18 listopada 2024

loader

Autor: Krzysztof Lubczyński

Krzysztof Lubczyński

Stanisław Lem – filozoficzny omnibus

Setna rocznica urodzin Stanisława Lema zaowocowała szeregiem poświęconych mu publikacji. Ukazała się n.p. biografia Lema autorstwa Agaty Gajewskiej, „Wypędzony z Wysokiego Zamku. Stanisław Lem”, a na łamach jednego z portali literacko-filozoficznych krytyk Andrzej Horubała opublikował tekst pod tytułem „Dlaczego Lem nie został…

O ojcu lampy naftowej i o polskim „Texasie”

Należę do pokolenia, dla którego lampa naftowa nie jest tylko emblematem „dawności” i anachronizmu, jak „pochodnia” czy „karoca”, bo żyłem w czasach, gdy bywała jeszcze w niektórych miejscach przedmiotem codziennego użytku, przede wszystkim na wsiach, na prowincji, ale zdarzało się to też w miastach, tam gdzie nie dotarły jeszcze linie energetyczne…

Andrzej Walicki – PRL, „komunizm”, „antykomunizm”, „neoliberalizm”

Drugi tom esejów politycznych profesora Andrzeja Walickiego poświęcony jest dwóm głównym zagadnieniom. Pierwsze streszcza się w dobitnym i nie pozostawiającym miejsca wątpliwościom zdaniu: „Antykomunizm zamiast wolności”, drugie dotyka starego zagadnienia „obrachunków inteligenckich”, które wszakże Walicki nazywa, chyba nieco…

Kapsułki pamięci

Andrzej Mandalian Szczerze mówiąc, gdy w 2008 roku wydawnictwo „Sic!” ofiarowało mi egzemplarz nowo wydanego tomiku jego poezji („Poemat odjazdu”) nie wiedziałem nawet czy Andrzej Mandalian jeszcze żyje, bo był od lat nieobecny w publicznym życiu literackim. Zainteresowała mnie jego legenda ideologiczno-poetycka, znana mi dotąd…

„Kissinger” – studium władzy

Już w momencie lektury pierwszych zdań biografii Henry Kissingera uderza chłodny, rzeczowy styl jej autora, Waltera Isaacsona. Po przedmowie autor od razu przechodzi do rzeczy. Nie ma tu polskiej rozlewności, przewlekle powolnego zabierania się za temat, charakterystycznego dla sporej części polskiego piśmiennictwa, nie tylko biograficznego.…

Arcyzegarmistrz genewski spod Lublina rodem

Antoni Patek należy do owego bardzo licznego szeregu postaci polskiego pochodzenia, którym dane było dokonać wielkich osiągnięć na emigracji, zwanej też kiedyś emocjonalnie „obczyzną”. Na tej długiej liście znaleźć można m.in. Fryderyka Chopina, Josepha Conrada, Marię Skłodowską-Curie, Tamarę Łempicką, Michała Waszyńskiego,…

Ojciec psychologii w literaturze

„Wyznania” Jana Jakuba Rousseau jemu współcześni czytelnicy, a było ich – podkreślmy – niewielu, przyjęli jako przekroczenie granic, jako dzieło fragmentami skandalizujące obyczajowo i obrazoburcze społecznie. Ale to było przeszło dwieście pięćdziesiąt lat temu i kryteria według których ocenia się poziom…

Przemija postać świata

Swoje „Charaktery” Jean de la Bruyére określał skromnie jako kontynuację starożytnych „Charakterów” Greka Teofrasta, ale niewątpliwie „Charaktery” z XVII wieku niewątpliwie przewyższyły te z IV wieku p.n.e. Dzieło Francuza składa się z szesnastu rozdziałów zawierających myśli, refleksje, maksymy, a także większe szkice dotyczące…

O lewicowym myśleniu Andrzeja Mencwela

Pamiątkowe księgi jubileuszowe poświęcone wybitnym uczonym przez ich uczniów i współpracowników nie zawsze są interesującymi lekturami, zwłaszcza gdy tworzą zbiór tekstów kurtuazyjnych i hagiograficznych w stosunku do jubilata lub słabo związanych z obszarem jego intelektualnych, naukowych zainteresowań. Redaktorzy „Splotów kultury”, blisko 700-stronicowej księgi pamiątkowej…

Spadek po „Faraonie”

To najprawdopodobniej „Faraon” Bolesława Prusa i powieściowa historia fikcyjnego Ramzesa XIII były zalążkiem polskiej egiptologii. Wspaniała powieść jest od ponad stu lat trochę dziwnym, egzotycznym kwiatem na tle literatury chłodnego raczej kraju środkowoeuropejskiego. Powstanie polskiej egiptologii było więc poniekąd cudem,…