Przeżyliśmy kampanię wyborczą i znacznie spokojniej, chociaż w ukrywanym emocjonalnym napięciu, same wybory. Pamięć mam słabą, ale długą. I – szczerze mówiąc – nie pamiętam rezultatu wyborów parlamentarnych, który formalnie może być uznawany za sukces rządzącego ugrupowania, ale jednocześnie grozić mu poważnymi kłopotami.
Po tych wyborach tylko trzy ugrupowania mogą powiedzieć, że naprawdę osiągnęły zakładane cele. Lewica – bo umiała zawiesić niepotrzebne spory i po czteroletniej przerwie wróciła do Parlamentu, z reprezentacją znacznie większą, niż wróżyli malkontenci.
Naprawdę wygrani
Konfederacja, której poglądów i programów lokujących się zbyt blisko narodowo – socjalistycznych idei, nie pochwala większość społeczeństwa, ale popiera jednak na tyle znacząca liczba obywateli, że też weszli do Sejmu z godziwą reprezentacją. I połączone siły Polskiego Stronnictwa Ludowego i grupy Kukiz15, które długo miały bardzo niekorzystne wyniki badań sondażowych, ale przez połączenie sił i umiejętną końcówkę kampanii odwróciły tą tendencję. Liczyłem wprawdzie, że PSL nie da się tak dalece odepchnąć od wsi i uzyska jeszcze lepszy wynik, ale najważniejsze, że utrzymali się w Parlamencie.
Optymiści
Dwa największe ugrupowania, jakie od wielu lat kształtują polityczne oblicze kraju, – czyli Prawo i Sprawiedliwość i Platforma Obywatelska z Nowoczesną, robią wrażenie zadowolonych, „ale się nie cieszą”. Zwolennicy Platformy liczyli na znacznie większy wynik. Część uważa, że popełniono liczne błędy w kampanii wyborczej i że była ona mało aktywna. Pociesza ich niewielka, ale politycznie znacząca przewaga ugrupowań opozycyjnych uzyskana w Senacie. Liczą na to, że przewaga ta pozwoli na lepsze przygotowywanie aktów prawnych decydujących o życiu obywateli i gospodarce. Zakładają też, że zahamuje pęd rządu i jego zaplecza politycznego do dalszego omijania konstytucji, prób przejmowania nadzoru nad innymi organami władzy i kontroli działań administracji.
Formalny zwycięzca, – czyli Prawo i Sprawiedliwość – obudziło się po wyborach z uśmiechem i okrzykami radości, ale jednocześnie z przysłowiową „ręką w nocniku”. W tym starodawnym naczyniu znalazły się bowiem co najmniej trzy utrudnienia błogiego życia domorosłego autokraty.
Zawartość nocnika
Pierwsze – że partia i jej koalicjanci nie mają wspomnianej większości w Senacie i tym samym nie będą mogli go traktować wyłącznie, jako maszynki do głosowania.
Drugie – że nagle urosły w siłę koalicyjne ugrupowania prowadzone przez dwóch sprawdzonych i wiernych członków rządu, – czyli Panów Ziobrę i Gowina. Mają teraz po 17 – 18 posłów, czyli każdy z nich może decydować o utrzymywaniu większości przez rządzące ugrupowanie. I mogą mieć większe ambicje i oczekiwania.
I trzecie – że, jak wspomniałem, weszły do Sejmu dwa bardziej radykalne i ostre w działaniach ugrupowania – Lewica i Konfederacja. Są skrajnie odmienne w poglądach, ale dla rządzących mogą być równie kłopotliwe. Lewica dysponuje zaprawionym w bojach zapleczem specjalistycznym, zwłaszcza w sferze gospodarczej. Wśród jej posłanek i posłów jest kilka osób o wyjątkowych zdolnościach krasomówczych i perswazyjnych. W zespole poselskim Konfederacji jest jej niezastąpiony szef, czyli pan Korwin Mike, którego smacznych wypowiedzi oczekuje krąg moich znajomych, – ale są tez nowi w polityce, wybitnie inteligentni i aktywni młodzi ludzie – chyba trudni do pokonania w słownych pojedynkach z działaczami PiS, robiącymi niemal zawsze wrażenie centralnie sterowanych.
I co dalej?
Czytelnik, który dotrwał do tego miejsca tekstu może powiedzieć: autor nieco uporządkował fakty, jednak to wszystko już wiemy. I wszyscy o tym piszą. Ale co dalej?
Kiedyś już deklarowałem, że wprawdzie nie jestem wróżbitą, ale mam skłonności do fantazjowania. Ulegając tym skłonnościom sądzę, że przez pewien czas będziemy świadkami kurczowych prób utrzymania przez PIS przewagi w Senacie. Powiedzieli już otwarcie, że „przecież zawsze mogą być jakieś transfery”. Starsi pamiętają też nagrania rozmów w pokoju hotelowym uroczej posłanki Renaty Beger, z którą zamiast rozmawiać o „kurwikach w oczach”, usiłowano Ją przekonać, aby zmieniła poglądy polityczne i przynależność partyjną.
Pewność siebie charakterystyczna dla działaczy PIS powoduje, że myślą i mówią o transferach tylko w jedną stronę – czyli do nich. Ale to jest droga dwukierunkowa. Nic nie będzie tak proste jak dawniej, bo dzisiaj mogą się znaleźć także członkowie ich „zjednoczonych” ugrupowań, którzy tracą wiarę w słuszność sposobów realizacji programów i mogą wiedzieć swoją przyszłość w obecnej opozycji. Ale w krótkim czasie po wyborach każdy transfer oznacza dla wędrowca „utratę twarzy” nie tylko w swoim okręgu, ale w całym kraju. Opina publiczna traktuje to wtedy jak zdradę i nie wybacza. Sądzę więc, że istotne zmiany nie nastąpią i opozycja, wspomagana przez większość senatorów niezależnych, utrzyma zdobytą przewagę.
Mimo to jednak problemy, jakie rząd może mieć z nowym Senatem nie będą – moim zdaniem – tak duże, jak twierdzą niektórzy komentatorzy. Owszem, senatorowie będą „normalnie”, czyli bardziej wnikliwie i dłużej, analizować otrzymywane projekty ustaw, ale nie będzie to oznaczało paraliżu władzy. Bardziej przykre dla rządzących może być to, że istnienie faktycznie, a nie tylko formalnie, niezależnego Senatu, osłabia poważnie utrwaloną w ostatnich latach nadzieję na wprowadzenie „dyskretnej” autokracji. I „twardy elektorat” PiS może się czuć zawiedziony.
Hamulce „rewolucji”
Po kilku tygodniach praca parlamentu wróci pozornie do normy. Dlaczego pozornie? Bo właśnie wtedy zacznie być widoczna krytyczna aktywność Lewicy i Konfederacji. PiS jest zapewne przygotowany na kłopoty z Lewicą i będzie wspomagał wszelkie działania zmierzające do jej ponownego rozbicia. Jestem przekonany, że rozsądek przywódców Lewicy i doświadczenie z wyborów, na to nie pozwolą. Jako wyborca uważam, że dla zamanifestowania jedności powinni tworzyć jeden klub.
Mam natomiast wrażenie, że PiS uważa Konfederację za naturalnego sprzymierzeńca, uwielbiającego werbalny patriotyzm, nienawidzącego LGBT, uległego wobec Kościoła i wspierającego projekty całkowitego zakazu aborcji. Nie jestem takim optymistą. Konfederacja w Sejmie może się okazać zaskakująco racjonalna, nie wpierać koncepcji rządów „silnej ręki”. Możemy być świadkami, że na sali sejmowej PiS będzie nadal „siłą większości” przegłosowywać niesłuszne ustawy, ale w świetle toczonych dyskusji będzie to robiło większe, niż dotychczas, wrażenie zabijania deskami wejścia do stacji „demokracja”.
I co jeszcze? Sądzę, że PiS złagodnieje w słowach i czynach. Rewolucyjne wprowadzanie „dobrych zmian” ulegnie pewnemu zahamowaniu. Zamaskowane, ale czające się za progiem zagrożenie zmiany frontu przez któregoś z koalicjantów, narastająca irytacja UE związana z naruszaniem praworządności, dekoncentracja uwagi spowodowania przygotowaniami do wyborów prezydenckich, nie będą sprzyjać utrzymaniu twardego kursu. Nie wspominając już o tym, że niezależne od nas spowolnienie europejskiej gospodarki, problemy z brexitem, kłopoty z Turcją, będą na nas także wpływały negatywnie, podobnie zresztą, jak na naszych sąsiadów. Ale rząd PiS będzie w trudniejszej sytuacji. Konfrontacja ogromu podjętych w kampanii wyborczej obietnic finansowych, z prawdopodobnym zmniejszeniem wpływów, stworzy nowe, trudne do rozwiązania problemy.
