9 listopada 2024

loader

Autor: Krzysztof Lubczyński

Krzysztof Lubczyński

Wieszanie, czyli duch i materia historii

Biskup Józef Kossakowski, hierarcha powieszony podczas słynnych majowych pierwszych wieszań w Warszawie za Insurekcji Kościuszkowskiej, był nie tylko księciem Kościoła, ale też właścicielem składu przedmiotów żelaznych oraz brudnej, a nawet podobno „zapaskudzonej” bielizny. Mógł się o tym przekonać lud (hołota, pospólstwo, tłuszcza, motłoch),…

Za pan brat z antykiem

Już kilka lat nie byłem w Krakowie, ale podejrzewam, że po lekturze wydanych przez „Iskry” „Spotkań z Petroniuszem”, gdy się tam ponownie znajdę, będę się rozglądał, czy zza krakowskiego węgła nie wyłania się Petroniusz w todze. Dla mnie zmarły w tym roku profesor Aleksander Krawczuk był Czarodziejem,…

Miliardy i ludzie

Twórczość pisarska Andrzeja Struga (1871-1937) pozostaje od dziesięcioleci w cieniu, w dużym stopniu nawet w lamusie. Po edycji jego dzieł wybranych przez „Czytelnika” pod koniec lat pięćdziesiątych XX wieku, ukazywały się jedynie pojedyncze edycje nielicznych jego tytułów, „Żółtego krzyża”, „Dziejów jednego pocisku”,…

Lelewel rozpakowany

Po „Lelewelu prasowym” Danuty Zawadzkiej, który ukazał się kilka lat temu, dostaliśmy „Lelewela interdyscyplinarnego”, również staraniem Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk.  To wspaniałe, że w nowatorskiej formule naukowej przywracane są do społecznej świadomości postacie, które kojarzone są na ogół z zakurzonymi portretami z sal szkolnych…

Anatomia powieści o ludziach i miliardach

To świetnie, że Państwowy Instytut Wydawniczy edytuje, obok klasyki, także polską prozę współczesną, bo obok tradycji literackiej i prozy wypróbowanej potrzebna jest też retorta nowości. Podczas lektury „Zaszłości” nie sposób uwolnić się od skojarzeń z prozą Mirona Białoszewskiego.  I nieprzypadkowo, bo Adam Poprawa jako…

Galeria dramatyczna JJ

Jarosław Jakubowski jako dramaturg zaistniał „Generałem” sztuka o Wojciechu Jaruzelskim, wystawiona na żywej scenie w 2011 roku, z Markiem Kalitą w roli tytułowej. Państwowy Instytut Wydawniczy wydał właśnie wybór ośmiu dramatów Jakubowskiego, nawiasem mówiąc, między innymi bez „H”, który Rafał Węgrzyniak uznał za najwybitniejszy…

„Szatańskie wersety” jak opowieści Szeherezady

„Szatańskie wersety” Salmana Rushdie obrosły legendą z powodu fatwy, jaką islamiści nałożyli na pisarza, któremu zarzucili obrazę Mahometa. Tych kilka akapitów mu poświęconych, bynajmniej nie nienawistnych, lecz pokazujących jego ludzką naturę, bo tylko tyle wątek ten zajmuje w powieści, stało się kamieniem obrazy i zadecydowało…

Drwina doskonała Zanussiego

Filmu Krzysztofa Zanussiego nie wypada opowiadać, jak jakiegoś byle serialiku czy kinowej konfekcji. Ograniczmy się więc do minimum. W „Liczbie doskonałej” jest triada postaci: stary, zamożny cynik o farbowanych włosach, Joachim (Andrzej Seweryn), młody, bardzo utalentowany matematyk Dawid (Jan Marczewski) i zakochana…

Redaktor, policjant, „sfinks”

Przystępując do lektury wydanej przez krakowski „Znak” biografii Krzysztofa Kozłowskiego autorstwa Andrzeja Brzezieckiego obawiałem się nieco, że będą to godziny spędzone w konwencji: „Znacie? To posłuchajcie”. Książek i tekstów prasowych poświęconych krakowskim kręgom „Tygodnika Powszechnego” i „Znaku” w latach PRL nagromadziły się na przestrzeni 33 lat…

„Frankenstein” – nie bajeczka, lecz zawiły mit

Ile sensów można wydobyć z opowieści o postaci, która może się wydawać jedynie tworem dziewiętnastowiecznej (powieść) i  dwudziestowiecznej (filmy) popkultury! Dla Jeana-Jacquesa Lecercle powieść filozoficzna „Frankenstein” Mary Shelley, to źródło pojemnego i skomplikowanego mitu, który francuski literaturoznawca postanowił przeanalizować.  Owoc jego…