W 2022 r. stwierdzono 72 722 uchylenia od obowiązkowych szczepień – wynika z najnowszych danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH – PIB. Dla porównania, dekadę temu, w 2012 r., było ich 5340.
Szczepienia obowiązkowe mają dwa główne cele: zapewnić maksymalną ochronę przed zachorowaniem na groźne choroby zakaźne i wyeliminować występowanie poszczególnych chorób zakaźnych w społeczeństwie.
Do szczepień obowiązkowych zaliczamy szczepienia przeciwko: gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, błonicy, krztuścowi, tężcowi, ostremu nagminnemu porażeniu dziecięcemu (poliomyelitis), odrze, śwince, różyczce, inwazyjnemu zakażeniu Streptococcus pneumoniae (pneumokokowym), inwazyjnym zakażeniom Haemophilus influenzae typu B, zakażeniom wywołanym przez rotawirusy, ospie wietrznej.
U osób z grup podwyższonego ryzyka zachorowania przeprowadza się szczepienie przeciw: ospie wietrznej, błonicy, tężcowi oraz wściekliźnie (poekspozycyjnie).
Pierwsze szczepienia przeciwko gruźlicy oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B dziecko otrzymuje już w szpitalu, w pierwszej dobie swojego życia.
Kolejne szczepienia (w tym przeciw pneumokokom, błonicy, tężcowi, krztuścowi, WZW typu B, Hemophilus influenzea typ b i ewentualnie szczepienia zalecane), którenależy wykonać w 6 – 8 tygodniu życia dziecka, wykonuje wybrany przez rodziców lekarz w przychodni podstawowej opieki zdrowotnej.Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne. Za szczepienia obowiązkowe u dziecka odpowiadają jego rodzice oraz lekarz rodzinny.
W Polsce każdego roku wykonywanych jest kilka milionów szczepień obowiązkowych. Odsetek osób zaszczepionych nadal jest wysoki, ale w ostatnich latach coraz więcej rodziców nie zgadza się na poddawanie tej procedurze swoich dzieci.
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH – PIB gromadzi informacje o liczbie osób uchylających się od szczepień obowiązkowych. Liczba ta jest odnoszona do osób podlegających szczepieniom w danym roczniku. Obejmuje dzieci i młodzież do 19. roku życia, podlegające szczepieniom zgodnie z programem obowiązkowym.
Dane dotyczące uchylania się od szczepień (2003-2022)
Przypadki uchylania się monitorowane są od 2003 r. Dane uwzględniające rok 2022 opublikowano na stronie https://szczepienia.pzh.gov.pl/.
W 2003 r. zanotowano – 4893 uchylenia; w 2004 r. – 4392, w 2005 r. – 4326, w 2006 r. – 3435, w 2007 r. – 3250, w 2008 r. – 3188, a w 2009 r. – 3077.
W 2010 r. zanotowano 3437 uchylających, w 2011 r. – 4689, w 2012 r. – 5340, w 2013 r. – 7248, w 2014 r. – 12 681, w 2015 r. – 16 689, w 2016 r. – 23 147, w 2017 r. – 30 090, w 2018 r. 40 342, a w 2019 r. – 48 609.
W 2020 r. było 50 575 uchylających się od obowiązkowych szczepień, w 2021 – 61 368, a w 2022 r. – 72 722.
Liczba przypadków uchylania się od obowiązkowych szczepień w przeliczeniu na 1000 osób w wieku 0-19 lat wynosiła: 0,7 w 2012 r.; 0,97 w 2013 r.; 1,71 w 2014 r.; 2,3 w 2015 r.; 3,2 w 2016 r.; 4,1 w 2017 r., 5,5 w 2018 r., 6,6 w 2019 r., 6,9 w 2020 r., 8,3 w 2021 r. i 9,9 w 2022 r.
Liczba uchylających się od szczepień obowiązkowych jest opracowywana na podstawie raportów pracowników ochrony zdrowia przekazywanych do inspekcji sanitarnej. Dotyczy dzieci i młodzieży w wieku do 19 lat, objętych sprawozdaniami w danym roku.
W liczbie uchylających się od szczepień zawarte są również odmowy, które później zostały cofnięte. Wśród uchylających się raportowane są również osoby, które miały odroczone szczepienia np. z powodów zdrowotnych, ale po jakimś czasie zostały zaszczepione lub rodzice przekonali się do szczepień i zgodzili się na szczepienie dziecka. Odmowa kilku szczepień w przypadku jednego dziecka jest liczona jako jedna.
Szczepionka jako preparat biologiczny
Szczepionka to preparat biologiczny, który prowadzi do rozwoju odporności. O jej podaniu decyduje lekarz po przeprowadzeniu kwalifikacji. Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne. Należą do nich m.in. szczepienia przeciw gruźlicy, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (wzw B), błonicy, tężcowi, krztuścowi, odrze, śwince i różyczce.
DT/PAP
