szczegółowe kwestie natury gospodarczej, jak również seks, medycynę, obrzędy, mitologię, święta, religię ludową, taoizm religijny, buddyzm, język i pismo, znaki chińskie, księgi klasyczne, kulturę narodową, oświatę, sztuki plastyczne, muzykę, gry, kalendarz, rodzinę, osobowe nazwy własne, administrację centralną, tytuły i rangi urzędnicze, administrację lokalną, wojsko, chronologię dynastii, a także rozdział „Chińczycy” poświęcony genealogii narodu chińskiego. Jak wspomniano we wstępie, z tomu wyłączony został temat, jakim jest literatura chińska, zbyt obszerny, ważny i skomplikowany by się w nim pomieścić.
Drugą przestrzenią, która nie została (zapewne także z rozmysłem) objęta treścią edycji, jest historia polityczna Chin, również zbyt rozległa i odrębna od widzenia europejskiego (m.in. w sferze pojmowania czasu) by ja zdawkowo potraktować. Edycja opatrzona jest bardzo interesującymi, czarno-białymi ilustracjami zaczerpniętymi ze starej encyklopedii chińskiej oraz czasopism z końca XIX wieku.
Praca francuskiego autora to nie tylko bogate encyklopedyczne kompendium wiedzy o chińskiej kulturze i tradycji, ale także pożyteczny wstęp prowadzący na czytelniczy szlak chiński.
Jacques Pimpaneau – „Chiny. Kultura i tradycje”, przekł. Irena Kałużyńska, Wydawnictwo Akademickie Dialog, Seria „Świat Orientu”, Warszawa 2001, str. 336, ISBN 83-88238-77-9
