25 kwietnia 2024

loader

Józef Para (1922-2020)

Był bardzo czynnym aktorem, twórczym reżyserem i dyrektorem teatrów, choć jego nazwisko i postać nie zaznaczyły się w pierwszym rzędzie zawodowej sławy.

Obdarzony był skromnymi warunkami zewnętrznymi, ale dobrymi psychologicznymi warunkami dramatycznymi, a także pięknym, mocnym, niskim głosem.
Masowa publiczność zapamiętała go zapewne najbardziej z roli komisarza Przygody w „Vabank” i „Vabank 2” Juliusza Machulskiego. Po ukończeniu krakowskiej PWST (1947) tylko na krótko związał się z tym miastem. Współpracował tam z teatrami: im. J. Słowackiego, Starym i Rapsodycznym.
Po opuszczeniu Krakowa był dyrektorem teatrów: Polskiego w Bielsku Białej (1967–1973), Współczesnego we Wrocławiu (1973–1975), Śląskiego w Katowicach  (1975–1977). Od 1982 do 2009 był profesorem nadzwyczajnym PWSTiF w Łodzi. Ma w swoim dorobku aktorskim i reżyserskim na deskach teatrów, planach filmowych i w produkcjach telewizyjnych ogromną liczbę dokonań twórczych. Zagrał dziesiątki ról teatralnych, m. in. Zbigniewa w „Mazepie” J. Słowackiego, Króla w „Hamlecie” W. Szekspira, tytułowego Bolesława Śmiałego w dramacie St. Wyspiańskiego Łatkę w „Dożywociu” A. Fredro czy Konrada w „Wyzwoleniu” St. Wyspiańskiego, a także kilkanaście ról filmowych, m. in. w „Gdzie jest generał” Tadeusza Chmielewskiego (1964), „Trędowatej” J. Hoffmana (1976) czy w telewizyjnych serialach „Królowa Bona” (1980) i „Najdłuższa wojna nowoczesnej Europy” (1981).
Wyreżyserował dziesiątki spektakli na deskach teatrów Bielska Białej, Wrocławia, Katowic, ale także w Warszawie. Jako dyrektora i reżysera interesowała go przede wszystkim klasyka dramaturgiczna polska i obca (m. in. „Sułkowski” S. Żeromskiego, „Nora” H. Ibsena czy „Ryszard III” W. Szekspira). Jako reżyser współpracował też z katowickim i warszawskim ośrodkiem telewizyjnym realizując tam spektakle Teatru Telewizji.
Na telewizyjnej scenie zagrał m.in. marszałka Rydza-Śmigłego w spektaklu „Śmierć Adama Zawiszy” R. Frelka w reż. R. Wionczka czy tytułowego Stanisława Staszica w przedstawieniu w reż. L. Smolińskiej.
W 1998 roku ukazała się jego książka wspomnieniowa „Salony i kulisy”. Urodzony 1 lipca 1922 roku w Wojakowej, zmarł 9 listopada 2020 roku w Warszawie. Wyróżniony między innymi Medalem Zasłużony Kulturze „Gloria Artis” za dokonania aktorskie, reżyserskie i pedagogiczne (2007).

Krzysztof Lubczyński

Poprzedni

Wiwisekscja trumpizmu

Następny

Nieciekawie tuż za płotem

Zostaw komentarz