21 listopada 2024

loader

Kategoria: Kultura

Wolnomyśliciel ze skazą

Andrzej Niemojewski (1864-1921) był prawdopodobnie pierwowzorem postaci Rafała, wydawcy i redaktora antyklerykalnego i wolnomyślicielskiego pisma „Diabeł” z powieści „Pismak” Władysława Terleckiego, uwięzionego za tę działalność i przebywającego w celi z włamywaczem Szpicbródką i z Sykstusem, jasnogórskim zakonnikiem skazanym za zabójstwo na tle miłosnym. Powieść zekranizował w 1985 roku Wojciech…

Do hymnu – powstań!

Encyklopedyści – słowo to usłyszałem po raz pierwszy w liceum, jako określenie licznej grupy uczonych i myślicieli epoki oświecenia, autorów „Wielkiej Encyklopedii Francuskiej”, wśród których byli: Voltaire, Diderot, Rousseau czy Monteskiusz, by wymienić tylko tych kilku, tych najbardziej znanych. Mało kto wie, że wśród…

Trzy łyki klasyki

W stołecznych teatrach zwrot w stronę klasyki. Pod rząd pojawiły się na afiszach: „Młodzik” w Teatrze Ochoty, „Wiśniowy sad” w Teatrze Polskim i „Wieczór Trzech Króli” Szekspira. Teatry podejmując dialog z klasycznymi autorami nie szukają tym razem prostych aluzji ani nie wyręczają się klasyką, aby…

Generał i Profesor. O przyjaźni trudnej i ciekawej.

Niebawem upłynie 40 rocznica ogłoszenia stanu wojennego, 13 grudnia 1981 roku. Znów pojawią się w telewizjach rozmaitego autoramentu fragmenty dokumentalnych, czarno-białych kronik filmowych – czołgi i transportery opancerzone na zaśnieżonych ulicach polskich miast, żołnierze przy koksownikach, szturm na kopalnię „Wujek”, no i oczywiście „obrazek”…

Poezja osobności

Józef Pless jest poetą żyjącym w osobności. Nie „na” osobności, lecz właśnie „w” osobności. To określenie w stosunku do poety może wydawać się banalne, ba, może zwyczajnie jest banalne, bo każdy poeta jest na swój sposób osobny. Poeci często – unikajmy krańcowych uogólnień…

„Śpiewak jazzbandu”

Miał „amerykański” głos (ciepły, głęboki, dynamiczny, liryczny i zawadiacki) rytm muzyczny wyrastający wprost z natury ciała, w jego kocich ruchach na estradzie było coś fenomenalnego. Był jazzmanem, swingerem, gwiazdorem muzyki pop, doskonałym, rasowym showmenem, mistrzem cudownej, lekkiej błazenady. Żaden…

Ryszard Filipski (1934-2021)

W latach siedemdziesiątych, w numerze tygodnika „Szpilki” poświęconym firmie cukierniczej „Blikle” znalazły się parodie życzeń składanych szefowi Firmy przez znane osoby. Apokryficzne życzenia aktora Ryszarda Filipskiego brzmiały tak: „Twoje pączki są jak granatów pęk. Rysiek”. Było to parodystyczne zdyskontowanie męsko-wojennego…

Andrzej Zaorski (1942-2021)

Andrzej Zaorski był wybornym aktorem i wprost czarującym, przemiłym człowiekiem. Gdy kilka lat temu umówiłem się z nim na wywiad, zaprosił mnie do swojego domu w Milanówku i przyjechał po mnie na stację kolejową. Był już wtedy po udarze, który na pewien czas odebrał mu mowę, ale dzięki wysiłkowi…

Z muzeów i teatrów Moskwy

Jesienią życie literackie i artystyczne Moskwy (zresztą i całej Rosji) zdominowały wielkie obchody 200-lecia urodzin Fiodora Dostojewskiego. Wydarzeń z tym związanych i wcześniej, i teraz było tak wiele, że dla ich wymienienia nie starczyłoby całego numeru „Trybuny”. O nowe wydania dzieł pisarza wprawdzie troszczyć…

Festiwal jak pompownia

To był prawdziwy maraton – 10 dni na festiwalu w Kilonii dawało nie tylko przegląd rozmaitych poszukiwań w europejskim teatrze jednego aktora, ale obraz wspomnień, jakie pozostawiły po sobie poprzednie edycje kilońskiego spotkania. Był to też pokaz fascynacji i olśnień, jakie stały się udziałem dyrektorki festiwalu,…