W minioną sobotę Krajowa Konwencja Sojuszu Lewicy Demokratycznej zadecydowała
o przystąpieniu partii do budowania Koalicji Europejskiej.
Wszystko wskazuje na to, że w majowych wyborach do Parlamentu Europejskiego naprzeciwko zjednoczonej prawicy stanie zjednoczona opozycja wystawiająca jedną listę proeuropejskich polityków. Pierwszy raz w historii III RP. Destrukcyjne rządy Prawa i Sprawiedliwości doprowadziły do powstania wspólnej reprezentacji tak różnych partii opozycyjnych jak Platforma Obywatelska, Nowoczesna, PSL i SLD.
Nerwowe reakcje prawicy świadczą o tym, że Koalicja Europejska stanowi problem dla PiS-u. Telewizja Kurskiego już trzy dni po deklaracji SLD o współuczestnictwie we wspólnym bloku opozycyjnym sięgnęła do swoich przepastnych archiwów. W Wiadomościach TVP cytowano wypowiedzi Leszka Millera i Włodzimierza Cimoszewicza – potencjalnych kandydatów lewicy. Nie, nie te z okresu, kiedy składali podpisy pod dokumentami akcesyjnymi Polski do Unii Europejskiej. Cofnięto się niemal 40 lat wstecz – do lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku. By przestraszyć wyborców zamierzających głosować na Koalicję Europejską, że „komuna wraca”.
No właśnie, co sądzą wyborcy o wspólnym starcie partii opozycyjnych?
Polacy o zjednoczeniu
W połowie stycznia CBOS przeprowadził badanie opinii społecznej dotyczące wspólnego startu partii opozycyjnych do Parlamentu Europejskiego. Obszerny komunikat „Polacy o zjednoczeniu opozycji” – podsumowujący przeprowadzony sondaż – ukazał się tydzień temu.
Wyborcy są podzieleni. Niemal pół na pół. Ponad dwie piąte Polaków (41 proc.) twierdzi, że w tegorocznych wyborach partie opozycyjne powinny utworzyć wspólny blok wyborczy. Przeciwnego zdania jest nieco mniej (36 proc.). A niespełna jedna czwarta wyborców (23 proc.) nie ma w tej sprawie wyrobionego zdania.
Diametralnie inny wynik otrzymujemy po bliższym przyjrzeniu się kto jest „za”, a kto „przeciw”. Wśród sympatyków PiS-u zaledwie 21 proc. popiera pomysł wspólnej listy opozycji, a niemal trzy razy więcej uważa, że opozycja powinna pozostać rozdrobniona. To wyjaśnia, dlaczego media prawicowe już wystartowały z kampanią mającą na celu zdyskredytowanie polityków lewicy, którzy mają być kandydatami Koalicji Europejskiej.
Ale najważniejsza jest ten wynik sondażu. Wśród wyborców stawiających sobie za cel odsunięcie PiS-u od władzy aż 76 proc. popiera ideę stworzenia komitetu wyborczego, skupiającego większość ugrupowań i sił opozycji. Przeciwnego zdania jest zaledwie 17 proc. przedstawicieli „antyPiS-u”.
Lewica za
Wyborcy lewicowi są zdecydowanymi zwolennikami budowania wspólnego bloku partii opozycyjnych. Za wspólną listą opowiada się 64 proc. – przeciw jest 21 proc. Identyczny wynik osiągnięto w gronie wyborców Sojuszu Lewicy Demokratycznej.
Oprócz PiS-u, przeciwni wspólnemu startowi opozycji są wyborcy Kukiz`15. To oczywiste, polaryzacja na dwa obozy, eurosceptyczny PiS i proeuropejską Koalicję Europejską, będzie oznaczała dla Pawła Kukiza koniec jego kariery politycznej. Zwłaszcza że Kukizowi intensywnie podbiera wyborców Wiosna Roberta Biedronia.
Biedroń też zapowiedział samodzielny start do Parlamentu Europejskiego. I ma problem. W połowie stycznia, gdy przeprowadzano sondaż, partii Wiosna jeszcze nie było. Ale ankieterzy CBOS-u zapytali o ewentualną obecność tej formacji w Koalicji Europejskiej. Okazało się, że aż dwie trzecie respondentów popierających zjednoczenie opozycji (66 proc.) życzyłoby sobie, aby partia Biedronia przystąpiła do Koalicji Europejskiej. Wśród sympatyków PiS-u jest na odwrót: tylko jedna trzecia popiera przystąpienie Wiosny do wspólnej koalicji. Sondaż CBOS-u stanowi więc kolejny dowód, komu jest na rękę samodzielny start partii Biedronia.
Wyborczy Excel
Jeśli w arkuszu Excela wstawimy znak plus, sumowane wartości dodają się. W polityce i elektoracie tak to nie działa. Boleśnie przekonali się o tym ci, którzy doprowadzili do utworzenia Zjednoczonej Lewicy przed wyborami parlamentarnymi w 2015 roku. Suma elektoratów SLD i Twojego Ruchu Janusza Palikota miała zapewnić kilkunastoprocentowy wynik w wyborach do Sejmu. Ale niemała część z tych sztucznie połączonych elektoratów nie zagłosowała na Zjednoczoną Lewicę. Jedni – bo był tam Palikot. Inni – bo był tam Miller.
Badanie sondażowe CBOS-u dało pozytywną odpowiedź na pytanie, czy w Koalicji Europejskiej można liczyć na sumowanie się elektoratów poszczególnych partii wchodzących w jej skład. Wśród wyborców opozycji jest consensus, że trzon Koalicji Europejskiej powinny stanowić 4 partie: PSL, PO, Nowoczesna i SLD.
Wśród wyborców poszczególnych partii Koalicji Europejskiej też panuje generalna akceptacja co do obecności w niej pozostałych partii. I tak, wyborcy PO i Nowoczesnej aż w 81 proc. akceptują wspólny start z Sojuszem Lewicy Demokratycznej. I wzajemnie: elektorat SLD w podobnym procencie zgadza się na obecność w koalicji z Platformą Obywatelską i Nowoczesną.
Ciekawostką są wyniki dotyczące wyborców Polskiego Stronnictwa Ludowego. Elektorat PSL niemal jednomyślnie (94 proc.) popiera plany wspólnego startu. To powinno ostatecznie przekonać kierownictwo tej partii, które dołączenia do Koalicji Europejskiej obawia się najbardziej.
W poszukiwaniu lidera
Szef ludowców może być szczególnie zadowolony z sondażu CBOS-u. Z wynikiem 24 proc. zdecydowanie wygrał ranking na lidera wśród respondentów popierających Koalicję Obywatelską . Drugie miejsce (15 proc.) zajął… Robert Biedroń.
Moim zdaniem, mój dawny kolega sejmowy popełnia życiowy błąd. Wygląda na to, że cała antypisowska opozycja dostrzegła w nim jednego z głównych kandydatów na lidera. Tymczasem Biedroń zdecydował się na bycie szefem „sezonowego” ugrupowania. Wzorem Palikota, Petru i Kukiza. I de facto na pomoc Kaczyńskiemu w wygraniu tegorocznych wyborów. Szkoda.
W przeciwieństwie do Kosiniaka-Kamysza, Grzegorz Schetyna ma kłopot. Kieruje największą partią opozycyjną. Ale jedynie co dwunasty wyborca „antyPiS-u” (8 proc.) widzi w nim swojego lidera. Na domiar złego o jeden punkt procentowy pokonał go… Paweł Kukiz. Wysoki wynik Kukiza jako potencjalnego lidera antypisowskiej opozycji – to oczywisty absurd. Ale powinien uzmysłowić nam, jaki kłopot ma opozycja z wyłonieniem wyrazistych liderów. Można pozazdrościć prawicy, która z większym lub mniejszym entuzjazmem, ale zawsze wskaże na Kaczyńskiego.
Zaskakujący wynik dał casting na lidera wewnątrz elektoratu PO i Nowoczesnej. Wygrał Władysław Kosiniak-Kamysz z wynikiem 23 proc. Drugi był Robert Biedroń (17 proc.). A Grzegorz Schetyna dopiero trzeci (13 proc.). To wyjaśnia, dlaczego po wejściu do gry Biedronia, Platforma Obywatelska traci w sondażach najwięcej.
Zdolność koalicyjna
W skład Koalicji Europejskiej wejdą partie znajdujące się w bardzo odległych miejscach polskiej sceny politycznej. Ot chociażby liberalna i konserwatywna Platforma Obywatelska i lewicowy Sojusz Lewicy Demokratycznej. Dlatego w badaniu CBOS-u sporo miejsca poświęcono ocenie respondentów co do możliwości współpracy tak różnych sił politycznych. Między innymi wyliczono syntetyczny wskaźnik mający za zadanie określenie zdolności do koalicji wyborczej poszczególnych ugrupowań opozycyjnych.
Zdaniem CBOS-u największą zdolność koalicyjną ma schodząca właśnie ze sceny politycznej Nowoczesna. Ale na drugiej pozycji uplasował się Sojusz Lewicy Demokratycznej. Ranking koalicyjności zamyka partia Razem – i to akurat nie jest zaskoczeniem. Również Wiosna Roberta Biedronia zajęła odległe miejsce.
Będzie, nie będzie
Przepytawszy respondentów co do ich zdania na temat wspólnego startu opozycji, ankieterzy CBOS-u zadali na końcu kluczowe pytanie. Czy Polacy wierzą, że opozycja będzie w stanie stworzyć jeden wspólny blok wyborczy? I tu zaskoczenie…
Lewica zalicza się do najbardziej sceptycznego elektoratu. Dwie trzecie wyborców SLD chciałoby stworzenia wspólnej listy Koalicji Europejskiej w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Ale jednocześnie na pytanie o realność powstania takiej listy, tylko jedna trzecia (33 proc.) odpowiedziała pozytywnie. Powiedzieli więc jasno: chcemy. Ale nie wierzymy, że to możliwe. To z pewnością konsekwencja skłócenia i wieloletniego rozdrobnienia partii opozycyjnych. Zauważalnego szczególnie po lewej stronie sceny politycznej.
Wygląda na to, że uda się przekonać niedowiarków. Że nie mają racji. I mimo wszelkich różnic, będziemy w stanie stworzyć wspólną listę w wyborach do Parlamentu Europejskiego.
Pod presją
Podczas ubiegłotygodniowej Konwencji SLD któryś z dyskutantów niechętnych Koalicji Europejskiej zarzucił kierownictwu partii działanie „pod presją”. Pod presją PO. Pod presją apelu premierów. Pod presją Schetyny. Odpowiedziałem. Tak – znaleźliśmy się pod presją. Ale pod presją naszych wyborców!
Wyniki sondażu CBOS-u są jednoznaczne. Przytłaczająca część wyborców opozycji antypisowskiej życzy sobie powstania szerokiej koalicji. Która w niedalekiej przyszłości położy kres rządom PiS-u. Podobnie sądzi większość wyborców o poglądach lewicowych, w tym również wyborców SLD.
Dlatego decyzja Sojuszu Lewicy Demokratycznej nie mogła być inna. Czarzasty ma jeden głos. Zarząd partii – trzydzieści parę. Konwencja SLD – sto kilkadziesiąt. A w każdych wyborach najważniejsi są nasi wyborcy. Bo tylko oni dysponują wystarczającą liczbą głosów. By zadecydować o zwycięstwie opozycji nad PiS-em.
