19 maja 2024

loader

Kategoria: Kultura

Gorycz Hłaski

Gdybym miał wskazać słowo, które najtrafniej oddaje klimat prozy Marka Hłasko, wymieniłbym słowo „gorycz”. Przepaja ona jego prozę od polskich początków po późniejszą, z okresu emigracyjnego. Akcja nieobszernej powieści „Wszyscy byli odwróceni” (1964) rozgrywa się w Izraelu, co siłą rzeczy może…

Rozczarowanie demokracją w opisie i interpretacji Janusza Reykowskiego

Profesor Janusz Reykowski, wybitny polski uczony specjalizujący się w psychologii społecznej (w kanonicznym już w latach siedemdziesiątych podręczniku „Psychologii”, dziele zbiorowym pod redakcją Tadeusza Tomaszewskiego, przeznaczonym dla studentów tego kierunku, a przygotowanym przez elitę ówczesnej psychologii uniwersyteckiej, autorem rozdziału poświęconego psychologii…

„Głos piorunujący, oko przeszywające”

175 lat temu zmarł Tadeusz Krępowiecki, wybitny protoplasta radykalnej lewicy polskiej. Do sprowadzenia z francuskiego Auxerre i pochowania prochów, połączonego z rytualną, nad grobem wygłoszoną konstatacją Matousza Morawieckiego na cmentarzu powązkowskim w Warszawie, że Maurycy Mochnacki „kochał Polskę” ograniczyła się cała propagandowa („polityka historyczna”)…

Don Juan w szkole obłudy

Rzadko to się to zdarza, ale czasem tak właśnie bywa: w dwóch ważnych teatrach stolicy na afiszu ten sam dramat dla niepoznaki zwany komedią: Don Juan Moliera. Minęło niewiele ponad pół roku od premiery tej sztuki Moliera w Ateneum, a 29 stycznia, dokładnie w 109. rocznicę otwarcia…

Odyseja myśli i pamięci Tomasza Burka

Tomasz Burek (1938-2017) był jednym z najwybitniejszych eseistów i krytyków literackich nie tylko w ostatnim półwieczu, ale w całym XX wieku. Burek przeczytał, przemyślał i przeanalizował niezliczone powieści i wiersze, przenosząc owoce tej pracy na strony swoich eseistycznych książek, ale także on i jego krytyczne myślenie warte jest książek…

„Damy i huzary” – ulubieńcy teatralnej Rosji

Imponująca, godna podziwu jest konsekwencja Grzegorza Wiśniewskiego w prezentowaniu wielkich postaci polskiej sztuki narodowej w Rosji, zarówno tej carskiej, przedrewolucyjnej, jak i radzieckiej oraz obecnej. Po historycznej panoramie obecności oper Stanisława Moniuszki na scenach Rosji, przyszła kolej na Aleksandra Fredrę, największego polskiego komediopisarza.…

Piękno biblijnych mitów

„Oczekiwania niezwykłej metafory, uniwersalności, wyrazistości, puenty, oryginalnych rozwiązań formalnych ustąpiły miejsca zachwytowi słowem prostym i niezwykle przez to pojemnym – napisała w posłowiu „Kto szuka, będzie odnaleziony” Anna Korecka-Zapadka – Jest harmonia między osobowością Autora, jego życiem, stosunkiem do ludzi,…

Samotność mądrego klerka

Zmarły w ubiegłym roku profesor Andrzej Walicki (1930-2020) był myślicielem nie tylko wybitnym, ale także osobnym. Przez całe naukowe życie towarzyszyła mu gorycz niedocenienia w Polsce, choć jego obfity dorobek ma międzynarodową renomę i znaczenie, więc nie bez powodu był profesorem uniwersytetów amerykańskiego i australijskiego. Jego największe dokonania…

„Żulnalista” biczuje zwariowany świat

Być może należałoby przystąpić ad rem, od razu, bez zbędnych ceregieli, do zawartości i jakości tej książki, ale jednak bez krótkiego zarysowania sylwetki autora, jej obraz byłby niepełny. W tym bowiem przypadku nie da się oddzielić książki od autora, bo przez nią przemawia sam, we własnej osobie, Rafał…

Minione chwile bieżące

Tak się przypadkowo złożyło, że moja lektura „Państwa znikąd”, obszernego zbioru tekstów profesora Bronisława Łagowskiego wypadła mi pomiędzy lekturą optymistycznego tekstu Krzysztofa Janika „Nowe powinno być lepsze” („Dziennik Trybuna”, 8-9 XII 2021), a przykrym (co za eufemizm!), niepokojącym rozłamem w klubie Nowej Lewicy.…