29 marca 2024

loader

Xu Zhimo – jednym z najsłynniejszych poetów we współczesnej literaturze chińskiej

fot. CFP

Materiał partnerski

Xu Zhimo jest jednym z najsłynniejszych współczesnych poetów chińskich. Nie ocalało wiele informacji dotyczących jego osoby, być może, dlatego że chińscy krytycy bardziej zwracali uwagę na jego wiersze, co zresztą czynią po dziś dzień, nie zaś na biografię.

Xu Zhimo urodził się 15 stycznia 1897 roku w jednym z południowych miasteczek Xiashi w prowincji Zhejiang, w południowo-wschodniej części Chin. Dzieciństwo i młodość Xu Zhimo spędził w prowincji Zhejiang. Wrażenie przepięknego, spokojnego krajobrazu tego miejsca utkwiło w pamięci poety na zawsze, a także ukształtowało jego charakter.

W 1900 roku, kiedy Xu Zhimo miał 4 lata, zaczął uczyć się w Sishu pod opieką Sun Yinxuan. Nazwą Sishu określano w Chinach prywatną szkołę podstawową starego rodzaju, w której koncentrowano się na nauce pisania i czytania, zapamiętywaniu klasycznych dziejów literackich i historii starożytnych Chin. Do kanonu chińskiej literatury, poznawanej w Sishu, należą takie dzieła, jak Księga Pieśni, dzieje Konfucjusza czy poezja z dynastii Tang oraz Song. Dzieci z bogatych rodzin rozpoczynały edukację na bardzo wczesnym etapie. Mimo że dzieci nie rozumiały początkowo sensu studiowanych dzieł, to jednak codzienna lektura starożytnych tekstów miała niewątpliwie ogromny wpływ na kształtowanie ich charakterów, psychiki i przyszłych gustów.

W 1907 roku Xu Zhimo rozpoczął naukę w bardziej współczesnej szkole podstawowej w miasteczku Xiashi, w Szkole Kaizhi. Później, w 1910 roku uczył się w Szkole nr. 1 w Hangzhou. Wśród jego kolegów szkolnych był Yu Dafu, który później również stał się słynnym pisarzem. Już w szkole młody Xu Zhimo wykazywał zainteresowanie literaturą. W 1913 roku w pierwszym numerze gazety szkolnej „Głos Przyjaźni” Xu Zhimo opublikował swój pierwszy artykuł „O stosunkach między powieścią a społeczeństwem”.

W lecie 1915 roku Xu Zhimo skończył naukę w szkole, po czym na jesieni, w wieku dziewiętnastu lat ożenił się z Zhang Youyi w rodzinnym miasteczku Xiashi. Rok po ślubie Xu Zhimo opuścił rodzinne miasteczko i pojechał do Szanghaju. Tam rozpoczął studia na jednym z katolickich uniwersytetów. Później Xu Zhimo studiował na Uniwersytecie Beiyang w Tianjinie i na Uniwersytecie Pekińskim – jednym z najsłynniejszych i najstarszych uniwersytetów w Chinach. Xu Zhimo nie wybrał jako kierunku studiów ulubionej już wówczas dla niego literatury, lecz prawo. Stało się tak prawdopodobnie za namową rodziców. W sierpniu1918 roku poeta wyjechał do Stanów Zjednoczonych na studia, a następnie do Wielkiej Brytanii. A właśnie wtedy pod wpływem poezji romantycznej, stylu poezji europejskiej i amerykańskiej, a prawdopodobnie również pod wpływem pięknego krajobrazu Cambridge, Xu Zhimo zaczął tworzyć wiersze.

Poezja Xu Zhimo zaliczana jest do Xinshi, czyli Nowej Poezji, która różni się od starożytnej, klasycznej poezji chińskiej. Pierwszy zbiór poetycki w Chinach (Księga Pieśni) powstał 2400 lat temu, podczas okresu Wiosen i Jesieni. Za panowania dynastii Tang w X wieku naszej ery, w wyniku rozwoju literatury, rozwinął się wielki kunszt poetycki i ustalono kompletne reguły tworzenia wierszy.

Język starożytnej poezji Chin bardzo różni się od języka używanego w codziennej komunikacji i jest trudny do zrozumienia, zwłaszcza dla ludzi niewykształconych. Jednak na początku XX wieku, a zwłaszcza po rewolucji Xinhai, która zakończyła panowanie ostatniej dynastii w Chinach – dynastii Qing, w twórczości literackiej pojawiła się tendencja do używania języka codziennego, zrozumiałego dla całego społeczeństwa, jako tworzywa literatury. W 1915 roku rozpoczął się Ruch Nowej Kultury w Chinach. Jednym z głównych celów tego ruchu była inicjatywa pisania w Baihua, czyli właśnie w języku potocznym. Xu Zhimo był aktywnym uczestnikiem i jednym z inicjatorów tego ruchu.

W 1922 roku, po powrocie do Chin z Wielkiej Brytanii, Xu Zhimo nie zajmował się pracą z dziedziny prawa i gospodarki, jakby na to wskazywało jego wykształcenie, ale zaczął publikować wiersze i prozę. W 1923 roku znalazł pracę w bibliotece Songpo i razem z innymi twórcami zainicjował „Stowarzyszenie Poetyckie Nowe Księżyce”. W tym samym roku Xu Zhimo wstąpił do „Stowarzyszenia Badań Literatury”, które było jednym z najważniejszych organizacji kulturowych w Chinach tego okresu. 

W 1924 roku został profesorem na Uniwersytecie Pekińskim. Równocześnie z Hu Shi – znanym chińskim uczonym, rektorem Uniwersytetu Pekińskiego i z Chen Xiying – innym słynnym w Chinach uczonym i pisarzem stworzyli tygodnik literacki „Współczesny krytyk”. Tego samego roku, na zaproszenie „Stowarzyszenia Badań Literatury”, indyjski poeta Rabindranath Tagore odwiedził Chiny. Xu Zhimo towarzyszył poecie jako tłumacz w podróży po Chinach, a także po Japonii.

W rok później Xu Zhimo rozpoczął swoją drugą podróż po Europie. Był w Rosji, Niemczech, we Włoszech, Francji itd. Podróże w Europie zostały jednak przerwane z powodu choroby jego ukochanej Lu Xiaoman. Po otrzymaniu pierwszych wiadomości na ten temat Xu Zhimo wrócił do kraju. W tym samym roku jego pierwszy zbiór poezji „Wiersze Zhimo” został opublikowany z własnych funduszy poety. W 1926 roku nakładem wydawnictwa Beixin ukazał się zbiór prozy „Liście spadające”. W październiku tego samego roku Xu Zhimo ożenił się z Lu Xiaoman.

W następnych latach Xu Zhimo aktywnie uczestniczył we działalności kulturalnej. W 1926 roku wraz ze znanymi poetami i uczonymi tego okresu – Wen Yiduo i Zhu Xiang prowadził ruch regulowania rytmu i rymu nowej poezji, co wpłynęło na ewolucję nowej poezji Chin. W tym samym roku Xu Zhimo przeniósł się do Szanghaju i został tam profesorem na kilku uniwersytetach. Późniejsze lata spędził głównie w Szanghaju jako poeta, tłumacz, uczestnik wędrówek i aktywny działacz kulturowy.

Jego twórczość opublikowana w tym okresie zawarta została w zbiorach poezji „Noc we Florencji”, „Zbiór Tygrysa”, „Wędrówka Chmur” i „Wiersze Zhimo” pod redakcją „Księgarni Nowych Księżyców”, a także w zbiorach prozy, jak „Wspomnienia Paryża”, „Jesień”. Wydano również tłumaczenia, a także dramat.

19 listopada 1931 roku, w wieku trzydziestu czterech lat, poeta zginął w katastrofie samolotu lecącego z Nankinu do Pekinu.

Redakcja

Poprzedni

Warszawska Akademia Medyczna: Starzejące się społeczeństwa to wyzwanie

Następny

Jak ratować dzieci?