W czerwcu 2025 roku Polska obejmie prezydencję w BASTUN – bałtyckiej sieci zrzeszającej związki zawodowe i partnerów społecznych z krajów nadmorskich. W dobie geopolitycznej niepewności, wojny w Ukrainie, kryzysów energetycznych i przyspieszonej transformacji gospodarczej, głos świata pracy w regionie Morza Bałtyckiego staje się ważniejszy niż kiedykolwiek. Jak podkreśla Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych (OPZZ) Polska nie zamierza milczeć.
Program polskiej prezydencji – przygotowany wspólnie przez trzy największe centrale związkowe: OPZZ, Forum Związków Zawodowych oraz NSZZ „Solidarność” – to nie tylko plan działań, lecz także wyraz odpowiedzialności za region. OPZZ informuje, że hasłem przewodnim polskiej prezydencji jest „bezpieczeństwo” – rozumiane szeroko: nie tylko jako kwestia militarna, ale również społeczna, demokratyczna i gospodarcza. To właśnie w tych obszarach związki zawodowe chcą dziś wzmacniać swój mandat i znaczenie.
Program został zaprezentowany przez Magdalenę Chojnowską z Wydziału Międzynarodowego OPZZ podczas oficjalnego spotkania liderów BASTUN. W swoim wystąpieniu podkreśliła konieczność wspólnego działania i międzynarodowej solidarności związkowców wobec wyzwań, które nie znają granic – ani państwowych, ani sektorowych.
Jak zaznacza OPZZ, jednym z filarów polskiej prezydencji będzie redefinicja roli związków zawodowych jako instytucji budujących społeczną odporność. W warunkach wojny, pogłębiających się nierówności i wzmożonej dezinformacji, bezpieczeństwo wymaga dziś czegoś więcej niż twardych zasobów – niezbędna jest spójność społeczna, zaufanie obywateli do instytucji oraz realne uczestnictwo świata pracy w kształtowaniu polityk publicznych. Związki zawodowe mają być nie tylko reprezentacją zatrudnionych, ale również strażnikiem demokracji i podmiotem integrującym społeczeństwo.
W tym duchu zapowiedziano przygotowanie wspólnego stanowiska BASTUN na temat roli związków zawodowych w systemach bezpieczeństwa – zarówno krajowych, jak i europejskich. Polska planuje zaprosić partnerów z regionu do wymiany dobrych praktyk, m.in. podczas wizyty studyjnej organizowanej przez FZZ. OPZZ podkreśla, że w agendzie tej wizyty znajdą się kluczowe wyzwania stojące przed liderami związkowymi w najbliższych latach.
Drugim filarem polskiej prezydencji jest polityka przemysłowa – ze szczególnym uwzględnieniem zasady sprawiedliwej transformacji. Automatyzacja, cyfryzacja czy transformacja energetyczna to nie tylko szanse rozwojowe, ale też realne ryzyko społecznych kosztów. Jak zaznacza OPZZ, polskie centrale nie chcą, by to pracownicy – jak to już bywało – płacili najwyższą cenę za zmiany strukturalne. Dlatego będą zabiegać o to, by polityki przemysłowe w regionie były nie tylko nowoczesne i konkurencyjne, ale przede wszystkim sprawiedliwe społecznie.
W tym kontekście planowane jest przyjęcie wspólnego stanowiska w sprawie przyszłości przemysłu i zatrudnienia. Odbędą się także sesje wymiany doświadczeń oraz analiza wpływu dumpingu społecznego na warunki pracy i konkurencję w regionie. Jak podkreślają autorzy programu, przemysł musi być zrównoważony, a pracownik postrzegany nie jako koszt, lecz jako równoprawny partner.
Polska prezydencja w BASTUN to nie tylko symboliczna rola, ale realna szansa na wzmocnienie pozycji związków zawodowych w kształtowaniu przyszłości społecznej i gospodarczej regionu. W obliczu wyzwań, które nie zatrzymują się na granicach, solidarność, współpraca i instytucjonalne wsparcie dla świata pracy stają się warunkiem koniecznym dla bezpiecznej i sprawiedliwej przyszłości.
