Utrzymanie wzrostu gospodarczego w naszym kraju będzie wymagać zwiększenia wydajności pracy oraz inwestycji publicznych i prywatnych, czego nie da się osiągnąć bez nowych funduszy unijnych.
Eksperci Międzynarodowego Funduszu Walutowego zalecają, aby polska polityka gospodarcza w większym niż dotychczas stopniu ułatwiała przemiany modernizacyjne, likwidowała luki w umiejętnościach fachowców i kadry kierowniczej naszego przemysłu oraz przygotowywała gospodarkę do czasu po pandemii, kiedy konieczne będzie odchodzenie od węgla oraz nadrabianie zapóźnień w cyfryzacji.
Przedstawiciele MFW wskazują na „znaczną niepewność co do ożywienia gospodarczego” w Polsce. Prognozują, iż nastąpi spadek średniej inflacji z 3,4 proc. w 2020 r. do 2,4 proc. w roku przyszłym. W tym kontekście zauważają, iż Narodowy Bank Polski odpowiednio złagodził politykę pieniężną, a jego program skupu aktywów był skutecznym narzędziem polityki gospodarczej.
Przy niekorzystnym scenariuszu dla Polski, przewidującym dodatkowe zakłócenia aktywności gospodarczej i zmienną sytuację na rynku, NBP mógłby zwiększyć skalę zakupów aktywów, która, jak zauważa MFW, od lata znacznie się zmniejszyła.
Eksperci funduszu zwracają uwagę, że trwający w Polsce kryzys stanowi wyzwanie dla naszego systemu finansowego. Konieczność zwiększania rezerw i niskie marże odsetkowe zmniejszają zyski systemu bankowego. Utrzymywanie w naszym kraju niskich stóp procentowych może być szczególnie trudne dla małych banków spółdzielczych – ponieważ w większym stopniu niż duże banki komercyjne opierają się one na dochodach z odsetek.
Generalnie, ryzyko kredytowe w Polsce jeszcze wzrośnie, gdy skończą się programy antykryzysowego wsparcia dla rozmaitych sektorów gospodarki. Dlatego szczególnie ważne jest dokładne monitorowanie zmian w zakresie kredytów zagrożonych w 2021 r.
Banki w Polsce funkcjonują w warunkach zwiększonej niepewności, spowodowanej licznymi sprawami sądowymi dotyczącymi kredytów hipotecznych w walutach obcych (czyli głównie we frankach). Dlatego banki zwiększyły swoje rezerwy na ryzyko prawne już od końca ubiegłego roku.
Wielkość potencjalnych strat dla banków jeszcze nie jest znana. Będzie ona zależeć od orzeczeń sądowych oraz wielkości zaciągniętych kredytów i może stanowić poważne wyzwanie dla niektórych banków. Dlatego eksperci MFW zalecają, by organy nadzoru i banki tak prowadziły swe strategie działania, żeby wyprzedzać możliwe konsekwencje orzeczeń sądowych.
Jest to tym ważniejsze, że utrzymanie poziomu kredytowania sektora prywatnego będzie mieć kluczowe znaczenie dla ożywienia gospodarczego w Polsce po pandemii. Banki, którym brakuje płynności, ratują się obligacjami skarbu państwa. Zwolnienie skarbowych papierów wartościowych z bankowego podatku od aktywów zachęca bankierów do ich zakupów.
„Kryzys prawdopodobnie pozostawi blizny, co będzie miało długofalowy wpływ na poziom produkcji” – zauważają eksperci MFW, choć pojęcie „blizn” nie stanowi jakiejkolwiek kategorii ekonomicznej. W każdym razie, ich zdaniem, przed Polską stoją poważne wyzwania.
Przede wszystkim, utrzymanie naszego wzrostu gospodarczego będzie wymagać zwiększenia wydajności pracy, aby zrównoważyć nadchodzące niekorzystne zmiany demograficzne. Konieczne są też duże inwestycje publiczne i prywatne, czego nie da się osiągnąć bez nowych funduszy unijnych. Należy też rozszerzyć aktywne programy rynku pracy, by ułatwić przepływy siły roboczej w gospodarce.
