Kiedy studiowałem nauki polityczne na Uniwersytecie Warszawskim niektórzy wykładowcy twierdzili, że kapitalizm jest już formacją schyłkową i niebawem doczekamy czasów kiedy „komunizm zwycięży”.
Takie prognozy w końcu lat siedemdziesiątych XX wieku budziły niedowierzanie wielu studentów. Wtedy przecież zachodnie państwa kapitalistyczne udowodniły, że potrafią przezwyciężyć kolejny światowy kryzys, zwany „kryzysem naftowym”, a potem osiągały wzrost gospodarczy dzięki inwestycjom w rozwój nowych technologii.
Ich ówcześni ideologiczni i polityczni przeciwnicy – Związek Radziecki i państwa skupione w Radzie Wzajemnej Pomocy Gospodarczej – nie potrafili szybko i skutecznie zmodernizować swych gospodarek. Obciążonych dodatkowo wysokimi kosztami wyścigu zbrojeń pomiędzy USA i ZSRR.
Dlatego wówczas powszechnie wydawało się, że nie ma innego, bardziej skutecznego modelu rozwoju gospodarczego i społecznego niż kapitalistyczną gospodarka rynkowa oraz zachodni system demokracji parlamentarnej.
Chiny nie były wówczas uważane za atrakcyjny wzór do naśladowania. W tamtym czasie w Komunistycznej Partii Chin trwały spory o przywództwo po śmierci przewodniczącego Mao w 1976 roku i dyskusje o nowym programie rozwoju.
W Europie postrzegano Chińską Republikę Ludową jako lidera „Trzeciego Świata”. Państwo wielkie, o dużym potencjale rozwoju, ale nadal biedne i zacofanego technologicznie.
Chińczycy od tysięcy lat wzbogacali europejską cywilizację wieloma swymi wynalazkami. Były często zapożyczane i wykorzystywane przez nią. Na przełomie XIX i XX wieku, a zwłaszcza po upadu chińskiego cesarstwa w 1911 roku, chińscy reformatorzy zaczęli tworzyć pierwszą chińską republikę i kapitalistyczną gospodarkę.
Wtedy to oni zapożyczali zachodnie wzory aby szybko unowocześnić Chiny. Upodobnić chiński system polityczny i gospodarkę do dominujących wtedy na świecie zachodnich państw.
Inicjatorami takiej modernizacji byli zwykle chińscy absolwenci zachodnich uczelni. Dzięki nim pojawiły się w Chinach „zachodnie” ideologie, wśród nich marksizm.
Po Rewolucji Październikowej w Rosji marksizmem i wyrosłym z niego ruchem komunistycznym zainteresowali się radykalni chińscy intelektualiści, patriotyczni inteligenci i młodzież.
W efekcie w dniach 23-31 lipca 1921 roku obradował w Szanghaju Krajowy Kongres Założycielski Komunistycznej Partii Chin.
Początki były skromne. Partię powołało dwunastu delegatów reprezentujących marksistowskie organizacje z kilkunastu chińskich uprzemysłowionych miast.
Wsparcie dostali od powstałej w Moskwie Międzynarodówki Komunistycznej. Tam szybko dostrzeżono wielki, chiński potencjał rozwojowy. „Kwestia chińska” była potem tematem wieloletnich dyskusji i sporów w „Kominternie” oraz innych międzynarodówkach partii lewicowych.
Partia rekordzistka
Dzisiaj stuletnia historia i dorobek Komunistycznej Partii Chin to temat fascynujący politologów i wszystkich zainteresowanych tematyką polityczną.
Trudno bowiem znaleźć na świecie partię polityczną, która działa nieprzerwanie przez sto lat. Bez zmian swej nazwy, swych symboli. Częstą bowiem praktyką w systemach demokracji parlamentarnych są taktyczne zmiany nazw partii politycznych i ich symboli.
Czasem liderzy partyjni czynią tak aby uciec od odpowiedzialności za poczynione przez partię błędy. By na bazie starej stworzyć nową partię. I pod nową nazwą, z „czystym politycznym kontem” kontynuować działalność.
Komunistyczna Partia Chin nigdy takich politycznych gier nie stosowała i dlatego należy się jej szacunek.
W Europie podobnie długą, stuletnią tradycją mogą pochwalić się partie lewicowe działające w Niemczech, Wielkiej Brytanii, Francji. Tam gdzie system demokracji parlamentarnej jest od lat ustabilizowany.
W Polsce, poza Polskim Stronnictwem Ludowym, nie ma partii politycznej, która mogłaby pochwalić się tak długim politycznym rodowodem jak partia chińskich komunistów.
W gronie światowych partii o wieloletnim rodowodzie, Komunistyczna Partia Chin może pochwalić się kolejnym, niezwykłym osiągnięciem. Nieprzerwanymi rządami państwem chińskim od 1949 roku.
To światowy polityczny rekord. Nie ma obecnie partii politycznej, która rządziłaby państwem nieprzerwanie przez 72 lata. Trudno też naleźć we współczesnej światowej historii partię, która może wykazać się dłuższym stażem nieprzerwanego zarządzania państwem od KPCh.
Ale nie tylko takimi „rekordami” może się KPCh dzisiaj poszczycić. Działalność każdej rządzącej partii politycznej oceniana jest przede wszystkim przez pryzmat rozwoju społecznego i gospodarczego zarządzanego przez nią państwa. Jej osiągnięć w czasie sprawowania władzy.
Chiński charakter
Komunistyczna Partia Chin zaczynała jako małą, kadrowa partia marksistowskich intelektualistów. Szybko jednak pozyskiwała swych członków i sympatyków. W 1927 roku została podstępnie zaatakowana przez nacjonalistów z Kuomintangu. Sprzyjające im wojska i bojówki wymordowały dziesiątki tysięcy członków i sympatyków KPCh.
Przez następne 22 lata KPCh i stworzona przez nią Robotniczo- Chłopska Armia Czerwona walczyła z armiami chińskich prowincjonalnych „warlordów”, wojskami nacjonalistów z Kuomintangu i japońskich okupantów.
Dzięki swej konsekwencji i determinacji KPCh zakończyła trwającą od ponad trzydziestu lat wojnę domową i zjednoczyła skłócone chińskie prowincje. Powołała Chińska Republika Ludową.
Powstała w 1949 roku ChRL była państwem zrujnowanym wojnami domowymi i japońską okupacją. Z zacofanym wiejskim społeczeństwem, często żyjącym jeszcze wedle feudalnych wzorów.
W ciągu siedemdziesięciu lat rządów KPCh ponad 800 milionów ludzi przestało żyć w stanie chronicznej biedy. W Chinach powstało nowoczesne, zamożne społeczeństwo.
Chiny przestały też być liderem biednego „Trzeciego Świata”. Powróciły do roli światowego lidera. Państwa współdecydującego o rozwoju naszego globu.
Stało się tak, bo chińscy komuniści dostosowali europejski marksizm do chińskich realiów. Do stale zmieniających się Chin i świata. Czerpiąc z marksistowskiego dorobku twórczo wzbogacili go o chińską kulturę polityczna. Spełniając tym wskazania samego Karola Marksa, który zawsze przestrzegał przed traktowaniem jego nauk jak skostniały, ”religijny” dogmat.
Podobnie rozwijała się KPCh. Zaczynała jako „europejska” instytucja polityczna, ale w trakcie swej działalności stale wzbogacała się o chińskie rozwiązania. Wyrosłe z chińskiej tradycji, uwzględniające chińską specyfikę.
Dzisiaj Komunistyczna Partia Chin ma własną, oryginalną strukturę organizacyjną. Posiada sformowany przez przewodniczącego Xi Jinpinga ambitny program wieloletniego rozwoju sięgający 2049 roku. Stulecia Chińskiej Republiki Ludowej.
Dzisiaj doświadczenia i dorobek KPCh analizowane są przez polityków i politologów na całym świecie. A niektóre z chińskich rozwiązań są kopiowane przez inne partie polityczne pragnące wprowadzić swe państwa na ścieżki szybkiego rozwoju.
Kiedy studiowałem nauki polityczne na Uniwersytecie Warszawskim niektórzy wykładowcy twierdzili, że niebawem doczekamy czasów kiedy „komunizm zwycięży”. Dziś okazuje się, że jednak oni mili rację.
Czas pokazał, że „komunizm zwycięża”. Pod warunkiem, że jest to „komunizm” chiński.
